Poselski projekt ustawy o roli Sejmu i Senatu w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej

9
Z kolei w rozdziale 6 projektowanej ustawy przewiduje się wzmocnienie roli Sejmu w
konsultowaniu kandydatur na funkcje w Unii Europejskiej, na które powołuje lub desygnuje
Rada Ministrów. Istota zmian polega na tym, że Rada Ministrów nie będzie mogła forsować
swojej kandydatury wbrew woli Sejmu. W grę wchodzą wszak stanowiska, których znaczenie
jest porównywalne z tymi, w przypadku których Sejm bądź ma kompetencję do powołania
(jak w przypadku sędziego TK), bądź może doprowadzić do odwołania w trybie wotum
nieufności (jak w przypadku członków rządu). Nie jest więc przesadnym wymaganie, aby w
zakresie obsady stanowisk wskazanych w art. 24 ust. 1 projektowanej ustawy Rada Ministrów
musiała uwzględniać ewentualne zastrzeżenia Sejmu co do kandydatury, tym bardziej że po
dokonaniu obsady Sejm nie dysponuje już żadnymi środkami korygującymi.
Projektowana ustawa dotyczy relacji między konstytucyjnymi organami państwa w
sprawach Unii Europejskiej i nie pociąga za sobą dodatkowych wydatków budżetowych.
Ustawa nie zawiera upoważnień do wydania aktów wykonawczych.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. Ustawa
reguluje bowiem zasady wewnętrznego kształtowania woli RP w sprawach związanych z jej
członkostwem w Unii, czyli materii, która podlega samodzielnemu regulowaniu przez
państwa narodowe w ich wewnętrznych porządkach prawnych.

Warszawa, 18 listopada 2009 r.
BAS-WAL-2385/09
Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna o zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego
projektu ustawy o roli Sejmu i Senatu w sprawach związanych z
członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Karol Karski)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47) sporządza
się następującą opinię:

1. Przedmiot projektowanej regulacji
Wnioskodawcy proponują wprowadzenie w życie nowej ustawy o roli
Sejmu i Senatu w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej
Polskiej w Unii Europejskiej. Ustawa ta ma zastąpić obowiązującą ustawę z dnia
11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w
sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej (Dz. U. Nr 52, poz. 515, ze zmianami) oraz uwzględnić zmiany
wprowadzane Traktatem z Lizbony w krajowych zasadach udziału obu izb
parlamentu w tworzeniu polskiej polityki europejskiej. Projekt przewiduje
wprowadzenie regulacji dotyczącej określania w niektórych sprawach
stanowiska Rzeczypospolitej w drodze ustawy (rozdział 2), rozpatrywania
przekazanych przez Radę Ministrów informacji i dokumentów oraz wyrażania
opinii przez właściwe organy Sejmu i Senatu (rozdział 3), wykonywania praw
Sejmu i Senatu określonych w traktatowych podstawach Unii Europejskiej
(rozdział 4), wykonywania prawa Unii Europejskiej w polskim ustawodawstwie
(rozdział 5) oraz rozpatrywania kandydatur na stanowiska w Unii Europejskiej.
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, przy
czym niektóre przepisy projektowanej ustawy – przywołujące w swojej treści
regulację Traktatu z Lizbony - mają być stosowane od dnia wejścia traktatu w
życie.



2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej proponowaną
regulacją

Projekt zawiera przepisy, które określają krajowe procedury kształtowania
stanowiska Polski w sprawach związanych z członkostwem w Unii Europejskiej
(rozdziały 1-3 i 5-7). Przepisy te dotyczą materii, której regulacja stanowi
kompetencję państwa członkowskiego, i zasadniczo pozostają poza zakresem
prawa Unii Europejskiej. W tym zakresie badaniu w świetle prawa Unii
Europejskiej podlega sposób przywołania w projekcie tych postanowień tego
prawa, do których odnoszą się proponowane przez wnioskodawców procedury
krajowe.

Projekt zawiera także przepisy określające krajowe zasady wykonywania
uprawnień, które przysługują parlamentom narodowym wprost na podstawie
prawa Unii Europejskiej (rozdział 4). W tym zakresie projekt zakłada
stworzenie krajowych ram instytucjonalnych wykonywania prawa Unii
Europejskiej i podlega ocenie z punktu widzenia zgodności z tym prawem.
Uwzględniając art. 29 ust. 2 projektu, który wiąże stosowanie określonych
przepisów projektu z wejściem w życie Traktatu z Lizbony zmieniającego
Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską
podpisanego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz. Urz. UE C 306 z
17.12.2007, dalej: Traktat z Lizbony), w trakcie oceny zgodności projektu z
prawem Unii Europejskiej należy wziąć pod uwagę:
• art. 5 i art. 48 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej w wersji Traktatu z
Lizbony (dalej: TUE),
• art. 81 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: TfUE),
• art. 3 i art. 6 protokołu (nr 1) w sprawie roli parlamentów narodowych w
Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 115 z 9.5.2008, dalej: protokół nr 1),
• art. 6 i art. 8 protokołu (nr 2) w sprawie stosowania zasad pomocniczości i
proporcjonalności (Dz. Urz. UE C 115 z 9.5.2008, dalej: protokół nr 2).
Należy przy tym zastrzec, że w momencie sporządzania niniejszej opinii Traktat
z Lizbony nie ma mocy wiążącej i wejdzie w życie dopiero pierwszego dnia
miesiąca następującego po złożeniu dokumentu ratyfikacyjnego przez państwo-
sygnatariusza, które jako ostatnie dopełni tej formalności (art. 6 ust. 2 Traktatu z
Lizbony).

3. Analiza założeń projektu pod kątem prawa Unii Europejskiej

Zastrzeżenia pod względem zgodności z prawem Unii Europejskiej budzą
art. 20 i art. 21 projektu. Przepisy te odnoszą się do traktatowych procedur
parlamentarnej kontroli zgodności z zasadą pomocniczości aktów
prawodawczych Unii Europejskiej i projektów tych aktów. Pierwszy przepis
dotyczy traktatowego uprawnienia państwa członkowskiego do wniesienia - w
imieniu parlamentu narodowego - skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej w sprawie naruszenia przez akt prawodawczy zasady
pomocniczości (art. 8 protokołu nr 2). Drugi przepis przywołuje art. 5 ust. 3

2
TUE i nawiązuje – obok wspomnianej skargi – także do procedury wyrażania
przez parlament narodowy zastrzeżeń wobec projektów aktów prawodawczych,
które w jego ocenie naruszają tę zasadę (art. 3 protokołu nr 1 i art. 6 protokołu
nr 2).
Należy wskazać, że oba projektowane przepisy przywołują w swej treści
zasadę proporcjonalności, nie wspominając w ogóle o zasadzie pomocniczości.
W konsekwencji błędnie określona jest w projekcie treść skargi do Trybunału
Sprawiedliwości oraz zakres informacji przekazywanych przez Radę Ministrów
w związku z naruszeniem traktatowej zasady pomocniczości. Artykuł 20 ust. 1
pkt 2 projektu jest niezgodny z art. 8 protokołu 2. Artykuł 21 projektu jest
niezgodny z art. 5 ust. 3 TUE.

4. Konkluzja

Art. 20 ust. 1 pkt 2 i art. 21 projektu są niezgodne z prawem Unii
Europejskiej. W pozostałym zakresie projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej.



Opracował: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski




Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, Traktat z Lizbony, Sejm, Senat


3
Warszawa, 18 listopada 2009 r.
BAS-WAL-2386/09


Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o roli Sejmu i
Senatu w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej
w Unii Europejskiej (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Karol Karski)
jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej

Wnioskodawcy proponują wprowadzenie w życie nowej ustawy o roli
Sejmu i Senatu w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej
Polskiej w Unii Europejskiej. Ustawa ta ma zastąpić obowiązującą ustawę z dnia
11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w
sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej (Dz. U. Nr 52, poz. 515, ze zmianami) oraz uwzględnić zmiany
wprowadzane Traktatem z Lizbony w krajowych zasadach udziału obu izb
parlamentu w tworzeniu polskiej polityki europejskiej.
Z punktu widzenia oceny projektu w świetle art. 95a ust. 3 regulaminu
Sejmu znaczenie ma fakt, że rozdział 4 projektu zawiera przepisy określające
krajowe zasady wykonywania uprawnień, które przysługują parlamentom
narodowym na podstawie prawa Unii Europejskiej. Przepisy art. 19 i n. projektu
mają na celu ustanowienie krajowej procedury wykonywania uprawnień, o
których mowa w art. 48 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej w wersji Traktatu z
Lizbony, art. 81 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, art. 3 i 6
protokołu o (nr 1) w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej
oraz art. 6 i art. 8 protokołu (nr 2) w sprawie stosowania zasad pomocniczości i
proporcjonalności (oba protokoły załączone są do TUE i TfUE). W zakresie, w
jakim przepisy rozdziału 4 projektu nie są niezgodne z prawem Unii
Europejskiej (por. zastrzeżenia dotyczące art. 20 ust. 1 pkt 2 i art. 21 projektu
przedstawione w opinii BAS-WAL-2385/09), projekt zmierza do ustanowienia
ram instytucjonalnych wykonywania tego prawa.
Należy zastrzec, że wykonywane na gruncie projektu przepisy prawa Unii
Europejskiej jeszcze nie obowiązują i wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca
następującego po złożeniu dokumentu ratyfikacyjnego przez państwo-
sygnatariusza, które jako ostatnie dopełni tej formalności (art. 6 ust. 2 Traktatu z
Lizbony). Tym niemniej data, od której projektowane przepisy wykonujące