Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym

wydawania zezwolenia na wprowadzanie ryb gatunku obcego w celu wykorzystania tych ryb
w chowie lub w hodowli. Przepis ten ma na celu wykonanie postanowień rozporządzania Rady
(WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze
gatunków obcych i niewystępujących miejscowo.
W oparciu o przepis art. 2 ust. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 z dnia
11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych
i niewystępujących miejscowo, w art. 3 ust. 2 pkt 2 w brzmieniu nadanym projektowaną
ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym zaproponowano wyłączenie z obowiązku
posiadania zezwolenia na prowadzenie chowu lub hodowli ryb niektórych działań
prowadzonych z wykorzystaniem wybranych gatunków ryb uznanych za nierodzime.
W związku z art. 2 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r.
w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo
przyjęto, że do przenoszenia gatunków niewystępujących miejscowo nie jest wymagane
zezwolenie. Uznano, iż określenie w przepisie art. 3 ust. 1 w brzmieniu nadanym projektowaną
ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym wykazu czynności, które wymagają
zezwolenia, wskazuje wystarczająco jasno, że przeniesienie gatunku ryb niewystępującego
miejscowo nie wymaga takiego zezwolenia.
Analogiczne przesłanki wyłączenia z obowiązku posiadania zezwolenia zastosowano
do wprowadzania ryb do powierzchniowych wód śródlądowych (art. 3 ust. 2 pkt 1 w brzmieniu
nadanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym).
W oparciu o postanowienia wynikające z art. 2 ust. 5 oraz art. 4 rozporządzenia Rady
(WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze
gatunków obcych i niewystępujących miejscowo w przepisach wykonawczych, które zostaną
wydane na podstawie art. 3f pkt 1 dodanego projektowaną ustawą o zmianie ustawy
o rybactwie śródlądowym, zostanie określony wykaz gatunków ryb, dla których zezwolenie nie
będzie wymagane. Przyjęto, że dla zachowania bezpieczeństwa ekologicznego, przy
prowadzeniu działalności związanej z wykorzystywaniem gatunków obcych, bez zezwolenia,
niezbędne jest zachowanie i przestrzeganie podstawowych warunków, np. zabezpieczających
przed ich rozprzestrzenianiem w środowisku wodnym czy wymogów sanitarnych.
Przewiduje się, że w wykazie tym znajdą się gatunki ryb o udowodnionym znikomym
wpływie na rodzime środowisko i jego elementy. Przyjęto jednak, że wykorzystanie tych ryb
będzie możliwe tylko w przypadku prowadzenia działań z wykorzystaniem wymienionych
9
w wykazie gatunków ryb zgodnie z warunkami określonymi w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie przepisu art. 3f pkt 1 dodanego projektowaną ustawą o zmianie
ustawy o rybactwie śródlądowym, które będą zapobiegały niekontrolowanemu
rozprzestrzenianiu się wymienionych w wykazie gatunków ryb oraz zapewniały monitoring
środowiska. Jednocześnie przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 3f pkt 2 dodanego
projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym określą wykaz gatunków
uznanych za rodzime w celu jednoznacznego określenia tych gatunków ryb, których
wprowadzanie nie wymaga uzyskania zezwolenia ani spełnienia dodatkowych wymogów.
Ponadto ze względu na nadzwyczajne możliwości wystąpienia negatywnych skutków
przenoszenia lub wprowadzenia ryb, na które nie jest wymagane zezwolenie, w art. 3 ust. 3 i 4
w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym
umożliwia się ministrowi właściwemu do spraw rybołówstwa określenie warunków
przenoszenia ryb, które znajdują się w wykazie gatunków ryb uznanych za rodzime, a także
możliwość ustanowienia zakazu wprowadzania lub przenoszenia tych ryb, na które nie jest
wymagane zezwolenie, oraz określenia działań mających na celu wyeliminowanie zaistniałych
negatywnych skutków takiego wprowadzenia.
W przepisach art. 3a – 3e dodanych projektowaną ustawą o zmianie ustawy
o rybactwie śródlądowym uregulowano tryb wydawania, odmowy, cofnięcia oraz zmiany
zezwolenia. Tryb ten będzie miał zastosowanie zarówno do zezwoleń na wprowadzanie ryb do
powierzchniowych wód śródlądowych, jak również wprowadzania ryb w celu prowadzenia
chowu lub hodowli tych ryb. Organem właściwym do wydania takiego zezwolenia będzie jak
dotychczas minister właściwy do spraw rybołówstwa. Wydanie takiego zezwolenia będzie
wymagać uwzględnienia stanowiska ministra właściwego do spraw środowiska wyrażonego
w
trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego. W celu ograniczenia
uznaniowości wydawanych decyzji, w przepisach art. 3b – 3d projektu ustawy o zmianie
ustawy o rybactwie śródlądowym określono zamknięty katalog przesłanek odmowy udzielania
zezwolenia, jego zmiany oraz cofnięcia. Mając na uwadze, że przesłanki zmiany oraz cofnięcia
zezwolenia uzasadniają podjęcie natychmiastowych działań proponuje się, aby decyzja
administracyjna o zmianie lub cofnięciu zezwolenia podlegała natychmiastowemu wykonaniu.
Mając na uwadze dotychczas obowiązujący tryb postępowania w sprawach o wydanie
zezwolenia na wprowadzenie do wód ryb z gatunków, które w Polsce nie występują, w art. 3g
dodanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym proponuje się
powierzenie dokonywania oceny zespołowi ekspertów powołanemu przez ministra właściwego
10
do spraw rybołówstwa spośród osób posiadających stopień lub tytuł naukowy oraz wiedzę
specjalistyczną i udokumentowane doświadczenie w zakresie wykorzystania ryb gatunków
obcych oraz ryb gatunków niewystępujących miejscowo. Ocena kwalifikacji osób
powoływanych w skład zespołu ekspertów będzie dokonywana przez ministra właściwego do
spraw rybołówstwa na podstawie wszystkich przedstawionych dokumentów i posiadanych
informacji. Utworzenie zespołu ekspertów stanowi również realizację przepisów rozporzą-
dzania Rady (WE) nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania
w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących miejscowo, które upoważniają państwa
członkowskie do powołania komitetu doradczego, którego członkowie dysponują wiedzą
umożliwiającą dokonanie specjalistycznej oceny ryzyka ekologicznego działalności
z wykorzystaniem ryb z gatunków obcych. Sposób działania zespołu ekspertów, w tym
kompetencje przewodniczącego, oraz tryb podejmowania rozstrzygnięć zostaną określone
w regulaminie działania tego zespołu. Rozwiązanie to jest oparte na rozwiązaniach przyjętych
w innych ustawach, na przykład w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
(Dz. U. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.).
Rezygnacja z wymogu zasięgania opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody
przyczyni się do istotnego przyspieszenia prowadzonych postępowań i zlikwiduje uznaniowy
charakter wydawanych dotychczas opinii. Zdarzało się, że w tej samej sprawie Państwowa
Rady Ochrony Przyrody wydawała dwie odmienne opinie. Niektóre z wydanych opinii nie
analizowały konkretnego wniosku (indywidualna sprawa administracyjna), tylko zawierały
ogólne informacje o możliwych skutkach wprowadzenia obcego gatunku do środowiska. Czas
potrzebny na wydanie opinii przez Państwową Radę Ochrony Przyrody w większości
przypadków poważnie naruszał terminy wyznaczone przez przepisy postępowania
administracyjnego. Proponowana zmiana realizuje również zalecenia Rządu Rzeczypospolitej
Polskiej w sprawie uproszczenia postępowań administracyjnych. Przyjęto, że zainteresowana
strona będzie składała wniosek o wydanie zezwolenia do ministra właściwego do spraw
rybołówstwa, który – po zasięgnięciu opinii zespołu ekspertów – będzie wydawał zezwolenie
w drodze decyzji administracyjnej.
W celu uniknięcia możliwości narażenia Skarbu Państwa na koszty związane
z wydawaniem opinii zespołu ekspertów, a także dla zrównoważenia wydatków budżetu
państwa z dochodami, ustalono, że za czynności urzędowe związane z postępowaniem
dotyczącym wydania zezwolenia będzie pobierana opłata (art. 3h dodany projektowaną ustawą
o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym). Wysokość tej opłaty będzie powiązana
11
z nakładem pracy członków zespołu ekspertów związanych z wydaniem opinii, a tym samym
skorelowana z rzeczywistymi kosztami przeprowadzanych czynności w ramach postępowania
o wydanie zezwolenia. Odniesienie się do określonych wysokości przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia uwzględnia przewidywany koszt wynikający z nakładu pracy za
przeprowadzenie poszczególnych czynności. W związku z tym w art. 3h ust. 1 i ust. 2
określono różne wysokości opłat dla różnego rodzaju wydawanych decyzji.
Proponowane przepisy art. 3a – 3h uzupełniono o zakaz prowadzenia działań
z
wykorzystaniem ryb z gatunków nierodzimych, które są niezgodne z wymaganiami
określonymi w przepisach ustawy (art. 3i projektu ustawy).
W celu zebrania informacji statystycznych z zakresu rybactwa śródlądowego,
niezbędnych do wykonania obowiązków, które zostały nałożone na państwa członkowskie
rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 762/2008 z dnia 9 lipca 2008 r.
w sprawie przekazywania przez państwa członkowskie statystyk w dziedzinie akwakultury,
uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 788/96, w projektowanej ustawie o zmianie
ustawy o rybactwie śródlądowym proponuje się wprowadzenie zmian polegających na
zobowiązaniu wszystkich rodzajów podmiotów uprawnionych do rybactwa do prowadzenia
dokumentacji gospodarki rybackiej oraz udostępniania tych danych do celów statystycznych
oraz kontroli przestrzegania przepisów o rybactwie śródlądowym. W związku z powyższym
zaproponowano uchylenie ust. 2 w art. 4 (zmiana dostosowująca) oraz dodanie
w projektowanej ustawie o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym nowego art. 4a,
w którym uregulowano całość zagadnienia dotyczącego zbierania danych o gospodarce
rybackiej. Ten nowy przepis upoważnia także ministra właściwego do spraw rybołówstwa do
wydania przepisów wykonawczych określających sposób prowadzenia dokumentacji
rybackiej, w tym wzory dokumentów, które należy stosować w tej dokumentacji, oraz
terminy i sposób przygotowywania i podawania informacji w dokumentacji gospodarki
rybackiej oraz ich przekazywania.
W 2002 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne
(Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.), które zastąpiły obowiązujący system
administracyjnych pozwoleń na szczególne korzystanie z powierzchniowych wód
śródlądowych systemem umów cywilnoprawnych na oddanie w użytkowanie wód obwodu
rybackiego. W wyniku przyjętych zmian wzrosła odpowiedzialność podmiotów uprawnionych
do rybactwa w obwodach rybackich za stan zasobów ryb w użytkowanych przez nich
powierzchniowych wodach śródlądowych. Uprawnieni do rybactwa zostali zobowiązani do
12
prowadzenia zarybień tych wód w oparciu o własne środki finansowe. Od czasu wejścia
w życie rozwiązań cywilnoprawnych w gospodarce rybackiej, organizacje społeczne postulują
konieczność wprowadzenia szczegółowych regulacji w zakresie zasad i warunków zarybiania
wód powierzchniowych w celu określenia kryteriów, które pozwolą wyjaśnić niektóre
założenia definicji racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim. W związku
z powyższym zaproponowano dodanie w ustawie z dnia 18 września 1985 r. o rybactwie
śródlądowym nowego art. 4b, w którym określono podmioty uprawnione do prowadzenia
zarybień oraz wprowadzono warunek odnoszący się do konieczności ochrony różnorodności
biologicznej zasobów wód śródlądowych. Uznano również za wskazane upoważnić
fakultatywnie ministra właściwego do spraw rybołówstwa do wydania przepisów
wykonawczych określających szczegółowe warunki zarybiania powierzchniowych wód
śródlądowych. Wydanie tych przepisów wykonawczych będzie potrzebne w szczególności
w
sytuacji, gdy w polskim programie odbudowy zasobów węgorza europejskiego,
wymagającym zatwierdzenia przez Komisję Europejską, zarybianie wód tym gatunkiem będzie
wskazane jako jeden ze środków odbudowy tej populacji. W związku z powyższym niezbędne
mogą się okazać dodatkowe przepisy, które pozwolą zweryfikować prawidłowość
prowadzonych zarybień w ramach tego programu.
Zmiany zaproponowane w art. 6 i 6a oraz dodanie art. 6b i 6c dopełniają omówione
powyżej propozycje zmian w ustawie z dnia 18 września 1985 r. o rybactwie śródlądowym,
których przyjęcie jest wymagane w związku z koniecznością zapewnienia ochrony
i odbudowy zasobów węgorza europejskiego oraz ochrony różnorodności biologicznej wód
śródlądowych (rozporządzenie nr 1100/2007, rozporządzenie nr 708/2007 oraz Konwencja
z Rio de Janeiro – Dz. U. z 2002 r. Nr 184, poz. 1532), a także poprawy stanu wiedzy
o rybactwie śródlądowym (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 762/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie przekazywania przez państwa członkowskie
statystyk w dziedzinie akwakultury, uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 788/96).
Przepis art. 6 ust. 2a zmieniono w taki sposób, aby ocena prowadzenia gospodarki
rybackiej dokonywana była także w oparciu o założenia programu ochrony i odbudowy
zasobów ryb. Jednocześnie w art. 6 ust. 2b doprecyzowano, że oceny gospodarki rybackiej
będzie faktycznie dokonywał upoważniony pracownik urzędu marszałkowskiego, posiadający
wyższe wykształcenie rybackie lub inne wykształcenie wyższe ze specjalizacją rybacką.
W art. 9 projektu ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym określono okres
13