Rządowy projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących

Do inwestycji towarzyszących odpowiednie zastosowanie znajdą unormowania dotyczące
przygotowania i realizacji obiektów energetyki jądrowej, z wyłączeniem unormowań
dotyczących decyzji zasadniczej, pozwolenia na prace przygotowawcze oraz rozstrzygnięć
Prezesa PAA związanych z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną.

Rozdział 10 projektowanej ustawy (art. 52 – 56) zawiera przepisy karne i kary
administracyjne. Przepisy te mają na celu zapewnienie skutecznych sankcji za niewykonanie
obowiązków określonych w rozdziale 7, zarówno przez inwestora, jak i podmioty
wykonujące prace na terenie budowy obiektu energetyki jądrowej. Z uwagi na szczególnie
wrażliwy charakter problematyki bezpieczeństwa w ramach procesu inwestycyjnego
dotyczącego energetyki jądrowej, sankcje za złamanie procedur bezpieczeństwa w tym
zakresie muszą mieć charakter skutecznie zapobiegający naruszeniom prawa, a w razie
naruszeń – dotkliwy.
W związku z tym proponuje się orzekanie w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach
o wykroczenia, w przypadkach wskazanych w art. 52 – 54 oraz kary administracyjne do 1
mln zł nakładane na przedsiębiorcę realizującego inwestycję polegającą na budowie obiektu
energetyki jądrowej za niewykonanie obowiązków w zakresie: gromadzenia danych
przedsiębiorców i pracowników uczestniczących w budowie obiektu energetyki jądrowej oraz
zorganizowania skutecznego systemu kontroli dostępu uniemożliwiającego przebywanie na
terenie budowy obiektu energetyki jądrowej osób nieupoważnionych.
Kary te nakłada w drodze decyzji minister właściwy do spraw gospodarki.
Zmiany w obowiązujących przepisach obejmują w szczególności:
1) zmianę w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane; zmienione zostanie
brzmienie art. 3 pkt 3, polegające na rozszerzeniu katalogu obiektów, w przypadku
których jedynie części budowlane są budowlą, o urządzenia techniczne elektrowni
jądrowych, ewentualnie obiektu określonego jako „reaktor jądrowy (atomowy)”.
Zmiana ta będzie pośrednio wpływać na podstawę opodatkowania podatkiem od
nieruchomości,
2) zmianę w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne obejmującą przede
wszystkim ust. 8d w art. 7 oraz pkt 5 w ust. 1 w art. 33 tej ustawy polegające na
uwzględnieniu w tych przepisach specyfiki procesu inwestycyjnego w zakresie
15 
 
budowy elektrowni jądrowej poprzez możliwość przedłożenia przez inwestora decyzji
o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej
zamiast decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Kolejna zmiana w obrębie ustawy – Prawo energetyczne dotyczy art. 9g; w ust. 5
nadano nowe brzmienie pkt 5 polegające na nałożeniu na operatora systemu
przesyłowego obowiązku uwzględniania w kryteriach dysponowania mocą jednostek
wytwórczych energii elektrycznej będących elektrowniami jądrowymi wymagań
w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej,
3) zmianę ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko, obejmującą nowelizację art. 61, 64, 67, 72, 74, 75, 77,
80, 82, 89 i 90 oraz dodaniu art. 6a. Zmiany te w większości mają charakter
porządkowy, istotna zmiana polega na wskazaniu w dodawanym ust. 4b w art. 72 tej
ustawy, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach ważna jest przez okres 10
lat. Wydłużenie tego terminu w stosunku do dotychczasowego rozwiązania wynika ze
specyfiki procesu inwestycyjnego w
sprawach obiektów energetyki jądrowej.
Rozpoczęcie budowy obiektu jądrowego wymaga wykonania niezwykle
czasochłonnych analiz i badań przez Prezesa PAA pod kątem bezpieczeństwa
jądrowego i ochrony radiologicznej. Wydanie przez Prezesa PAA decyzji
uprawniających inwestora do rozpoczęcia realizacji inwestycji będzie szczególnie
czasochłonne w odniesieniu do pierwszych obiektów, albowiem będą to na terytorium
Polski pionierskie postępowania. Ponadto w ramach procesu inwestycyjnego
dotyczącego obiektów energetyki jądrowej konieczne będzie uzyskanie m.in.
niewystępującej w innych postępowaniach decyzji zasadniczej. Ponadto zawarcie
umów z dostawcami technologii i wykonawcami obiektu oraz zapewnienie
finansowania inwestycji, ze względu na stopień skomplikowania obiektu, jego rozmiar
i wartość, mogą wymagać znacznie więcej czasu niż w przypadku innych inwestycji.

16 
 
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziaływać będzie ustawa

Przepisy projektowanej ustawy będą oddziaływać przede wszystkim na podmioty
zamierzające realizować inwestycje w zakresie obiektów energetyki jądrowej, tj. elektrowni
jądrowych, zakładów wzbogacania izotopowego, zakładów wytwarzania paliwa jądrowego,
zakładów przerobu wypalonego paliwa jądrowego, przechowalników wypalonego paliwa
jądrowego, obiektów do przechowywania odpadów promieniotwórczych oraz obiektów do
wydobywania rud uranu i toru ze złóż służących działalności prowadzonej na potrzeby
energetyki jądrowej.
Ustawa oddziaływać będzie także na właścicieli, użytkowników wieczystych, osoby, którym
przysługują ograniczone prawa rzeczowe lub prawa obligacyjne do nieruchomości, na których
możliwe będzie zlokalizowanie obiektu energetyki jądrowej, w zakresie, w jakim zakładać
będzie przejęcie ww. nieruchomości przez Skarb Państwa za odszkodowaniem. Podmioty
mające zastrzeżenia do wysokości proponowanego im odszkodowania będą mogły żądać
ustalenia wysokości odszkodowania przez sąd powszechny.
Projektowana ustawa pośrednio oddziaływać będzie również na gminy i społeczności lokalne,
na których terenie zlokalizowane zostaną przedmiotowe inwestycje oraz na wszystkich
odbiorców energii elektrycznej (indywidualnych i przemysłowych) poprzez stworzenie
korzystnych warunków do inwestowania w nowe moce wytwórcze w energetyce jądrowej, co
przyczyni się do poprawy zaopatrzenia w energię elektryczną, zwiększy bezpieczeństwo
energetyczne kraju oraz zagwarantuje produkcję energii elektrycznej po racjonalnych
kosztach.
Ponadto projektowana ustawa zwiększy kompetencje wojewody w zakresie realizacji
przedsięwzięć określonych w ustawie w sprawach: nabywania tytułu prawnego do
nieruchomości przeznaczonych na realizację przedsięwzięć w zakresie obiektów energetyki
jądrowej, w tym ograniczania sposobu korzystania z nieruchomości oraz w sprawach
będących przedmiotem innych decyzji, które konsumuje projektowana w ustawie decyzja
o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, a także
w sprawach pozwolenia na budowę. Decyzję w sprawie pozwolenia na użytkowanie wydawać
17 
 
będzie właściwy wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, a do rozpatrzenia odwołania
właściwy będzie Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego
Projektowana ustawa wpływać będzie również na ministra właściwego do spraw gospodarki,
który będzie wydawał decyzję zasadniczą. Ponadto ustawa wpływać będzie na ministra
właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej z uwagi na
fakt, iż stanowić on będzie drugą instancję w postępowaniach o wydanie decyzji o wskazaniu
lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej zezwoleniu na wejście
na teren nieruchomości, pozwoleniu na prace przygotowawcze oraz o wydanie decyzji
o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej. Główny
Inspektor Nadzoru Budowlanego właściwy będzie w sprawach odwołań od pozwoleń na
budowę oraz pozwoleń na użytkowanie.
Projektowana ustawa wpłynie także na uprawnienia Generalnego Dyrektora Ochrony
rodowiska poprzez udzielenie kompetencji do wydawania w sprawie budowy obiektów
energetyki jądrowej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji.
Ustawa będzie też oddziaływać na zakres kompetencji Prezesa PAA w obszarach wskazanych
w projekcie.

2. Wpływ projektowanej ustawy na sektor finansów publicznych

Projektowana ustawa nie spowoduje bezpośrednio konieczności poniesienia wydatków przez
sektor finansów publicznych. Inwestycje w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz
inwestycji towarzyszących finansowane będą zasadniczo ze środków pozabudżetowych.
Konieczność i ewentualny zakres wydatków sektora finansów publicznych uzależniony
będzie od specyfiki konkretnych inwestycji realizowanych na podstawie ustawy.
Skarb Państwa poniesie koszty związane z wypłatą odszkodowań z tytułu ewentualnego
wywłaszczenia nieruchomości na potrzeby inwestycji w zakresie budowy obiektów
energetyki jądrowej oraz z tytułu ograniczenia lub uniemożliwienia korzystania

z nieruchomości w związku ze związaniem organów decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji
w zakresie budowy obiektów energetyki jądrowej, a co za tym idzie, koniecznością odmowy
wydawania decyzji lokalizacyjnych, ustalających warunki zabudowy i zezwalających na
rozpoczęcie robót budowlanych. Analogiczne odszkodowania wiązać się mogą z realizacją
inwestycji towarzyszących. Obecnie w związku z brakiem pewności co do listy inwestycji
18 
 
towarzyszących, oszacować można jedynie koszt dla budżetu państwa wywłaszczeń dla
inwestycji w elektrownie jądrowe. Dla pierwszych inwestycji, tj. bloków jądrowych może to
być kwota rzędu 110 mln zł, wydatkowana, jak się planuje w 2014 r. W związku
z powyższym do tych wydatków nie będzie miał zastosowania art. 50 ust. 1a, 4 i 5 ustawy
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Należy zaznaczyć, że po wywłaszczeniu do budżetu państwa będą wpływać opłaty z tytułu
ustanowienia użytkowania wieczystego.
Należy również zwrócić uwagę, że choć ustawa nie przewiduje w żaden sposób nowych form
ani sposobów poręczeń i gwarancji, zgodnie z tym co przewiduje projekt Programu Polskiej
Energetyki Jądrowej, nie można w przyszłości wykluczyć potrzeby dokonania zabezpieczenia
zobowiązań inwestycyjnych na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 maja 1997 r.
o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne
(Dz. U. z 2003 r. Nr 174, poz. 1689, z późn. zm.). Opłaty prowizyjne kształtować się będą na
poziomie rynkowym, co zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej nie stanowi pomocy
publicznej.
W przyszłości projektowana ustawa będzie miała korzystny wpływ na finanse publiczne,
zwiększy wpływy z podatków oraz – poprzez stabilne ceny energii elektrycznej – będzie
miała korzystny wpływ na gospodarkę i finanse publiczne. W szczególności wpływy do
budżetu będą dokonywane w drodze pobierania stanowiących dochód budżetu państwa
podatku VAT oraz części podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych.
Na chwilę obecną można podać szacowane kwoty przychodów podatkowych z tytułu podatku
od nieruchomości. Dla okresu inwestycji oraz dla pierwszego okresu eksploatacji może to być
kwota rzędu 50 mln zł.
Ewentualne wydatki budżetu państwa będą realizowane w ramach limitu wydatków
przewidzianych w ustawie budżetowej w poszczególnych latach we właściwej części
budżetowej.
19