Rządowy projekt ustawy o kierujących pojazdami

konsultacji społecznych, w wyniku których uwzględniono znaczną część uwag. W ramach
konsultacji społecznych projekt został wysłany do:
1. Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce, Warszawa,
2. Polskiej Izby Gospodarczej Transportu Samochodowego i Spedycji, Warszawa,
3. Polskiego Stowarzyszenia Przewoźników Autokarowych, Warszawa,
4. Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Transportu Samochodowego, Ostrowiec
więtokrzyski,
5. Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Transportu Drogowego, Stobno k/Piły,
6. Krajowego Stowarzyszenia Dyrektorów Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego,
7. Polskiej Federacji Stowarzyszeń Szkół Kierowców,
8. Polskiej Izby Gospodarczej Ośrodków Szkolenia Kierowców,
9. Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Ośrodków Szkolenia Kierowców,
10. Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szefów Wydziałów Komunikacji,
11. Unii Metropolii Polskich,
12. Związku Powiatów Polskich,
13. Związku Miast Polskich
oraz umieszczono również na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury.
Zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy został udo-
stępniony na stronach urzędowego informatora teleinformatycznego – Biuletynu Informacji
Publicznej. Organizacje o charakterze lobbingowym wymienione w rejestrze podmiotów
wykonujących zawodową działalność lobbingową (bib.mswia.gov.pl) nie zgłosiły
zainteresowania pracami nad projektem ustawy.
Projekt ustawy został w dniu 31 lipca 2008 r. skierowany pod obrady Komisji Wspólnej
Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt był wielokrotnie przedmiotem obrad Zespołu
ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz rodowiska, jak również
Zespołu ds. Finansów Publicznych KWRiST. W dniu 26 listopada 2008 r. Komisja Wspólna
Rządu i Samorządu Terytorialnego zaopiniowała pozytywnie projekt niniejszej ustawy.



5
Omówienie szczegółowych rozwiązań przyjętych w projekcie ustawy o
kierujących
pojazdami
Kluczowym zagadnieniem, do którego odnosi się projekt ustawy, jest przebieg procesu
uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami. Wśród tych dokumentów wyróżnić można
następujące ich grupy uregulowane w odmienny sposób:
– uprawnienia do kierowania rowerami i motorowerami – karta rowerowa, prawo jazdy
uprawniające do kierowania motorowerami,
– uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi – prawa jazdy,
– uprawnienia do kierowania pojazdami szynowymi – pozwolenie na kierowanie
tramwajem.
Rozwiązania odnoszące się do procesu uzyskiwania karty rowerowej i ruchu motorowerów
Ruch rowerowy i motorowerowy w Polsce nie stanowi jak dotychczas poważnego problemu
społecznego, aczkolwiek daje się zauważyć tendencje do wzrostu liczby wypadków
drogowych z
udziałem rowerzystów. Niemniej sam proces uzyskiwania dokumentów
uprawniających do kierowania rowerem lub motorowerem ma kolosalne znaczenie dla
ogólnego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dzieje się tak dlatego, że karta
rowerowa jest dla większości dzieci i młodzieży pierwszą w ich życiu przepustką do
uczestnictwa w ruchu drogowym po drogach publicznych w charakterze kierującego. Wiedza,
umiejętności, doświadczenia i nawyki zdobyte w tym okresie życia mają kolosalne znaczenie
dla ich późniejszych zachowań na drodze w dorosłym życiu.
Oceniając dotychczasowe doświadczenia z wychowaniem komunikacyjnym realizowanym
w szkołach podstawowych, możemy stwierdzić, że po początkowych sukcesach związanych
z wprowadzeniem tego tematu do zajęć szkolnych nastąpiła swoista stagnacja spowodowana
wieloma czynnikami, wśród których na pierwszym miejscu można wymienić brak
przygotowania merytorycznego kadry nauczycielskiej.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, w projekcie zaproponowano kompleksową
regulację tych zagadnień. Wśród nowych rozwiązań należy wskazać następujące propozycje:
– zajęcia szkolne dla dzieci ubiegających się o kartę rowerową mają odbywać się w szkole
podstawowej. Z zajęć praktycznych mogą być zwolnione dzieci, których stan zdrowia nie
pozwala na kierowanie rowerem (będą musiały posiadać zaświadczenie lekarskie),
– szkoły mogą zawierać porozumienia z wojewódzkimi ośrodkami ruchu drogowego lub
ośrodkami szkolenia kierowców, posiadającymi poświadczenie o spełnianiu dodatkowych

6
wymagań, o bezpłatnym uczestnictwie dzieci w zajęciach organizowanych przez te
ośrodki. Koszty organizacji tych zajęć ponoszone będą przez te ośrodki, w przypadku
wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego z wypracowanego przez te ośrodki zysku,
który zgodnie z przepisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym ma być przeznaczany na
brd, a w przypadku pozostałych ośrodków na zasadzie porozumień, co stanowić będzie
dodatkową promocję i reklamę dla tych ośrodków,
– karty
rowerowe
będą wydawane tak jak dotychczas przez dyrektorów szkół, a także
dodatkowo przez dyrektorów wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego i szefów
ośrodków szkolenia kierowców prowadzących zajęcia z dziećmi, przy czym karta
rowerowa będzie nadal wydawana nieodpłatnie,
– zamiast karty motorowerowej zostanie wprowadzona nowa kategoria prawa jazdy AM,
która będzie uprawniała do kierowania motorowerem. Wiek niezbędny do uzyskania tej
kategorii prawa jazdy zostanie podniesiony z 13 do 14 lat. Aby uzyskać to prawo jazdy
trzeba będzie ukończyć kurs w ośrodku szkolenia kierowców, a następnie zdać egzamin
państwowy w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego. Ponadto projekt zakłada, iż
karta motorowerowa wydana na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. –
Prawo o ruchu drogowym, zachowuje ważność do czasu ukończenia przez jej posiadacza
18 roku życia. Karta motorowerowa podlegać będzie wymianie, na koszt osoby
uprawnionej, na prawo jazdy kategorii AM, o ile osoba ma ukończone 14 lat. Osoba, która
przed dniem wejścia w życie ustawy ukończyła 18 lat, uznana zostanie za uprawnioną do
kierowania motorowerem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec tej osoby nie
będzie się stosować obowiązku uzyskania dokumentu potwierdzającego to uprawnienie.

Rozwiązania odnoszące się do procesu uzyskiwania prawa jazdy
Obecne rozwiązania dotyczące uzyskiwania praw jazdy wyróżniają następujące kolejne etapy
tego procesu:
– przeprowadzenie
badań lekarskich,
– kurs w ośrodku szkolenia kierowców,
– egzamin
państwowy organizowany przez wojewódzki ośrodek ruchu drogowego,
– wydanie prawa jazdy.
Projekt ustawy utrzymuje dotychczasowe elementy, wprowadzając dodatkowo dwuletni okres
próbny, podczas którego tzw. „młody kierowca” jest poddany szczególnemu nadzorowi.

7
Badania lekarskie wykonują lekarze uprawnieni do przeprowadzania badań lekarskich.
Projekt przewiduje przypadki, kiedy nie wydaje się kandydatowi prawa jazdy między innymi
w przypadku osoby u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywną formę
uzależnienia od alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.
Okres próbny dla młodego kierowcy wprowadziły już takie kraje, jak: Austria, Estonia,
Finlandia, Francja, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria,
Szwecja, Wielka Brytania i Węgry. Jak pokazują doświadczenia w krajach, które
wprowadziły jazdę z osobą towarzyszącą lub okres próbny, zaobserwowano zmniejszenie
liczby wypadków z młodymi kierowcami od ok. 20 do 50 %.
Proponowany w projekcie okres próbny dotyczyć ma osób, które po raz pierwszy uzyskały
prawo jazdy kategorii B.
Za przyjęciem takiego rozwiązania przemawia szeroko rozumiany interes publiczny jakim
jest niewątpliwie bezpieczeństwo ruchu drogowego. Prowadzone bowiem badania i statystyki
wskazują jednoznacznie, iż przyczyną największej liczby wypadków i kolizji drogowych są
kierowcy niedoświadczeni. W latach 2006 – 2008 około 43 % wypadków spowodowanych
przez kierowców w wieku 18 – 24 lat, to jest tych, którzy uzyskali pierwsze prawo jazdy.
Powodowane przez tych kierowców wypadki i kolizje związane były z brakiem
doświadczenia w ruchu drogowym i nieodpowiednim reagowaniem na warunki drogowe.
Przedmiotowe ograniczenie w postaci okresu próbnego służyć ma nabyciu niezbędnej
praktyki w kierowaniu pojazdem i ma na celu zapobieganie wypadkom drogowym
powodowanym przez niedoświadczonych kierowców.
Przez cały okres próbny (2 lata) kierowca jest poddany szczególnemu nadzorowi
polegającemu na tym, że:
– okres próbny przedłużany jest po popełnieniu dwóch wykroczeń przeciwko
bezpieczeństwu w ruchu drogowym,
– kierowca jest kierowany na kurs reedukacyjny, jeżeli popełnił dwa wykroczenia
przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym,
– prawo jazdy podlega cofnięciu po popełnieniu trzech wykroczeń lub jednego przestępstwa
przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym.
Niezależnie od omówionych wyżej nowych elementów wchodzących w skład procesu
uzyskiwania praw jazdy projekt wprowadza zmiany w dotychczas obowiązujących
rozwiązaniach dotyczących:

8
– sprawdzania stanu zdrowia kandydata na kierowcę przez lekarza,
– tradycyjnych form szkolenia,
– przeprowadzania egzaminu państwowego.
Badania lekarskie kandydatów na kierowców i kierowców składają się z tzw. badania
podmiotowego i badania przedmiotowego. W trakcie badania przedmiotowego lekarz
przeprowadza rozmowę z osobą badaną na temat stanu jej zdrowia. Jeżeli w trakcie tej
rozmowy osoba badana zatai istotne dla badania informacje, lekarz, posiłkując się badaniem
przedmiotowym, nie jest w stanie ujawnić przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania
pojazdem. Powoduje to sytuację, w której prawo jazdy jest wydawane wielu osobom, których
stan zdrowia stwarza poważne zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Aby przeciwdziałać temu zjawisku, w projekcie zaproponowano wprowadzenie dla osoby
poddanej badaniu lekarskiemu obowiązku wypełniania pod rygorem odpowiedzialności
karnej za fałszywe zeznania ankiety dotyczącej stanu zdrowia. Ankietę oceniałby lekarz.
Sposobem na poprawienie jakości szkolenia kandydatów na kierowców w tradycyjnej formie
jest proponowane w projekcie:
– podniesienie kwalifikacji wymaganych od instruktorów,
– zmiana
wymagań w stosunku do ośrodków szkolenia kierowców,
– opracowanie standardów edukacyjnych przez wprowadzenie szczegółowych programów
szkolenia określanych, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw
transportu,
– nałożenie na ośrodki szkolenia kierowców obowiązku przekazywania staroście
dokładnych informacji o czasie, miejscu i osobach uczestniczących w kursie,
– sprecyzowanie
uprawnień i obowiązków starosty w zakresie sprawowania nadzoru nad
ośrodkami szkolenia kierowców,
– wprowadzenie nadzoru wojewody nad wykonywaniem zadań związanych ze szkoleniem
kierowców przez samorząd szczebla powiatowego.
9