Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym

Należy zwrócić uwagę, że w przypadku wprowadzenia programu będzie on
realizowany przez podmioty wykonujące zadania w ramach ich własnych kompetencji
i w trakcie bieżących działań. Nie będzie to więc powodować dodatkowych obciążeń
finansowych dla tych podmiotów. Program ma na celu zapewnienie koordynacji tych działań
i będzie stanowić podstawę do uwzględnienia założeń programu w działaniach tych
podmiotów. Przykładowo organy wydające pozwolenia wodnoprawne na podstawie przepisów
ustawy – Prawo wodne (art. 125) czy organy wydające decyzje na podstawie art. 17 ust. 3
ustawy o rybactwie śródlądowym będą miały obowiązek uwzględniania założeń tego programu
przy wydawaniu decyzji. Wprowadzenie programu umożliwi zobowiązanie adresatów decyzji
w realizowanych przez nich projektach lub eksploatowanych obiektach do zapewnienia
swobodnego przepływu ryb w celu odbycia tarła i umożliwienia rozrodu tych ryb oraz
zachowania populacji danego gatunku ryb.
Realizację zobowiązania nałożonego na państwa członkowskie w przepisach
rozporządzenia Rady (WE) nr 1100/2007 z dnia 18 września 2007 r. ustanawiającego środki
służące odbudowie zasobów węgorza europejskiego stanowi art. 2c dodany projektowaną
ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym.
W art. 2c ust. 1 dodanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym wskazano ministra właściwego do spraw rybołówstwa jako organ właściwy do
opracowania programu mającego na celu ochronę i odbudowę zasobów węgorza
europejskiego, podejmowania innych czynności związanych z jego przygotowaniem
i wdrożeniem oraz współpracy z Komisją Europejską lub innymi organami Unii Europejskiej
przy jego realizacji. Jednocześnie przepis ten umożliwi opracowanie także innych programów
mających na celu ochronę i odbudowę zasobów gatunków ryb o znaczeniu gospodarczym,
jeżeli z innych aktów prawa Unii Europejskiej będzie wynikać potrzeba ich opracowania.
Mając na uwadze, że przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 1100/2007 z dnia
18 września 2007 r. ustanawiającego środki służące odbudowie zasobów węgorza
europejskiego nie określają enumeratywnie wymagań dotyczących zakresu zagadnień, które
powinny być w nim zawarte, w art. 2c ust. 2 dodanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy
o rybactwie śródlądowym przewiduje się możliwość odpowiedniego stosowania wymagań
dotyczących programów krajowych zawartych w art. 2b ust. 2 dodanym projektowaną ustawą
o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym. Przepis ten będzie miał również zastosowanie do
innych programów, których obowiązek lub możliwość opracowania będzie wynikać z aktów
prawa Unii Europejskiej.
4
W przypadku programu mającego na celu ochronę i odbudowę zasobów węgorza
europejskiego ze względu na obowiązek jego opracowania i przekazania do Komisji
Europejskiej w terminie do dnia 31 grudnia 2008 r., program ten, jako dokument rządowy,
został skonsultowany z członkami Rady Ministrów w ramach uzgodnień międzyresortowych.
W związku z tym, w projekcie ustawy zawarto stosowne przepisy dostosowujące
(art. 2 projektowanej ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym). Po zaakceptowaniu
planu gospodarowania zasobami węgorza europejskiego przez Komisję Europejską zostanie on
wprowadzony w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw rybołówstwa.
W art. 2c ust. 3 dodanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym uznano, że po zatwierdzeniu przez właściwy organ Unii Europejskiej programu
mającego na celu ochronę i odbudowę zasobów węgorza europejskiego, celowym będzie
wprowadzenie tego programu w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw
rybołówstwa.
Realizacja programu mającego na celu ochronę i odbudowę zasobów węgorza
europejskiego będzie finansowana lub współfinansowana ze środków budżetu państwa,
w szczególności stanowiących środki Unii Europejskiej (środki pochodzące z Europejskiego
Funduszu Rybackiego). rodki przeznaczone na realizację tego programu mogą również
pochodzić od użytkowników wód, którzy nie skorzystają z możliwości stwarzanych przez
Europejski Fundusz Rybacki i instrumenty kolejnych perspektyw budżetowych Unii
Europejskiej, a których działalność, bez podjęcia odpowiednich czynności dostosowawczych,
będzie powodować szkody w środowisku, w szczególności związane z zasobami gatunków ryb
objętych tym programem (art. 2c ust. 4 dodany projektowaną ustawą o zmianie ustawy
o rybactwie śródlądowym).
Przepisy dotyczące trybu wprowadzenia i realizacji programu mającego na celu
ochronę i odbudowę zasobów węgorza europejskiego będą miały zastosowanie nie tylko do
węgorza europejskiego, lecz także do innych gatunków ryb, jeżeli przepisy Unii Europejskiej
będą wymagały przygotowania takich programów.
Realizacja programu mającego na celu ochronę i odbudowę zasobów ryb wymaga
okresowej oceny dotychczasowych działań i ich rezultatów.
Przepis art. 2d ust. 1 dodany projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym stwarza podstawy do przeprowadzenia okresowej analizy wyników realizacji
działań przewidzianych w krajowym programie ochrony i odbudowy zasobów ryb, która
5
w formie sprawozdania będzie przedkładana Radzie Ministrów, ze względu na uczestnictwo
w tych programach różnych organów administracji publicznej i konieczność oceny realizacji
programu przez właściwych ministrów.
Natomiast kwestie dotyczące oceny realizacji wspólnotowego programu ochrony
i odbudowy zasobów ryb należą do kompetencji właściwych organów Unii Europejskiej.
W przypadku programów, których sporządzenie wynika z przepisów Unii Europejskiej,
organami właściwymi do dokonywania oceny osiągniętych wyników z realizacji tych
programów są właściwe organy Unii Europejskiej. Dlatego w projekcie ustawy przewidziano
przekazanie sprawozdania z przeprowadzenia okresowej analizy programu odpowiednim
organom Unii Europejskiej (art. 2d ust. 2).
W związku z tym, że oprócz ministra właściwego do spraw rybołówstwa, kompetencje
w zakresie realizacji działań objętych programem ochrony i odbudowy zasobów ryb posiada
przede wszystkim minister właściwy do spraw środowiska i minister właściwy do spraw
gospodarki wodnej oraz organy im podległe lub nadzorowane, analiza wyników realizacji
działań przewidzianych w tym programie będzie realizowana przez ministra właściwego do
spraw rybołówstwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska i ministrem
właściwym do spraw gospodarki wodnej (art. 2d ust. 1 i 2 dodane projektowaną ustawą
o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym).
Mając na uwadze konieczność zapewnienia terminowości i prawidłowości wdrożenia
założeń programu, zobowiązano podmioty wskazane w programie do realizacji działań w nim
przewidzianych oraz do udostępniania informacji niezbędnych do dokonania okresowej analizy
wyników realizacji działań przewidzianych w tym programie. Program ten będzie realizowany
w ramach kompetencji poszczególnych podmiotów odpowiedzialnych za realizację tego
programu (art. 2d ust. 3 dodany projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym).
Przewidziana w projekcie ustawy możliwość opracowania i wprowadzenia programu
ochrony i odbudowy określonych gatunków ryb stanowić będzie instrument zapewniający
prowadzenie efektywnych działań umożliwiających zrównoważony rozwój ekonomiczny
sektora rybackiego, przy równoczesnym utrzymaniu właściwego stanu środowiska.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki
rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712), politykę rozwoju prowadzi się na podstawie
6
strategii rozwoju, przy pomocy programów służących osiąganiu celów określonych w art. 2
tej ustawy, z wykorzystaniem środków publicznych.
Ponadto, zgodnie z art. 4 ust. 3 tej ustawy, polityka rozwoju może być prowadzona
również na podstawie instrumentów prawnych i finansowych określonych w odrębnych
przepisach. Regulacje projektowanej ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym,
przewidujące możliwość opracowania i wprowadzenia programów ochrony i odbudowy
zasobów, będą jednym z elementów realizacji polityki rozwoju. W związku z tym, że
możliwość prowadzenia polityki rozwoju jest określona w przepisach o zasadach prowadzenia
polityki rozwoju, nie istnieje potrzeba ponownego wskazywania tej zasady w przepisach
o rybactwie śródlądowym. Polityka rozwoju może być bowiem prowadzona na podstawie
instrumentów prawnych i finansowych określonych w odrębnych przepisach (w tym
przypadku tymi przepisami są regulacje projektowanej ustawy o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym).
Obowiązujące regulacje ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym
(art. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym w obowiązującym
brzmieniu) normują wyłącznie zagadnienie wprowadzania do powierzchniowych wód
śródlądowych gatunków ryb, które w Polsce dotychczas nie występowały. Natomiast przepisy
tej ustawy nie regulują zagadnień dotyczących wprowadzania ryb z gatunków nierodzimych
w celu prowadzenia ich chowu lub hodowli.
Powodem zmiany zasad dotyczących wprowadzania ryb gatunków obcych (zmieniany
art. 3 oraz dodawane projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym art. 3a
– 3i) jest zapewnienie wykonania postanowień rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 z dnia
11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych
i niewystępujących miejscowo, które zobowiązują państwa członkowskie do wdrożenia
systemu zezwoleń dotyczących wykorzystywania ryb z gatunków nierodzimych w chowie
i hodowli ryb.
Jednocześnie proponowane regulacje mają na celu unormowanie, w oparciu o te same
standardy wyznaczone przepisami wyżej wymienionego rozporządzenia, warunków i trybu
wydawania pozwoleń na wprowadzanie ryb z gatunków obcych do powierzchniowych wód
śródlądowych. Uznano bowiem, że regulacje zawarte w przepisach rozporządzenia Rady (WE)
nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków
obcych i niewystępujących miejscowo dotyczące wykorzystania ryb gatunków obcych
7
w chowie lub hodowli ryb stanowią również dobry wzór do uregulowania zasad wprowadzania
ryb gatunków obcych do powierzchniowych wód śródlądowych.
Przepis art. 3 ustawy z dnia 18 września 1985 r. o rybactwie śródlądowym
w obowiązującym brzmieniu ma charakter uznaniowy i nie określa przesłanek wyrażenia
zgody na wprowadzenie ryb gatunku obcego do wód oraz odmowy i cofnięcia jej udzielenia.
Przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie
wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo zobowiązują
państwa członkowskie Unii Europejskiej do wprowadzenia obowiązku posiadania zezwolenia
na prowadzenie chowu i hodowli ryb gatunków nierodzimych, a także zobowiązują państwa
członkowskie do stosowania jednakowych standardów oceny ryzyka związanego
z prowadzoną działalnością przed wydaniem zezwolenia. W związku z powyższym uznano, że
celowym jest uregulowanie całości zagadnień związanych z wykorzystywaniem ryb gatunków
obcych w rybactwie w jednakowy sposób, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności
(chów i hodowla, rybołówstwo). W projekcie ustawy o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym proponuje się zastosowanie identycznych standardów oceny ryzyka
ekologicznego w zakresie chowu i hodowli ryb z obcych gatunków, jak i w zakresie
prowadzenia rybołówstwa śródlądowego z wykorzystaniem ryb z obcych gatunków
(zarybienia powierzchniowych wód śródlądowych). Wprowadzenie odrębnych regulacji dla
działalności hodowlanej (chów i hodowla) i połowowej (rybołówstwo śródlądowe)
prowadziłoby do sytuacji, że identyczne co do zasady zezwolenia na wykorzystywanie obcych
gatunków wydawane byłyby na podstawie różnych kryteriów (chów i hodowla – standardy
europejskie; rybołówstwo – całkowita uznaniowość decyzji). Wskazane standardy
wspólnotowe opracowane zostały zgodnie z wytycznymi International Council for the
Exploration of the Sea (ICES) oraz European Inland Fisheries Advisory Commission (EIFAC)
podanymi w kodeksach dobrej praktyki w zakresie wprowadzania i przenoszenia organizmów
obcych do środowiska wodnego.
W związku z powyższym w zmienianym art. 3 projektu ustawy o zmianie ustawy
o rybactwie śródlądowym określono rodzaje działalności w zakresie rybactwa śródlądowego,
które wymagają otrzymania zezwolenia. W przepisie art. 3 ust. 1 pkt 1 w brzmieniu nadanym
projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym wskazano, że zezwolenia
ministra właściwego do spraw rybołówstwa będzie wymagać wprowadzenie polegające na
zarybieniu wód rybami gatunku obcego. Jednocześnie przepis art. 3 ust. 1 pkt 2 w brzmieniu
nadanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym reguluje sprawy
8