Rządowy projekt ustawy o kierujących pojazdami

Art. 120. 1. Wpisy zgromadzone przez Policję przed dniem 1 stycznia 2013 r. w ewidencji
kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, o której mowa w art. 130 ustawy z dnia
20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, przenosi się do centralnej ewidencji
kierowców, o której mowa w art. 100a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu
drogowym w terminie do dnia 1 stycznia 2013 r.
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze zarządzenia, sposób i tryb
przekazania wpisów, o których mowa w ust. 1, oraz sposób współdziałania w tym zakresie
podmiotów prowadzących ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego i
centralną ewidencję kierowców, uwzględniając konieczność zapewnienia kompletności i
poprawności przekazanych informacji oraz ciągłości dostępu.

Art. 121. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 80d ust. 7, art. 88
ust. 7, art. 94 ust. 4, art. 100, 115, 115l, 123, 125 oraz art. 127 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca
1997 r. – Prawo o ruchu drogowym oraz art. 39i ustawy z dnia 6 września 2001 r. o
transporcie drogowym zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie upoważnień, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej
jednak niż przez okres 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 122. Ustawa wchodzi w życie po upływie roku od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1) art. 42 ust. 2 pkt 4, art. 43 ust. 1 pkt 2 lit. b i ust. 3 pkt 2, art. 64 ust. 2 pkt 2, art. 89
ust. 2, art. 92 ust. 1 i 2, art. 93 ust. 2 pkt 1 lit. b, art. 97 ust. 2, art. 99 ust. 1 i 2, art.
109 pkt 11, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.;
2) art. 109 pkt 8 lit. d w zakresie art. 100b ust. 1 pkt 11 lit. e i pkt 13 − 26, ust. 2 i 3,
ust. 4 pkt 6 oraz ust. 5 i 6 ustawy, o której mowa w art. 109, który wchodzi w życie
z dniem 1 stycznia 2013 r.;
3) art. 104, który wchodzi w życie po upływie 2 lat od dnia ogłoszenia ustawy.
13-02-dg

130
U Z A S A D N I E N I E

Ogólna charakterystyka projektu ustawy o kierujących pojazdami – cele regulacji
Projekt ustawy o kierujących pojazdami powstał jako odpowiedź na negatywne
zjawiska związane z procesem uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi
oraz jako jeden z elementów działań na rzecz zmniejszenia liczby wypadków drogowych
określonych w Programie Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Polsce GAMBIT
2000 i GAMBIT 2005.
Ponadto projekt ustawy wdraża postanowienia dyrektywy 2006/126/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy oraz częściowo wdraża
postanowienia dyrektywy 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca
2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych
pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób zmieniająca rozporządzenie Rady (EWG)
nr 3820/85 oraz dyrektywę Rady 91/439/EWG i uchylająca dyrektywę Rady 76/914/EWG.
Głównym celem ustawy jest:
– poprawa
bezpieczeństwa ruchu drogowego, przez podniesienie kwalifikacji kierujących
pojazdami,
– minimalizacja negatywnych zjawisk związanych z procesem uzyskiwania uprawnień do
kierowania pojazdami, takich jak oszustwa, nierzetelne wykonywanie usług w zakresie
szkolenia kierowców i korupcja.
Konieczność przyjęcia nowych efektywniejszych rozwiązań pozwalających na podniesienie
kwalifikacji kierowców uzasadniają obiektywne fakty i liczby. I tak można wskazać, że:
– najliczniejsza grupa kierowców uczestniczących w wypadkach to osoby w wieku 18 – 24
lata posiadające prawo jazdy krócej niż dwa lata – w okresie ostatnich 10 lat
zaobserwowano tendencję wzrostową (o 10 %) udziału tych osób jako sprawców
wypadków,
– w wypadkach z udziałem młodych kierowców 83 % zabitych są to również ludzie
w wieku 18 – 24 lata,
– liczba
ciężkich wypadków drogowych w Polsce jest trzykrotnie wyższa niż w krajach
UE, a w wypadkach drogowych w Polsce w porównaniu do liczby ludności ginie
trzykrotnie więcej osób niż w krajach UE,
– w 73 % ośrodków szkolenia kierowców kontrolowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli
stwierdzono nieprawidłowości,
– egzamin teoretyczny zdaje za pierwszym razem 70,2 % kandydatów na kierowców,
a egzamin praktyczny 32,7 % kandydatów,
– 31 % zdających osób ocenia negatywnie sposób przeprowadzania egzaminów
państwowych.
Ta niekorzystna sytuacja jest spowodowana przez wiele czynników, wśród których na
pierwszym miejscu jest niewątpliwie niewłaściwy przebieg procesu nauczania kandydatów na
kierowców. Obecnie cechuje go:
– niska
jakość usług świadczonych przez ośrodki szkolenia kierowców,
– pojawiające się na rynku usług szkoleniowych ewidentne oszustwa polegające na
obietnicach typu „u nas zdobędziesz prawo jazdy w trzy dni”,
– nieuczciwa konkurencja w stosunku do rzetelnych ośrodków szkolenia kierowców, m.in.:
przez stosowanie cen dumpingowych, nierealizowanie wymaganego programu szkolenia
(ocenia się, że na skutek nieuczciwej konkurencji cena za kurs na prawo jazdy kategorii B
jest zaniżona o 50 % i nie pozwala na pełną realizację obecnego programu),
– prowadzenie nauki wyłącznie pod kątem egzaminu, tj. pamięciowe opanowywanie testów
egzaminacyjnych i nauka jazdy pod kątem zadań wykonywanych na placu manewrowym,
– brak
właściwego nadzoru nad pracą ośrodków szkolenia kierowców.
Dodatkowo na taki stan nakłada się niepokojące zjawisko, jakim są wykrywane w niektórych
regionach naszego kraju afery łapówkarskie. Jak wynika z ujawnianych

w trakcie postępowania karnego faktów, osoby, wobec których stawiane są zarzuty, należą
niestety do wszystkich środowisk zawodowych związanych z procesem uzyskiwania prawa
jazdy. Są to m.in.: urzędnicy, egzaminatorzy, instruktorzy i lekarze.
Mimo wskazanych wyżej negatywnych zjawisk ostatnie dziesięciolecie przyniosło także
pozytywne doświadczenia i rozwiązania, wśród których można przykładowo wskazać:
– wprowadzenie jednolitych kryteriów oceny oraz ujednolicenie przebiegu egzaminów
państwowych dla kandydatów na kierowców niezależnie od tego, w którym regionie
Polski egzaminy te są przeprowadzane (osiągnięcie tego celu umożliwiło m.in. powstanie
wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego),

2
– wprowadzenie efektywnego systemu wydawania praw jazdy (opartego o
centralną
personalizację tych dokumentów) ograniczającego skutecznie zjawisko tzw. przestępstw
przeciwko dokumentom,
– uregulowanie zasad wykonywania działalności gospodarczej w zakresie szkolenia
kierowców,
– wprowadzenie systemu punktowej oceny kierowców mającego duże znaczenie dla
profilaktyki w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego (brd).
Dlatego też szczegółowe przepisy zaproponowane w projekcie ustawy o kierujących
pojazdami utrzymują wszystkie wprowadzone do tej pory rozwiązania, które okazały się
efektywne, dokonując jedynie niezbędnych zmian w zakresie wynikającym
z dotychczasowych doświadczeń. Z kolei tam, gdzie było to konieczne, projekt wdraża nowe
pomysły w oparciu o doświadczenia europejskich krajów o wysokim stopniu rozwoju
motoryzacji.
Z formalnego punktu widzenia projekt ustawy ma swoje bezpośrednie źródła w takich
dokumentach, jak:
– dyrektywa 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.
w sprawie praw jazdy,
– Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Polsce – przyjętym przez Radę
Ministrów w dniu 8 maja 2001 r.,
– uchwała nr 2 z dnia 28 marca 2002 r. Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
w sprawie zadań Krajowej Rady BRD w 2002 r.,
– Rządowa Strategia Antykorupcyjna,
– dokument programowy Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego pt. „Nowy
system uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami”.
Projekt ustawy jest propozycją nowego odrębnego aktu prawnego, którego zakres
przedmiotowy obejmuje sprawy regulowane dotychczas w ustawie – Prawo o
ruchu
drogowym i aktach wykonawczych wydanych na jej podstawie. Takie rozwiązanie wynika
z uwzględnienia licznych postulatów opinii publicznej zwracających uwagę na konieczność
rozdzielenia właściwych przepisów ruchu drogowego (które zawierają zasady ruchu, przepisy
porządkowe, regulacje prawne w zakresie zarządzania ruchem, warunki i sposób
przeprowadzania kontroli ruchu drogowego) od przepisów dotyczących procedur administra-
cyjnych i przepisów regulujących działalność gospodarczą związaną z ruchem drogowym.

3
Oczywiście w ślad za niniejszą propozycją w przyszłości powinny zostać podjęte prace nad
drugim nowym aktem prawnym, który wyodrębni z ustawy – Prawo o ruchu drogowym
przepisy o pojazdach dopuszczonych do ruchu drogowego po drogach publicznych.
Projekt proponuje odrębne uregulowanie następujących zagadnień:
– wymagania w stosunku do kierujących pojazdami silnikowymi, tramwajami,
motorowerami, rowerami i pojazdami zaprzęgowymi,
– warunki, tryb i zasady uzyskiwania dokumentów stwierdzających posiadanie uprawnień
do kierowania pojazdami,
– warunki i zasady szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania
pojazdami,
– warunki i zasady sprawdzania kwalifikacji osób ubiegających się o uprawnienia do
kierowania pojazdami i kierujących pojazdami,
– nadzór nad szkoleniem, egzaminowaniem i wydawaniem uprawnień do kierowania
pojazdami,
– nadzór
nad
kierującymi pojazdami, w tym określenie zasad działania systemu punktów
karnych,
– wymagania w stosunku do kierujących pojazdami uprzywilejowanymi.
Jednocześnie projekt proponuje uchylenie odpowiednich przepisów w ustawie – Prawo
o ruchu drogowym odnoszących się do ww. zakresu zagadnień.

Konsultacje społeczne
Jak już wspomniano, projekt niniejszej ustawy powstał na podstawie dokumentu
programowego Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego pt. „Nowy system
uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami”. W dokumencie tym przedstawiono
szczegółowe założenia leżące u podstaw omawianego projektu. „Nowy system uzyskiwania
uprawnień do kierowania pojazdami” był konsultowany z ponad dwudziestoma organizacjami
społecznymi reprezentującymi różne środowiska, w tym takie jak: przedsiębiorcy prowadzący
ośrodki szkolenia kierowców, dyrektorzy wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego,
organizacje reprezentujące interesy zmotoryzowanych, fundacje reprezentujące interesy ofiar
wypadków drogowych. Wynik tych konsultacji został w dużym stopniu uwzględniony w
prezentowanym tekście. Ponadto sam projekt ustawy był kilkukrotnie wysyłany do

4