Poselski projekt ustawy o państwowych egzaminach prawniczych

nakład pracy tych osób powinien mieć odzwierciedlenie w wysokości przyznanego
każdemu z nich wynagrodzenia za przeprowadzenie egzaminu. Osoby te przez cały
rok będą czuwać nad zapewnieniem właściwego przebiegu egzaminu I i II stopnia,
zatem celowe było uregulowanie wynagrodzenia w formie miesięcznego ryczałtu. W
podobnym zakresie zgłosił uwagę również: Sąd Apelacyjny w Warszawie oraz
Uniwersytet Gdański.
Prezes Sądu Apelacyjnego w Katowicach przedstawił uwagi do projektu w
piśmie z dnia 1 października 2008 r. Odnośnie uwagi dotyczącej art. 30 projektu
ustawy należy wyjaśnić, że chodzi o osoby, które nie zdały egzaminu zawodowego.
Nie uwzględniono natomiast także uwagi dotyczącej praktyk sądowych w ramach
aplikacji. W ocenie projektodawcy praktyka powinna być prowadzona przez patrona
– adwokata (radcę prawnego), który z perspektywy tego zawodu powinien zapoznać
aplikanta z
zasadami funkcjonowania sądu, prokuratury czy innej instytucji
publicznej. Nie ma uzasadnienia – z punktu widzenia troski o skuteczność aplikacji
– praktyka w sądzie lub prokuraturze czy innej instytucji publicznej i wykonywanie
czynności, które w przyszłości nigdy nie będą należały do kompetencji adwokata lub
radcy prawnego.
Prezes
Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej przedstawił uwagi do projektu w
piśmie z dnia 26 września 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej art. 10 ust. 1
projektu ustawy w zakresie zdarzeń losowych, gdyż projekt ustawy nie przewiduje
kilku terminów egzaminu w ciągu roku. Niezrozumiała jest również uwaga
dotycząca art. 30 ust. 1 i 2, gdyż przepis ten odnosi się do dwóch różnych kategorii
osób, które uzyskały uprawnienie do przystąpienia do egzaminu II stopnia z
odmiennych tytułów. Ponadto, niezrozumiała jest uwaga dotycząca braku
uwzględnienia sytuacji osób, które egzamin sędziowski zdawały w latach 2006-
2008. Należy wyjaśnić, że osoby te uzyskują uprawnienie do przystąpienia do
egzaminu II stopnia, a jeżeli legitymują się odpowiednią praktyką zawodową mogą
starać się o wpisanie na listę adwokatów lub radców prawnych.
Prezes Sądu Okręgowego w Częstochowie przedstawił uwagi do projektu w
piśmie z dnia 26 września 2008 r. Nie można podzielić uwagi odnośnie wydłużenia
okresu, w którym można ubiegać się o przyjęcie na aplikację po zdanym egzaminie I
stopnia. Przyjęcie założenia, że uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu I stopnia
uprawnia uczestnika egzaminu do ubiegania się o przyjęcie na aplikacje prawnicze
w roku, w którym przystąpił on do egzaminu I stopnia, ma na celu zapewnienie
równych szans dla wszystkich w dostępie do aplikacji, ponieważ wszyscy będą
zdawali ten sam egzamin, na jednakowym poziomie trudności. W podobnym

39
zakresie uwagi zgłosiło Stowarzyszenie Doradców Prawnych. Niezasadna jest także
uwaga dotycząca zaskarżalności postanowienia w sprawie wykluczenia, gdyż
postanowienie o wykluczeniu stanowi podstawę do wydania przez zespół
egzaminacyjny uchwały o negatywnym wyniku z egzaminu I stopnia, zaś od
uchwały o wyniku egzaminu I stopnia w części dotyczącej wyniku egzaminu
przysługuje odwołanie do Państwowej Komisji Odwoławczej przy Ministrze
Sprawiedliwości. W podobnym zakresie uwagi zgłosili: prezes Sądu Okręgowego w
Katowicach, prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach, prokurator
Apelacyjny w Krakowie, Stowarzyszenie Doradców Prawnych oraz Europejskie
Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA. Również nie zasługuje na uwzględnienie
uwaga dotycząca uchylenia art. 18 ust. 1 pkt 3, albowiem pokrywa się z treścią art.
18 ust. 1 pkt 4, w opinii projektodawcy pojęcie „wspólnego pożycia” nie pokrywa się
znaczeniowo z pojęciem „stosunku osobistego”, które ma szersze znaczenie.  Nie
uwzględniono uwagi dotyczącej skrócenia do roku stażu określonego w art. 66 ust.
1 pkt 5a, gdyż w opinii projektodawcy taki okres byłby zbyt krótki i nie dawałby
gwarancji, iż osoby wskazane w tym przepisie nabyły odpowiednie doświadczenie
zawodowe do wykonywania zawodu adwokata czy radcy prawnego. W podobnym
zakresie uwagę zgłosił Prezes Sądu Okręgowego w Gliwicach.
Prezes Sądu Okręgowego w Gliwicach przedstawił uwagi do projektu w piśmie
z dnia 29 września 2008 r. Odnośnie uwagi dotyczącej właściwości miejscowej listy
doradców, należy wyjaśnić, że projekt nie przewiduje w tym zakresie żadnych
ograniczeń. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej rozróżnienia okresu wymaganego do
powołania na stanowisko sędziego sądu rejonowego w przypadku referendarzy i
asystentów, z uwagi na zmiany związane ze szkoleniem dotyczącym tych zawodów, a
mianowicie wprowadzenie aplikacji ogólnej.
Prezes Sądu Okręgowego w Katowicach przedstawił uwagi do projektu w
piśmie z dnia 25 września 2008 r. Niezrozumiała jest uwaga dotycząca czasu
trwania aplikacji i wymagań stawianych ich absolwentom - inne dla osób
kończących aplikację sądowo-prokuratorską oraz inne dla pozostałych aplikacji
prawniczych. Różnica ta związana jest z odmiennymi celami tych aplikacji.
Oczywistym jest, że większe wymagania powinny być stawiane przeszłym sędziom.
 
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy przedstawił uwagi do projektu w piśmie z
dnia 24 września 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej rozszerzenia
uprawnień doradców prawnych. W opinii projektodawcy dotychczasowe określenie
uprawnień doradcy jest wystarczające i nie ma potrzeby rozszerzenia katalogu
czynności prawniczych. W podobnym zakresie uwagi zgłosiło Stowarzyszenie

40
Doradców Prawnych. Odnośnie zaś jednoznacznego określenia, czy doradca będzie
mógł występować przed komornikiem, należy stwierdzić, że projekt nie wprowadza w
tym zakresie żadnych ograniczeń. Ponadto nie uwzględniono uwagi dotyczącej
możliwości rozszerzenia katalogu osób uprawnionych do wpisu na listę doradców
prawnych. Założeniem projektodawcy było stworzenie dodatkowej drogi dojścia do
zawodów prawniczych poprzez wykonywanie czynności prawniczych jako doradca
prawny, po zdanym egzaminie I stopnia, zatem nie ma potrzeby, w ocenie
projektodawcy, rozszerzania uprawnień doradcy prawnego na inne osoby, które
mają możliwość dojścia do zawodu adwokata i radcy prawnego z innych tytułów. W
podobnym zakresie uwagę zgłosili: prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Rzeszowie,
Uniwersytet Gdański i Stowarzyszenie Doradców Prawnych. Nie uwzględniono
uwagi dotyczącej zmiany następujących przepisów kpc: art. 1302 kpc, art. 132 § 1
kpc, art. 227 § 3 kpc, art. 485 § 4 kpc, gdyż projekt nie ma na celu zrównania
uprawnień doradcy prawnego z uprawnieniami adwokata czy radcy prawnego.
Wiceprezes Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy przedstawił uwagi do
projektu w piśmie z dnia 24 września 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej
dodania daty urodzenia lub innych danych identyfikujących np. PESEL przy
ogłaszaniu w Biuletynie Informacji Publicznej listy osób, które uzyskały pozytywny
wynik z egzaminu I stopnia, gdyż podanie takich informacji byłoby sprzeczne z
przepisami ustawy o ochronie danych osobowych.
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie przedstawił uwagi do projektu
w piśmie z dnia 22 września 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej braku
instrumentów służących sprawdzeniu, że osoba wpisana na listę doradców
świadczyła w praktyce podstawowe czynności prawnicze przez wymagany okres.
Należy wskazać, iż akty wykonawcze do projektu ustawy będą określać rodzaj
dokumentów, na podstawie których będzie można stwierdzić, czy w rzeczywistości
osoba wykonywała czynności prawnicze. W podobnym zakresie uwagi zgłosiła
Krajowa Rada Komornicza.
Sąd Okręgowy w Płocku przedstawił uwagi do projektu w piśmie z dnia 22
września 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej braku określenia czasu
trwania egzaminów, gdyż materia ta będzie uregulowana w aktach wykonawczych
do ustawy. Odnośnie zaś uwagi dotyczącej art. 8, wskazać należy, że test będzie
składał się z 220 pytań jednokrotnego wyboru, sprawdzających zarówno wiedzę
prawniczą, jak i umiejętność stosowania prawa i zasad wykładni, a także
kwalifikowania stanów faktycznych. W teście 70 pytań będzie pytaniami
kazusowych, tzn. do przedstawionych stanów faktycznych będzie zadawanych po

41
kilka pytań testowych wraz z propozycjami odpowiedzi. Nie będzie zatem żadnych
pytań opisowych. Tak więc rozwiązanie takiego testu nie powinno stanowić
większego problemu dla przeciętnego absolwenta prawa. W podobnym zakresie
uwagę zgłosili: Prokurator Apelacyjny w Warszawie, Europejskie Stowarzyszenie
Studentów Prawa ELSA oraz Krajowa Rada Komornicza. Nie uwzględniono także
uwagi dotyczącej rozdziału egzaminu zawodowego uprawniającego do świadczenia
usług doradcy od egzaminu kwalifikującego do odbycia aplikacji, gdyż zarówno
aplikant, jak i przyszły doradca prawny powinni umieć stosować prawo i zasady
wykładni, a także kwalifikować stany faktyczne. W podobnym zakresie uwagę zgłosił
Prokurator Apelacyjny w Warszawie, Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja Frycza
Modrzewskiego oraz Krajowa Rada Komornicza. Niezrozumiała jest uwaga dotycząca
sprzeczności ustawy o państwowych egzaminach prawniczych z projektem ustawy o
zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy -
Prawo o notariacie, gdyż w przepisach przejściowych projekt ustawy dostosowuje
przepisy do powyższych ustaw.

Sąd Apelacyjny w Warszawie przedstawił uwagi do projektu w piśmie z dnia 1
października 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej ograniczenia kompetencji
doradców prawnych, gdyż w opinii projektodawcy dotychczasowe określenie
uprawnień doradcy jest wystarczające.
Niezasadna jest uwaga dotycząca zbyt znacznej przewagi przedstawicieli Ministra
Sprawiedliwości w składach zespołów do przygotowywania testów na egzamin I
stopnia oraz testów i zadań na egzamin II stopnia, gdyż projektodawca przyjął
założenie że egzaminy I i II stopnia mają formę egzaminu państwowego i udział
czynnika państwowego winien być dominujący.

Prokurator Apelacyjny w Katowicach przedstawił uwagi do projektu w piśmie z
dnia 23 września 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej obowiązku
przedłożenia zaświadczenia lekarza medycyny pracy o ogólnym stanie zdrowia oraz
danych z rejestru skazanych i tymczasowo aresztowanych przy dopuszczeniu do
egzaminu I stopnia, gdyż na tym etapie nie ma takiej potrzeby, będzie to
weryfikowane odpowiednio przy wpisie na listę aplikantów lub doradców prawnych.
W podobnym zakresie uwagi zgłosił Prokurator Apelacyjny w Warszawie. Ponadto
nie zasługuje na uwzględnienie uwaga dotycząca odmiennego uregulowania kwestii
składania oświadczeń (dotyczy to art. art. 5 ust. 6 oraz art. 18 ust. 4), gdyż
wskazane przepisy regulują odmienne sytuacje i nie są ze sobą w żaden sposób
powiązane. Odnośnie zaś uwagi dotyczącej niejasności w zakresie liczby
wskazywanych kandydatów na członków przez organy samorządów zawodowych,

42
czy Minister Sprawiedliwości posiada możliwość wyboru członków ze wskazanych
kandydatów, należy wyjaśnić, że takie rozwiązanie było celowe z uwagi na
niemożność określenia z góry liczby zespołów egzaminacyjnych, gdyż są one
uzależnione od liczby osób przystępujących do egzaminu I stopnia. Przepisy te
zostaną doprecyzowane w aktach wykonawczych do ustawy.

Prokurator Apelacyjny w Gdańsku przedstawił uwagi do projektu w piśmie z
dnia 1 października 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej zwiększenia udziału
prokuratora w komisji I stopnia, gdyż zdaniem projektodawcy naruszyłoby to
ustalony parytet członków w komisji

Prokurator Apelacyjny w Krakowie przedstawił uwagi do projektu w piśmie z
dnia 3 października 2008 r. Nie można zgodzić się z uwagą dotyczącą zbytniej
kazuistyki regulacji, zwłaszcza w odniesieniu do trybu przygotowania i
przeprowadzania egzaminów, a także ustalania ich wyników punktowych, gdyż w
opinii projektodawcy określenie ustawowe tego zakresu regulacji ma na celu
zagwarantowanie obiektywizmu oraz pewności, że corocznie będą obowiązywały te
same zasady naboru, niezależne od jakichkolwiek innych czynników. W podobnym
zakresie uwagi zgłosił Prokurator Apelacyjny w Warszawie.
Prokuratura Okręgowa w Kielcach przedstawiła uwagi do projektu w piśmie z
dnia 2 października 2008 r. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej wydłużenia terminu
do 21 dni w art. 26 ust. 2 projektu ustawy, gdyż termin ten jest zgodny z k.p.a. i nie
ma uzasadnionej potrzeby do wydłużenia tego terminu. Ponadto nie uwzględniono
uwagi dotyczącej zamiany kolokwium z prawa karnego materialnego na np. z prawa
gospodarczego w nowelizowanym art. 32 ust. 2 ustawy o radcach prawnych oraz
oddzielenia egzaminu specjalistycznego II stopnia radcowskiego od adwokackiego.
Nie ma uzasadnienia do takiej zmiany, gdyż zawód radcy prawnego coraz bardziej
zbliża się do zawodu adwokata, zaś w perspektywie jest połączenie tych dwóch
zawodów. Nie można także podzielić uwagi odnośnie zmiany art. 5 poprzez dodanie
ust. 11 w brzmieniu: „Wniosek o ponowny wpis na listę doradców prawnych można
złożyć z chwilą zatarcia skazania”, gdyż nie ma potrzeby tak szczegółowego
regulowania tej kwestii, ponieważ instytucja zatarcia skazania wynika z ogólny
przepisów prawa karnego, zaś żaden przepis nie zabrania składania wniosku o
ponowny wpis na listę doradców. Nie uwzględniono również uwagi dotyczącej
zmiany art. 18 ust. 2 poprzez dodanie: „lub wspólnego pożycia", gdyż przesłanka ta
byłaby trudna do zweryfikowania.

Prokurator Apelacyjny w Warszawie przedstawił uwagi do projektu w piśmie z
dnia 30 września 2008 r. Nie można podzielić uwagi dotyczącej zbyt wysokiego

43