Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo atomowe oraz o zmianie niektórych innych ustaw

2) założono najgorszą dozwoloną konfigurację systemów bezpieczeństwa
realizujących niezbędną funkcję bezpieczeństwa, z uwzględnieniem czynności
utrzymania, testowania, kontroli i napraw, oraz dozwolonych czasów wyłączenia
urządzeń z ruchu.
§ 41. Ewentualne niespełnienie kryterium pojedynczego uszkodzenia jest sytuacją
wyjątkową, co należy wyczerpująco i klarownie uzasadnić w analizie bezpieczeństwa.
§ 42.
W analizie pojedynczego uszkodzenia nie jest konieczne zakładanie
uszkodzenia elementu biernego, zaprojektowanego, wytworzonego, kontrolowanego
i utrzymywanego w czasie eksploatacji z zachowaniem nadzwyczaj wysokiej jakości,
o ile element ten nie zostanie uszkodzony na skutek postulowanego zdarzenia
inicjującego, z tym, że jeżeli zakłada się, że element bierny nie ulega uszkodzeniom,
to należy to wykazać, z uwzględnieniem obciążeń i warunków środowiskowych, a
także pełnego okresu po zdarzeniu inicjującym, w którym funkcjonowanie tego
elementu jest konieczne.
§ 43. Przy projektowaniu systemów i urządzeń istotnych dla bezpieczeństwa obiektu
jądrowego odpowiednio uwzględnia się wymóg stanu bezpiecznego po uszkodzeniu.

Rozdział 3
Pomocnicze urz dzenia i systemy istotne dla bezpieczeństwa, czynności
utrzymania, remontów, próby, kalibracja, badania kwalifikacyjne


§ 44. 1. Urządzenia oraz systemy pomocnicze wspomagające lub obsługujące systemy
istotne dla bezpieczeństwa, traktuje się jako część tych systemów i są one
odpowiednio klasyfikowane. Ich niezawodność, zwielokrotnienie (redundancja),
różnorodność i niezależność funkcjonalna, a także środki zastosowane celem ich
odcięcia i prowadzenia prób funkcjonowania są współmierne do niezawodności
wspomaganego lub obsługiwanego przez nie systemu.
2. Urządzenia i systemy pomocnicze, o których mowa w ust. 1, obejmują w
szczególności: zasilanie w energię elektryczną, dostarczanie wody chłodzącej
i sprężonego powietrza lub innych gazów oraz środków smarnych.
3. Urządzenia lub systemy pomocnicze wspomagające lub obsługujące systemy
istotne dla bezpieczeństwa projektuje się w taki sposób, żeby uszkodzenie
jakiegokolwiek z nich nie powodowało jednoczesnej niesprawności
zwielokrotnionych układów bezpieczeństwa.
§ 45. Projekt obiektu jądrowego zapewnia, dzięki zastosowaniu środków takich jak
zwiększony stopień zwielokrotnienia (redundancji), możliwość prowadzenia w
rozsądnym zakresie czynności utrzymania i prób systemów istotnych dla
bezpieczeństwa, bez konieczności wyłączania obiektu z ruchu. Uwzględnia się przy
tym przestoje urządzeń, włącznie z niedyspozycyjnością systemów lub urządzeń na
skutek uszkodzenia. Rozważa się także wpływ przewidywanych czynności
utrzymania, prób i napraw na niezawodność poszczególnych systemów
bezpieczeństwa celem zapewnienia, że funkcja bezpieczeństwa nadal może być
wypełniana z konieczną niezawodnością.

19
§ 46. 1. Rozwiązania projektowe obiektu zapewniają:
1) możliwość bezpiecznego wykonywania kalibracji i prób lub czynności utrzymania
na systemach oraz elementach konstrukcji i wyposażenia istotnych dla
bezpieczeństwa podczas pracy obiektu na mocy, bez konieczności jego
wyłączania i bez istotnego zmniejszenia niezawodności wypełniania funkcji
bezpieczeństwa;
2) możliwość bezpiecznego wykonywania kalibracji i prób, czynności utrzymania
i remontów, wymiany lub kontroli na systemach oraz elementach konstrukcji
i wyposażenia istotnych dla bezpieczeństwa w warunkach wyłączenia obiektu, bez
istotnego zmniejszenia niezawodności wypełniania funkcji bezpieczeństwa.
2. Jeżeli istotnych dla bezpieczeństwa systemów oraz elementów konstrukcji
i wyposażenia nie można zaprojektować w sposób umożliwiający prowadzenie ich
prób, kontroli lub monitorowania w pożądanym zakresie, to należy podać
wyczerpujące techniczne uzasadnienie zawierające:
1) określenie innych sprawdzonych metod alternatywnych lub pośrednich, takich jak
obserwowanie elementów referencyjnych lub zastosowanie zweryfikowanych
i potwierdzonych metod obliczeniowych;
2) zastosowanie zwiększonych zapasów bezpieczeństwa lub inne właściwe środki
ostrożności celem skompensowania skutków możliwych niespodziewanych
uszkodzeń.
§ 47. 1. Elementy konstrukcji, systemy i wyposażenie istotne dla bezpieczeństwa
poddaje się odpowiednim badaniom kwalifikacyjnym celem potwierdzenia, że przez
cały przewidziany w projekcie okres ich użytkowania będą one zdolne do
wykonywania swoich funkcji, podlegając warunkom środowiskowym, takim jak
drgania, temperatura, ciśnienie, uderzenie strumienia płynu lub odłamków, zakłócenia
elektromagnetyczne, napromienienie, zalanie, wilgotność, oraz wszelkie możliwe
kombinacje tych czynników, panujących w czasie gdy ich działanie będzie potrzebne.
2. Program badań kwalifikacyjnych, o których mowa w ust. 1, uwzględnia skutki
starzenia się spowodowane różnymi czynnikami środowiskowymi, wymienionymi w
ust. 1. Jeżeli urządzenie może być poddane zewnętrznym zdarzeniom naturalnym i
ma pełnić funkcję bezpieczeństwa podczas takiego zdarzenia lub po jego
zakończeniu, to program kwalifikacyjny w praktycznie możliwym zakresie musi
odtwarzać warunki, jakim określone zjawisko naturalne poddaje urządzenia, poprzez
wykonanie odpowiedniej próby lub analizy, lub połączenie obu tych metod.
3. Program badań kwalifikacyjnych uwzględnia w szczególności wszelkie
nadzwyczajne warunki środowiskowe, które można rozsądnie przewidywać i które
mogą wystąpić przy określonych stanach eksploatacyjnych, takich jak okresowe
próby szczelności obudowy bezpieczeństwa. W praktycznie możliwym zakresie
należy wykazać, że urządzenia które mają działać podczas ciężkich awarii, są, z
rozsądnym poziomem ufności, zdolne do wypełniania swoich funkcji przewidzianych
w projekcie.





20
Rozdział 4
Starzenie się systemów oraz elementów konstrukcji i wyposażenia, czynnik
ludzki


§ 48. Przy projektowaniu systemów oraz elementów konstrukcji i wyposażenia
obiektu jądrowego istotnych dla bezpieczeństwa:
1) przewiduje się odpowiednie zapasy bezpieczeństwa uwzględniające mechanizmy
starzenia się i zużycia tych systemów i elementów oraz ich potencjalną degradację
techniczną związaną ze starzeniem się, tak, żeby zapewnić zdolność systemów
i elementów konstrukcji i wyposażenia do wykonywania funkcji bezpieczeństwa
przez cały przewidziany w projekcie okres ich użytkowania;
2) uwzględnia się efekty ich starzenia się i zużycia w warunkach normalnej
eksploatacji, przy wykonywaniu prób oraz zabiegów utrzymania i remontów, a
także w stanach obiektu podczas i po wystąpieniu postulowanych zdarzeń
eksploatacyjnych.
§ 49. 1. Obiekt jądrowy projektuje się w taki sposób żeby zminimalizować możliwość
zaistnienia oraz ograniczyć skutki ewentualnych błędów człowieka, ze szczególnym
zwróceniem uwagi na układ przestrzenny obiektu i kwestie ergonomii.
2. Rozwiązania projektowe obiektu ukierunkowuje się na zapewnienie warunków
powodzenia działań operatora, uwzględniając przy tym: dostępny czas na jego
działania, oczekiwane środowisko fizyczne oraz obciążenie psychologiczne.
3. Rozwiązania projektowe obiektu minimalizują prawdopodobieństwo wystąpienia
sytuacji wymagających interwencji operatora w krótkimi czasie, a podejmowanie
przez niego takich interwencji jest akceptowalne jedynie wówczas, gdy:
1) dysponuje on czasem wystarczającym na podjęcie decyzji i działanie;
2) informacja niezbędna dla podjęcia przez operatora decyzji o działaniu jest
przedstawiona w prosty i jednoznaczny sposób;
3) po zaistnieniu awarii, w nastawni blokowej (sterowni) lub w nastawni
rezerwowej, oraz na trasie dojścia do nastawni rezerwowej, jest akceptowalne
środowisko pracy.
§ 50. Projektując nastawnię blokową lub sterownię reaktora i nastawnię rezerwową:
1) analizuje się i odpowiednio uwzględnia czynniki ludzkie, zwłaszcza aspekty
współdziałania człowieka z maszyną, żeby zapewnić właściwe i przejrzyste
rozdzielenie realizowanych funkcji kontroli i sterowania pomiędzy operatorami a
wprowadzonymi układami automatycznymi; w projekcie określa się minimalną
liczbę personelu ruchowego wymaganą do jednoczesnego wykonywania
czynności koniecznych do doprowadzenia obiektu do stanu bezpiecznego;
2) stosuje się rozwiązania zapewniające dostarczanie operatorom informacji
kompleksowych, lecz łatwych do zrozumienia, oraz właściwych dla czasu
podejmowania koniecznych decyzji i wykonania czynności, w szczególności
informacji:
a) umożliwiających szybką ocenę stanu obiektu, we wszelkich warunkach
eksploatacji, tak podczas normalnej eksploatacji, przewidywanych zdarzeń
eksploatacyjnych jak i w warunkach awaryjnych, a także potwierdzenie, że
zaprojektowane automatyczne działania bezpieczeństwa są realizowane,

21
b) umożliwiających określenie odpowiednich inicjowanych przez operatora
działań bezpieczeństwa, które należy podjąć,
c) o parametrach poszczególnych systemów oraz elementów wyposażenia, w
tym urządzeń, w celu potwierdzenia, że czynności konieczne dla
bezpieczeństwa mogą zostać bezpiecznie wykonane.

Rozdział 5
Pozostałe ogólne wymagania projektowe


§ 51.
W wieloblokowych elektrowniach jądrowych systemy oraz elementy
konstrukcji i wyposażenia istotne dla bezpieczeństwa nie mogą być wspólne dla
dwóch lub więcej reaktorów, chyba, że zostanie wykazane, że dla wszystkich
reaktorów w stanach eksploatacyjnych, włączając utrzymanie i remonty oraz podczas
awarii projektowych spełnione będą wymagania bezpieczeństwa, a w razie
wystąpienia ciężkiej awarii jednego z reaktorów, dla pozostałych reaktorów będzie
zapewniona możliwość ich uporządkowanego wyłączenia, wychłodzenia
i odprowadzania ciepła powyłączeniowego.
§ 52. Elektrownie jądrowe połączone z sieciami ciepłowniczymi lub instalacjami
przemysłowymi wykorzystującymi ciepło wytwarzane w reaktorze w procesach
fizykochemicznych, projektuje się w sposób zapobiegający przenoszeniu substancji
promieniotwórczych z obiektu jądrowego do tych sieci ciepłowniczych lub instalacji
przemysłowych w warunkach normalnej eksploatacji, przewidywanych zdarzeń
eksploatacyjnych, awarii projektowych i wybranych ciężkich awarii.
§ 53. 1. Projekt obiektu jądrowego przewiduje wyposażenie obiektu w:
1) drogi ewakuacyjne, oznakowane w sposób wyraźny i trwały, z oświetleniem,
wentylacją i innymi udogodnieniami istotnymi dla bezpiecznego korzystania z
tych dróg;
2) systemy alarmowe i środki komunikacji, umożliwiające, także w warunkach
awaryjnych, przekazywanie ostrzeżeń i instrukcji osobom obecnym na terenie
obiektu jądrowego oraz informowanie osób i podmiotów spoza obiektu zgodnie z
zakładowym planem postępowania awaryjnego.
2. Układ przestrzenny obiektu jądrowego i rozwiązania projektowe budynków
umożliwiają skuteczną kontrolę dostępu i ruchu osób oraz wyposażenia na teren
obiektu, włączając pracowników i pojazdy służb awaryjnych, ze szczególnym
uwzględnieniem ochrony przed nieuprawnionym wstępem osób i towarów.
3. W projekcie obiektu jądrowego przewiduje się rozwiązania zapobiegające
nieuprawnionemu dostępowi lub oddziaływaniu na systemy oraz elementy
konstrukcji i wyposażenia istotne dla bezpieczeństwa, w tym sprzęt
i oprogramowanie komputerowe.
§ 54. 1. W przypadku, gdy istnieje znaczne prawdopodobieństwo, że konieczne
będzie jednoczesne działanie w obiekcie jądrowym dwóch lub więcej systemów
istotnych dla bezpieczeństwa, projektując je należy uwzględnić ocenę ich możliwych
oddziaływań obejmującą nie tylko wzajemne połączenia fizyczne, ale także możliwe
skutki działania i wpływ nieprawidłowego działania lub uszkodzenia jednego systemu
na fizyczne środowisko pracy pozostałych istotnych systemów.

22
2. W przypadku, gdy dwa systemy płynów, pracujące przy różnych ciśnieniach, są ze
sobą połączone, oba z nich projektuje się tak, żeby wytrzymywały wyższe ciśnienie,
albo wprowadza się rozwiązania uniemożliwiające przekroczenie ciśnienia
projektowego w systemie pracującym przy niższym ciśnieniu, przy założeniu
wystąpienia pojedynczego uszkodzenia.
§ 55. Projekt elektrowni jądrowej uwzględnia jej wzajemne oddziaływanie z siecią
elektroenergetyczną, włączając niezależność i liczbę linii zasilających
doprowadzonych do elektrowni jądrowej, możliwe wahania i przewidywane
zakłócenia napięć i częstotliwości sieci zasilającej, oraz awarie systemowe, z punktu
widzenia zapewnienia niezbędnej niezawodności zasilania elektrycznego systemów
elektrowni jądrowej istotnych dla bezpieczeństwa.
§ 56. Projekt obiektu jądrowego uwzględnia rozwiązania ułatwiające jego likwidację
i demontaż, a w szczególności:
1) taki dobór materiałów, by możliwie zminimalizować ilości odpadów
promieniotwórczych i ułatwić dezaktywację;
2) możliwości dostępu do miejsc, do których dostęp jest konieczny;
3) konieczność minimalizacji narażenia pracowników na promieniowanie oraz
zapobieżenia skażeniom środowiska substancjami promieniotwórczymi przy
demontażu;
4) obiekty konieczne do przechowywania odpadów promieniotwórczych powstałych
zarówno podczas eksploatacji, jak i likwidacji obiektu jądrowego.


23