Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci, sporządzonej w Hadze dnia 19 października 1996 r.
- wyrażenie przez Sejm zgody na dokonanie przez Prezydenta RP ratyfikacji ww. dokumentu;
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 2615
- Data wpłynięcia: 2009-12-16
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o ratyfikacji Konwencji o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci, sporządzonej w Hadze dnia 19 października 1996 r.
- data uchwalenia: 2010-01-22
- adres publikacyjny: Dz.U. Nr 40, poz. 225
2615
L 151/42
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
11.6.2008
Artykuł 12
rozwagę prawo innego Państwa, z którym dana sytuacja ma
ścisły związek.
1.
Z zastrzeżeniem artykułu 7 organy Umawiającego się
Państwa, na którego terytorium znajduje się dziecko lub majątek
do niego należący, są właściwe do podejmowania środków
3.
W razie zmiany zwykłego pobytu dziecka na pobyt
ochrony osoby lub majątku dziecka o charakterze tymcza-
w innym Umawiającym się Państwie, prawo tego innego
sowym i wywołującym skutek ograniczony do terytorium
Państwa, od chwili nastąpienia zmiany, określa warunki stoso-
tego państwa, o ile takie środki nie są niezgodne ze środkami
wania środków podjętych w państwie dawnego zwykłego
wcześniej podjętymi przez organy mające jurysdykcję z mocy
pobytu.
artykułów 5–10.
Artykuł 16
2.
Środki podjęte na podstawie ustępu poprzedzającego
w
stosunku
do
dziecka
mającego
zwykły
pobyt
1.
Powstanie i ustanie odpowiedzialności rodzicielskiej
w Umawiającym się Państwie, tracą moc, gdy organy mające
z mocy prawa, bez udziału organu sądowego lub administracyj-
jurysdykcję z mocy artykułów 5
nego podlega prawu państwa zwykłego pobytu dziecka.
–10 orzekły o środkach
ochrony, których może wymagać sytuacja.
2.
Powstanie i ustanie odpowiedzialności rodzicielskiej
z mocy porozumienia lub jednostronnej czynności prawnej,
3.
Środki podjęte na podstawie ustępu 1 w stosunku do
bez udziału organu sądowego lub administracyjnego, podlega
dziecka mającego zwykły pobyt w państwie niebędącym stroną
prawu państwa zwykłego pobytu dziecka z chwili, gdy porozu-
Konwencji tracą moc w Umawiającym się Państwie, w którym
mienie lub czynność jednostronna stają się skuteczne.
zostały podjęte, z chwilą uznania w nim środków zgodnych
z wymogami sytuacji, podjętych przez organy innego państwa.
3.
Odpowiedzialność rodzicielska istniejąca według prawa
państwa zwykłego pobytu dziecka trwa także po zmianie zwyk-
Artykuł 13
łego pobytu dziecka na inne państwo.
1.
Organy Umawiającego się Państwa, mające jurysdykcję
zgodnie z artykułami 5–10 do podjęcia środków ochrony
4.
W razie zmiany zwykłego pobytu dziecka, przyznanie
osoby lub majątku dziecka, muszą powstrzymać się od wyko-
z mocy prawa odpowiedzialności rodzicielskiej osobie, której
nywania jurysdykcji, jeżeli w chwili wszczęcia postępowania był
taka odpowiedzialność dotychczas nie przysługiwała, podlega
już złożony wniosek o zastosowanie podobnych środków do
prawu państwa nowego zwykłego pobytu.
organów innego Umawiającego się Państwa, mających jurys-
dykcję wówczas z mocy artykułów 5–10, i środki te są jeszcze
w toku rozpoznawania.
Artykuł 17
Wykonywanie odpowiedzialności rodzicielskiej podlega prawu
państwa zwykłego pobytu dziecka. W razie zmiany zwykłego
2.
Postanowienia ustępu poprzedzającego nie stosuje się,
pobytu dziecka, podlega prawu państwa nowego zwykłego
jeżeli organy, do których wniosek był początkowo złożony,
pobytu.
zrzekły się swojej jurysdykcji.
Artykuł 18
Artykuł 14
Odpowiedzialność rodzicielska przewidziana w artykule 16
Środki podjęte zgodnie z artykułem 5–10 pozostają w mocy
będzie mogła być odebrana, a warunki jej sprawowania zmie-
w swoich granicach, nawet jeżeli w wyniku zmiany okoliczności
nione, przez środki podjęte na podstawie Konwencji.
odpadnie podstawa, mocą której została ustalona jurysdykcja,
dopóki organy mające jurysdykcję na podstawie Konwencji ich
nie zmienią, zastąpią lub uchylą.
Artykuł 19
1.
Ważność czynności prawnej dokonanej między osobą
trzecią a inną osobą, która byłaby uprawniona do działania
ROZDZIAŁ III
jako
przedstawiciel
ustawowy
według
prawa
państwa,
w którym czynność została dokonana, nie może być kwestio-
PRAWO WŁAŚCIWE
nowana, ani też osoba trzecia pociągnięta do odpowiedzialności
z tego tylko powodu, że ta inna osoba nie była uprawniona do
Artykuł 15
działania jako przedstawiciel ustawowy na podstawie prawa
wskazanego w postanowieniach niniejszego rozdziału, chyba
1.
Przy
wykonywaniu
jurysdykcji
przyznanej
zgodnie
że osoba trzecia wiedziała lub powinna była wiedzieć, że odpo-
z postanowieniami rozdziału II, organy Umawiającego się
wiedzialność rodzicielska podlega temu prawu.
Państwa stosują przepisy własnego prawa.
2.
Postanowienia ustępu poprzedzającego stosuje się tylko
2.
Jednakże o ile ochrona osoby lub majątku dziecka tego
w razie, gdy czynność prawna została dokonana między
wymaga, mogą one wyjątkowo zastosować lub wziąć pod
osobami obecnymi na terytorium tego samego państwa.
11.6.2008
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 151/43
Artykuł 20
f) jeżeli
nie
przestrzegano
postępowania
określonego
w artykule 33.
Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie, nawet
jeżeli prawem przez nie wskazanym jest prawo państwa niebę-
dącego stroną Konwencji.
Artykuł 24
Artykuł 21
Bez naruszenia postanowień artykułu 23 ustęp 1, każda osoba
zainteresowana może wystąpić do właściwych organów
1.
W rozumieniu niniejszego rozdziału termin „prawo”
Umawiającego się Państwa z wnioskiem o wydanie orzeczenia
oznacza
ogół
przepisów
obowiązujących
w
państwie
w sprawie uznania bądź odmowy uznania środka podjętego
z wyłączeniem norm kolizyjnych.
w innym Umawiającym się Państwie. Postępowanie jest okre-
ślone przez prawo państwa wezwanego.
2.
Jednakże jeżeli na podstawie artykułu 16 ma zastosowanie
prawo państwa niebędącego stroną Konwencji i jeżeli normy
Artykuł 25
kolizyjne tego państwa wskazują jako właściwe prawo innego
państwa niebędącego stroną Konwencji, które zastosowałoby
Organ państwa wezwanego jest związany ustaleniami faktycz-
własne prawo, stosuje się prawo tego innego państwa. Jeżeli
nymi, na podstawie których organ państwa, gdzie podjęto
według prawa tego innego państwa nie ma ono zastosowania,
środek, oparł swoją jurysdykcję.
stosuje się prawo wskazane w artykule 16.
Artykuł 22
Artykuł 26
Od stosowania prawa wskazanego w postanowieniach niniej-
1.
Jeżeli środki podjęte w Umawiającym się Państwie, i tam
szego rozdziału nie można odstąpić chyba że jego stosowanie
wykonalne, wymagają wykonania w innym Umawiającym się
jest wyraźnie sprzeczne z porządkiem publicznym, przy
Państwie, stwierdza się ich wykonalność lub rejestruje w celu
uwzględnieniu dobra dziecka.
wykonania w tym innym państwie, na wniosek każdej zainte-
resowanej strony, zgodnie z postępowaniem określonym
prawem tego państwa.
ROZDZIAŁ IV
UZNAWANIE 1 WYKONYWANIE
2.
Każde Umawiające się Państwo w odniesieniu do stwier-
dzenia
wykonalności
lub
zarejestrowania
stosuje
proste
Artykuł 23
i szybkie postępowanie.
1.
Środki podjęte przez organy jednego Umawiającego się
Państwa są z mocy prawa uznawane w innych Umawiających
3.
Odmowa stwierdzenia wykonalności lub zarejestrowania
się Państwach.
może nastąpić jedynie z powodów określonych w artykule 23
ustęp 2.
2.
Odmowa uznania jest jednak możliwa:
Artykuł 27
a) jeżeli środek został podjęty przez organ, którego jurysdykcja
nie była oparta na podstawach przewidzianych w rozdzi-
Z zastrzeżeniem koniecznego badania w celu stosowania arty-
ale II;
kułów poprzedzających, organ państwa wezwanego nie doko-
nuje merytorycznego badania podjętego środka.
b) jeżeli środek został podjęty, z wyjątkiem wypadków niecier-
piących zwłoki, w ramach postępowania sądowego lub
Artykuł 28
administracyjnego, bez umożliwienia dziecku jego wysłu-
chania, przez co naruszono istotne zasady postępowania
Środki podjęte w Umawiającym się Państwie, których wykonal-
państwa wezwanego;
ność stwierdzono lub które zostały zarejestrowane w celu
wykonania w innym Umawiającym się Państwie wykonuje się
c) na wniosek każdej osoby podnoszącej zarzut, że środek
tak, jakby zostały podjęte przez organy tego drugiego Państwa.
narusza jej odpowiedzialność rodzicielską, jeżeli środek
Wykonanie środków następuje zgodnie z prawem państwa
został podjęty, z wyjątkiem wypadków nie cierpiących
wezwanego, w granicach przewidzianych przez to prawo przy
zwłoki, bez umożliwienia tej osobie jej wysłuchania;
uwzględnieniu dobra dziecka.
d) jeżeli uznanie jest oczywiście sprzeczne z porządkiem
publicznym państwa wezwanego, przy czym uwzględnić
ROZDZIAŁ V
należy dobro dziecka;
WSPÓŁPRACA
e) jeżeli środka nie da się pogodzić ze środkiem później
Artykuł 29
podjętym w państwie zwykłego pobytu dziecka, niebędącym
stroną Konwencji, o ile ten ostatni środek spełnia warunki
1.
Każde Umawiające się Państwo wyznacza organ centralny,
konieczne do uznania go w państwie wezwanym;
który wypełniania obowiązki nałożone przez Konwencję.
L 151/44
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
11.6.2008
2.
Państwo federalne, państwo w którym obowiązuje kilka
lub w placówce opiekuńczej albo sprawowanie opieki nad nim
systemów prawnych lub państwo posiadające autonomiczne
przez kafala lub podobną instytucję, a to umieszczenie lub
jednostki terytorialne może wyznaczyć więcej niż jeden organ
opieka będą miały miejsce w innym Umawiającym się Państwie,
centralny i określić zakres terytorialny lub osobowy ich czyn-
to przeprowadza najpierw konsultacje z organem centralnym
ności. Państwo, które czyni użytek z tej możliwości, wyznacza
lub innym właściwym organem tego ostatniego państwa. Prze-
organ centralny, do którego będą kierowane wszystkie pisma
kazuje mu w tym celu sprawozdanie o dziecku oraz uzasad-
w celu ich przekazania organowi centralnemu właściwemu
nienie swojej propozycji w sprawie umieszczenia lub opieki.
w tym państwie.
Artykuł 30
2.
Orzeczenie w sprawie umieszczenia lub opieki będzie
1.
Organy
centralne
powinny
ze
sobą
współdziałać
mogło być podjęte w państwie wzywającym tylko wówczas,
i popierać współpracę pomiędzy właściwymi organami w ich
gdy organ centralny lub inny organ właściwy państwa wezwa-
państwach dla realizacji zadań Konwencji.
nego wyrazi zgodę na takie umieszczenie lub opiekę, przy
uwzględnieniu dobra dziecka.
2.
W związku ze stosowaniem Konwencji, organy te podej-
mują odpowiednie działania w celu udzielania informacji
o swoim ustawodawstwie, jak również o istniejących w ich
Artykuł 34
państwach służbach działających w sprawach ochrony dzieci.
1.
Jeżeli rozważany jest środek ochrony, gdy wymaga tego
sytuacja dziecka, właściwe organy mogą na mocy Konwencji
Artykuł 31
wystąpić do każdego organu w innym Umawiającym się
Państwie posiadającego informacje potrzebne do celów ochrony
Organ centralny Umawiającego się Państwa – bezpośrednio
dziecka, o ich przekazanie.
bądź przez organy publiczne lub inne jednostki – podejmuje
wszelkie, odpowiednie działania w celu:
2.
Każde Umawiające się Państwo może oświadczyć, że
a) ułatwienia kontaktu i udzielania pomocy przewidzianych
wnioski przewidziane w ustępie pierwszym mogą być przeka-
w artykułach 8 i 9 oraz w niniejszym rozdziale;
zywane tylko za pośrednictwem jego organu centralnego.
b) ułatwienia – na drodze mediacji, pojednania lub w podobny
sposób – polubownych porozumień dotyczących ochrony
osoby lub majątku dziecka w sytuacjach, do których
Artykuł 35
Konwencja ma zastosowanie;
1.
Właściwe organy jednego Umawiającego się Państwa
mogą wystąpić do organów innego Umawiającego się Państwa
c) udzielenia pomocy, na wniosek właściwego organu innego
o udzielenie pomocy we wprowadzeniu w życie środków
Umawiającego się Państwa, w ustaleniu pobytu dziecka,
ochrony podjętych na podstawie Konwencji, w szczególności,
wówczas gdy istnieje możliwość, że znajduje się ono na
aby zapewnić skuteczne wykonanie prawa do osobistej stycz-
terytorium państwa wezwanego i potrzebuje ochrony.
ności, jak również prawa do utrzymywania regularnie bezpo-
średnich kontaktów.
Artykuł 32
Na uzasadniony wniosek organu centralnego lub innego właś-
2.
Organy Umawiającego się Państwa, w którym dziecko nie
ciwego organu Umawiającego się Państwa, z którym dziecko
ma zwykłego pobytu, na wniosek rodzica przebywającego
ma ścisły związek, organ centralny Umawiającego się Państwa,
w tym państwie i pragnącego uzyskać lub zachować prawo
w którym dziecko ma zwykły pobyt i w którym jest obecne,
do osobistej styczności, mogą zebrać informacje lub dowody
może bądź bezpośrednio bądź przez organy publiczne lub inne
oraz wypowiedzieć się o zdolności tego rodzica do wykony-
jednostki:
wania
prawa do osobistej styczności i o warunkach,
w których mógłby je wykonywać. Organ mający jurysdykcję
z mocy artykułów 5–10 do rozstrzygania o prawie do osobistej
a) dostarczyć sprawozdanie o sytuacji dziecka;
styczności powinien, przed swoim orzeczeniem, dopuścić
i uwzględnić te informacje, dowody i wnioski.
b) zwrócić się do właściwego organu w swoim państwie
o zbadanie konieczności zastosowania środków zmierzają-
cych do ochrony osoby lub majątku dziecka.
3.
Organ mający jurysdykcję z mocy artykułów 5–10 do
rozstrzygania o prawie do osobistej styczności może zawiesić
Artykuł 33
postępowanie do zakończenia postępowania przewidzianego
w ustępie 2, szczególnie jeżeli wpłynął do niego wniosek
1.
Jeżeli organ mający jurysdykcję z mocy artykułów 5–10
o zmianę lub uchylenie prawa do osobistej styczności przyzna-
bierze pod uwagę umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej
nego przez organy państwa dawnego zwykłego pobytu.
11.6.2008
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 151/45
4.
Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody do zastosowania
3.
Każde Umawiające się Państwo wyznacza organy właściwe
przez organ mający jurysdykcję z mocy artykułów 5–10
do wydawania zaświadczeń.
środków tymczasowych, do czasu zakończenia postępowania
przewidzianego w ustępie 2.
Artykuł 41
Artykuł 36
Dane osobowe, zebrane lub przekazane zgodnie z Konwencją,
mogą być użyte tylko do tych celów, dla których zostały
W razie gdy dziecko jest narażone na poważne niebezpieczeń-
zebrane lub przekazane.
stwo, właściwe organy Umawiającego się Państwa, w którym
środki ochrony tego dziecka zostały podjęte lub rozważane
jest ich podjęcie, jeżeli zostały poinformowane o zmianie
Artykuł 42
pobytu lub obecności dziecka w innym państwie, informują
organy tego państwa o niebezpieczeństwie oraz środkach podję-
Organy, którym informacje zostały przekazane, zapewnią ich
tych lub których podjęcie jest rozważane.
poufność zgodnie z prawem ich państwa.
Artykuł 43
Artykuł 37
Dokumenty przekazane lub wydane na podstawie Konwencji,
Organ nie może prosić o informacje określone w niniejszym
nie wymagają legalizacji lub innej podobnej formalności.
rozdziale lub je przekazywać, jeżeli w jego ocenie mogłoby to
narazić na niebezpieczeństwo osobę lub majątek dziecka lub
stanowić poważną groźbę dla wolności lub życia członka jego
Artykuł 44
rodziny.
Każde Umawiające się Państwo może wyznaczyć organy, do
których
powinny
być
przesyłane
wnioski
przewidziane
Artykuł 38
w artykułach 8, 9 i 33.
1.
Nie
naruszając
możliwości
żądania
odpowiednich
kosztów, odpowiadających świadczonym usługom, organy
Artykuł 45
centralne i inne organy publiczne Umawiających się Państw
ponoszą koszty wynikające ze stosowania postanowień niniej-
1.
O wyznaczeniu organów, o których mowa w artykułach
szego rozdziału.
29 i 44, należy zawiadomić Biuro Stałe Haskiej Konferencji
Prawa Prywatnego Międzynarodowego.
2.
Każde umawiające się Państwo może zawierać porozu-
mienia w sprawie rozdziału kosztów z jednym lub wieloma
2.
Oświadczenie wymienione w artykule 34 ustęp 2 składa
Umawiającymi się Państwami.
się depozytariuszowi Konwencji.
Artykuł 39
Artykuł 46
Każde Umawiające się Państwo będzie mogło zawierać
Umawiające się Państwo, w którym w zakresie ochrony dziecka
z jednym lub wieloma Umawiającymi się Państwami porozu-
i jego majątku mają zastosowanie różne systemy prawa lub
mienia w celu ułatwienia w stosunkach wzajemnych stosowania
zespoły norm, nie jest zobowiązane do stosowania zasad
niniejszego rozdziału. Państwa, które zawarły takie porozu-
Konwencji do kolizji dotyczących wyłącznie tych różnych
mienia, prześlą ich odpisy depozytariuszowi Konwencji.
systemów lub zespołów norm.
Artykuł 47
ROZDZIAŁ VI
W stosunku do państwa, w którym dwa lub więcej systemów
POSTANOWIENIA OGÓLNE
prawa lub zespołów norm odnoszących się do zagadnień uregu-
lowanych w niniejszej Konwencji stosuje się w różnych jednost-
Artykuł 40
kach terytorialnych:
1.
Organy Umawiającego się Państwa zwykłego pobytu
dziecka lub Umawiającego się Państwa, w którym podjęty został
1) przez zwykły pobyt w tym państwie rozumie się zwykły
środek ochronny, mogą wydać osobie sprawującej odpowie-
pobyt w jednostce terytorialnej;
dzialność rodzicielską lub osobie, której powierzono ochronę
osoby lub majątku dziecka, na jej wniosek, zaświadczenie
o jej upoważnieniu do działania oraz przysługujących jej upraw-
2) przez obecność dziecka w tym państwie rozumie się obec-
nieniach.
ność dziecka w jednostce terytorialnej;
2.
Upoważnienie i uprawnienia określone w zaświadczeniu
3) przez miejsce położenia majątku dziecka rozumie się
są uważane za ustalone, chyba że istnieją dowody, które temu
miejsce położenia majątku dziecka w jednostce teryto-
przeczą.
rialnej;
L 151/46
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
11.6.2008
4) przez państwo, którego dziecko jest obywatelem, rozumie
Konwencji, w celu ustalenia prawa właściwego z mocy
się jednostkę terytorialną wskazaną przez prawo tego
rozdziału III, stosuje się następujące zasady:
państwa bądź też w przypadku braku stosownych norm,
jednostkę terytorialną, z którą dziecko jest najściślej zwią-
zane;
a) jeżeli w tym państwie obowiązują normy określające właści-
wość prawa, stosuje się prawo wskazane w tych normach;
5) przez państwo, przed którego organem zawisła sprawa
o rozwód, separację lub unieważnienie małżeństwa,
rozumie się jednostkę terytorialną, przed organem której
b) w braku takich norm stosuje się prawo systemu lub zespołu
zawisła taka sprawa;
norm, z którym dziecko jest najściślej związane.
6) przez państwo, z którym dziecko łączy ścisły związek,
Artykuł 50
rozumie się jednostkę terytorialną, z którą dziecko jest
tak związane;
Niniejsza Konwencja nie narusza Konwencji z dnia 25 paździer-
nika 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia
dziecka za granicę, w stosunkach między stronami obydwóch
Konwencji. Jednakże nie ma przeszkód, by postanowienia
7) przez państwo, do którego dziecko zostało uprowadzone
niniejszej Konwencji były powoływane w celu uzyskania
lub jest w nim zatrzymane, rozumie się jednostkę teryto-
powrotu dziecka, które zostało bezprawnie uprowadzone lub
rialną, do której dziecko zostało uprowadzone lub w której
zatrzymane, lub w celu zorganizowania prawa do osobistej
jest zatrzymane;
styczności.
8) przez jednostki lub organy tego państwa, oprócz organów
centralnych, rozumie się instytucje lub organy uprawnione
Artykuł 51
do działania w danej jednostce terytorialnej;
W stosunkach między Umawiającymi się Państwami niniejsza
Konwencja zastępuje Konwencję z dnia 5 października 1961 r.
o właściwości organów i prawie właściwym w zakresie ochrony
9) przez prawo, postępowanie lub organy państwa, w którym
małoletnich oraz Konwencję dotyczącą uregulowania opieki nad
środek został podjęty, rozumie się prawo, postępowanie
małoletnimi, podpisaną w Hadze dnia 12 czerwca 1902 r., bez
lub organy w jednostce terytorialnej, na terenie której ten
naruszenia uznania środków podjętych zgodnie z wyżej wymie-
środek został podjęty;
nioną Konwencją z dnia 5 października 1961 r.
10) przez prawo, postępowanie lub organy państwa wezwa-
Artykuł 52
nego, rozumie się prawo, postępowanie lub organy
w jednostce terytorialnej, w której wnosi się o uznanie
1.
Niniejsza Konwencja nie narusza porozumień międzyna-
lub wykonanie.
rodowych, których Umawiające się Państwa są stronami, a które
zawierają postanowienia w dziedzinach uregulowanych przez
niniejszą Konwencję, chyba że odmienne oświadczenie zostanie
Artykuł 48
złożone przez Państwa związane tymi porozumieniami.
Jeżeli państwo obejmuje dwie lub więcej jednostki terytorialne,
z których każda ma własny system prawa lub zespół norm
odnoszący się do zagadnień uregulowanych w niniejszej
2.
Niniejsza Konwencja nie narusza możliwości zawierania
Konwencji, w celu ustalenia prawa właściwego z mocy
przez jedno lub więcej Umawiających się Państw porozumień
rozdziału III, stosuje się następujące zasady:
obejmujących postanowienia w dziedzinach uregulowanych
w niniejszej Konwencji a dotyczących dzieci mających zwykły
pobyt w jednym z państw, będących stroną takiego porozu-
mienia.
a) jeżeli w tym państwie obowiązują normy określające
jednostkę terytorialną, której prawo jest właściwe, stosuje
się prawo tej jednostki;
3.
Porozumienia zawierane przez jedno lub więcej Umawia-
jących się Państw w dziedzinach uregulowanych w niniejszej
b) w braku takich norm stosuje się prawo jednostki teryto-
Konwencji nie naruszają stosowania postanowień niniejszej
rialnej określonej zgodnie z postanowieniami artykułu 47.
Konwencji w stosunkach między tymi państwami a innymi
Umawiającymi się Państwami.
Artykuł 49
4.
Przepisy ustępów poprzedzających stosuje się również do
Jeżeli państwo posiada dwa lub więcej systemów prawa lub
ustaw jednolitych opartych na istnieniu między państwami,
zespołów norm mających zastosowanie do różnych kategorii
których to dotyczy, specjalnych powiązań, w szczególności
osób w zakresie zagadnień uregulowanych w niniejszej
o charakterze regionalnym.
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
11.6.2008
Artykuł 12
rozwagę prawo innego Państwa, z którym dana sytuacja ma
ścisły związek.
1.
Z zastrzeżeniem artykułu 7 organy Umawiającego się
Państwa, na którego terytorium znajduje się dziecko lub majątek
do niego należący, są właściwe do podejmowania środków
3.
W razie zmiany zwykłego pobytu dziecka na pobyt
ochrony osoby lub majątku dziecka o charakterze tymcza-
w innym Umawiającym się Państwie, prawo tego innego
sowym i wywołującym skutek ograniczony do terytorium
Państwa, od chwili nastąpienia zmiany, określa warunki stoso-
tego państwa, o ile takie środki nie są niezgodne ze środkami
wania środków podjętych w państwie dawnego zwykłego
wcześniej podjętymi przez organy mające jurysdykcję z mocy
pobytu.
artykułów 5–10.
Artykuł 16
2.
Środki podjęte na podstawie ustępu poprzedzającego
w
stosunku
do
dziecka
mającego
zwykły
pobyt
1.
Powstanie i ustanie odpowiedzialności rodzicielskiej
w Umawiającym się Państwie, tracą moc, gdy organy mające
z mocy prawa, bez udziału organu sądowego lub administracyj-
jurysdykcję z mocy artykułów 5
nego podlega prawu państwa zwykłego pobytu dziecka.
–10 orzekły o środkach
ochrony, których może wymagać sytuacja.
2.
Powstanie i ustanie odpowiedzialności rodzicielskiej
z mocy porozumienia lub jednostronnej czynności prawnej,
3.
Środki podjęte na podstawie ustępu 1 w stosunku do
bez udziału organu sądowego lub administracyjnego, podlega
dziecka mającego zwykły pobyt w państwie niebędącym stroną
prawu państwa zwykłego pobytu dziecka z chwili, gdy porozu-
Konwencji tracą moc w Umawiającym się Państwie, w którym
mienie lub czynność jednostronna stają się skuteczne.
zostały podjęte, z chwilą uznania w nim środków zgodnych
z wymogami sytuacji, podjętych przez organy innego państwa.
3.
Odpowiedzialność rodzicielska istniejąca według prawa
państwa zwykłego pobytu dziecka trwa także po zmianie zwyk-
Artykuł 13
łego pobytu dziecka na inne państwo.
1.
Organy Umawiającego się Państwa, mające jurysdykcję
zgodnie z artykułami 5–10 do podjęcia środków ochrony
4.
W razie zmiany zwykłego pobytu dziecka, przyznanie
osoby lub majątku dziecka, muszą powstrzymać się od wyko-
z mocy prawa odpowiedzialności rodzicielskiej osobie, której
nywania jurysdykcji, jeżeli w chwili wszczęcia postępowania był
taka odpowiedzialność dotychczas nie przysługiwała, podlega
już złożony wniosek o zastosowanie podobnych środków do
prawu państwa nowego zwykłego pobytu.
organów innego Umawiającego się Państwa, mających jurys-
dykcję wówczas z mocy artykułów 5–10, i środki te są jeszcze
w toku rozpoznawania.
Artykuł 17
Wykonywanie odpowiedzialności rodzicielskiej podlega prawu
państwa zwykłego pobytu dziecka. W razie zmiany zwykłego
2.
Postanowienia ustępu poprzedzającego nie stosuje się,
pobytu dziecka, podlega prawu państwa nowego zwykłego
jeżeli organy, do których wniosek był początkowo złożony,
pobytu.
zrzekły się swojej jurysdykcji.
Artykuł 18
Artykuł 14
Odpowiedzialność rodzicielska przewidziana w artykule 16
Środki podjęte zgodnie z artykułem 5–10 pozostają w mocy
będzie mogła być odebrana, a warunki jej sprawowania zmie-
w swoich granicach, nawet jeżeli w wyniku zmiany okoliczności
nione, przez środki podjęte na podstawie Konwencji.
odpadnie podstawa, mocą której została ustalona jurysdykcja,
dopóki organy mające jurysdykcję na podstawie Konwencji ich
nie zmienią, zastąpią lub uchylą.
Artykuł 19
1.
Ważność czynności prawnej dokonanej między osobą
trzecią a inną osobą, która byłaby uprawniona do działania
ROZDZIAŁ III
jako
przedstawiciel
ustawowy
według
prawa
państwa,
w którym czynność została dokonana, nie może być kwestio-
PRAWO WŁAŚCIWE
nowana, ani też osoba trzecia pociągnięta do odpowiedzialności
z tego tylko powodu, że ta inna osoba nie była uprawniona do
Artykuł 15
działania jako przedstawiciel ustawowy na podstawie prawa
wskazanego w postanowieniach niniejszego rozdziału, chyba
1.
Przy
wykonywaniu
jurysdykcji
przyznanej
zgodnie
że osoba trzecia wiedziała lub powinna była wiedzieć, że odpo-
z postanowieniami rozdziału II, organy Umawiającego się
wiedzialność rodzicielska podlega temu prawu.
Państwa stosują przepisy własnego prawa.
2.
Postanowienia ustępu poprzedzającego stosuje się tylko
2.
Jednakże o ile ochrona osoby lub majątku dziecka tego
w razie, gdy czynność prawna została dokonana między
wymaga, mogą one wyjątkowo zastosować lub wziąć pod
osobami obecnymi na terytorium tego samego państwa.
11.6.2008
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 151/43
Artykuł 20
f) jeżeli
nie
przestrzegano
postępowania
określonego
w artykule 33.
Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie, nawet
jeżeli prawem przez nie wskazanym jest prawo państwa niebę-
dącego stroną Konwencji.
Artykuł 24
Artykuł 21
Bez naruszenia postanowień artykułu 23 ustęp 1, każda osoba
zainteresowana może wystąpić do właściwych organów
1.
W rozumieniu niniejszego rozdziału termin „prawo”
Umawiającego się Państwa z wnioskiem o wydanie orzeczenia
oznacza
ogół
przepisów
obowiązujących
w
państwie
w sprawie uznania bądź odmowy uznania środka podjętego
z wyłączeniem norm kolizyjnych.
w innym Umawiającym się Państwie. Postępowanie jest okre-
ślone przez prawo państwa wezwanego.
2.
Jednakże jeżeli na podstawie artykułu 16 ma zastosowanie
prawo państwa niebędącego stroną Konwencji i jeżeli normy
Artykuł 25
kolizyjne tego państwa wskazują jako właściwe prawo innego
państwa niebędącego stroną Konwencji, które zastosowałoby
Organ państwa wezwanego jest związany ustaleniami faktycz-
własne prawo, stosuje się prawo tego innego państwa. Jeżeli
nymi, na podstawie których organ państwa, gdzie podjęto
według prawa tego innego państwa nie ma ono zastosowania,
środek, oparł swoją jurysdykcję.
stosuje się prawo wskazane w artykule 16.
Artykuł 22
Artykuł 26
Od stosowania prawa wskazanego w postanowieniach niniej-
1.
Jeżeli środki podjęte w Umawiającym się Państwie, i tam
szego rozdziału nie można odstąpić chyba że jego stosowanie
wykonalne, wymagają wykonania w innym Umawiającym się
jest wyraźnie sprzeczne z porządkiem publicznym, przy
Państwie, stwierdza się ich wykonalność lub rejestruje w celu
uwzględnieniu dobra dziecka.
wykonania w tym innym państwie, na wniosek każdej zainte-
resowanej strony, zgodnie z postępowaniem określonym
prawem tego państwa.
ROZDZIAŁ IV
UZNAWANIE 1 WYKONYWANIE
2.
Każde Umawiające się Państwo w odniesieniu do stwier-
dzenia
wykonalności
lub
zarejestrowania
stosuje
proste
Artykuł 23
i szybkie postępowanie.
1.
Środki podjęte przez organy jednego Umawiającego się
Państwa są z mocy prawa uznawane w innych Umawiających
3.
Odmowa stwierdzenia wykonalności lub zarejestrowania
się Państwach.
może nastąpić jedynie z powodów określonych w artykule 23
ustęp 2.
2.
Odmowa uznania jest jednak możliwa:
Artykuł 27
a) jeżeli środek został podjęty przez organ, którego jurysdykcja
nie była oparta na podstawach przewidzianych w rozdzi-
Z zastrzeżeniem koniecznego badania w celu stosowania arty-
ale II;
kułów poprzedzających, organ państwa wezwanego nie doko-
nuje merytorycznego badania podjętego środka.
b) jeżeli środek został podjęty, z wyjątkiem wypadków niecier-
piących zwłoki, w ramach postępowania sądowego lub
Artykuł 28
administracyjnego, bez umożliwienia dziecku jego wysłu-
chania, przez co naruszono istotne zasady postępowania
Środki podjęte w Umawiającym się Państwie, których wykonal-
państwa wezwanego;
ność stwierdzono lub które zostały zarejestrowane w celu
wykonania w innym Umawiającym się Państwie wykonuje się
c) na wniosek każdej osoby podnoszącej zarzut, że środek
tak, jakby zostały podjęte przez organy tego drugiego Państwa.
narusza jej odpowiedzialność rodzicielską, jeżeli środek
Wykonanie środków następuje zgodnie z prawem państwa
został podjęty, z wyjątkiem wypadków nie cierpiących
wezwanego, w granicach przewidzianych przez to prawo przy
zwłoki, bez umożliwienia tej osobie jej wysłuchania;
uwzględnieniu dobra dziecka.
d) jeżeli uznanie jest oczywiście sprzeczne z porządkiem
publicznym państwa wezwanego, przy czym uwzględnić
ROZDZIAŁ V
należy dobro dziecka;
WSPÓŁPRACA
e) jeżeli środka nie da się pogodzić ze środkiem później
Artykuł 29
podjętym w państwie zwykłego pobytu dziecka, niebędącym
stroną Konwencji, o ile ten ostatni środek spełnia warunki
1.
Każde Umawiające się Państwo wyznacza organ centralny,
konieczne do uznania go w państwie wezwanym;
który wypełniania obowiązki nałożone przez Konwencję.
L 151/44
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
11.6.2008
2.
Państwo federalne, państwo w którym obowiązuje kilka
lub w placówce opiekuńczej albo sprawowanie opieki nad nim
systemów prawnych lub państwo posiadające autonomiczne
przez kafala lub podobną instytucję, a to umieszczenie lub
jednostki terytorialne może wyznaczyć więcej niż jeden organ
opieka będą miały miejsce w innym Umawiającym się Państwie,
centralny i określić zakres terytorialny lub osobowy ich czyn-
to przeprowadza najpierw konsultacje z organem centralnym
ności. Państwo, które czyni użytek z tej możliwości, wyznacza
lub innym właściwym organem tego ostatniego państwa. Prze-
organ centralny, do którego będą kierowane wszystkie pisma
kazuje mu w tym celu sprawozdanie o dziecku oraz uzasad-
w celu ich przekazania organowi centralnemu właściwemu
nienie swojej propozycji w sprawie umieszczenia lub opieki.
w tym państwie.
Artykuł 30
2.
Orzeczenie w sprawie umieszczenia lub opieki będzie
1.
Organy
centralne
powinny
ze
sobą
współdziałać
mogło być podjęte w państwie wzywającym tylko wówczas,
i popierać współpracę pomiędzy właściwymi organami w ich
gdy organ centralny lub inny organ właściwy państwa wezwa-
państwach dla realizacji zadań Konwencji.
nego wyrazi zgodę na takie umieszczenie lub opiekę, przy
uwzględnieniu dobra dziecka.
2.
W związku ze stosowaniem Konwencji, organy te podej-
mują odpowiednie działania w celu udzielania informacji
o swoim ustawodawstwie, jak również o istniejących w ich
Artykuł 34
państwach służbach działających w sprawach ochrony dzieci.
1.
Jeżeli rozważany jest środek ochrony, gdy wymaga tego
sytuacja dziecka, właściwe organy mogą na mocy Konwencji
Artykuł 31
wystąpić do każdego organu w innym Umawiającym się
Państwie posiadającego informacje potrzebne do celów ochrony
Organ centralny Umawiającego się Państwa – bezpośrednio
dziecka, o ich przekazanie.
bądź przez organy publiczne lub inne jednostki – podejmuje
wszelkie, odpowiednie działania w celu:
2.
Każde Umawiające się Państwo może oświadczyć, że
a) ułatwienia kontaktu i udzielania pomocy przewidzianych
wnioski przewidziane w ustępie pierwszym mogą być przeka-
w artykułach 8 i 9 oraz w niniejszym rozdziale;
zywane tylko za pośrednictwem jego organu centralnego.
b) ułatwienia – na drodze mediacji, pojednania lub w podobny
sposób – polubownych porozumień dotyczących ochrony
osoby lub majątku dziecka w sytuacjach, do których
Artykuł 35
Konwencja ma zastosowanie;
1.
Właściwe organy jednego Umawiającego się Państwa
mogą wystąpić do organów innego Umawiającego się Państwa
c) udzielenia pomocy, na wniosek właściwego organu innego
o udzielenie pomocy we wprowadzeniu w życie środków
Umawiającego się Państwa, w ustaleniu pobytu dziecka,
ochrony podjętych na podstawie Konwencji, w szczególności,
wówczas gdy istnieje możliwość, że znajduje się ono na
aby zapewnić skuteczne wykonanie prawa do osobistej stycz-
terytorium państwa wezwanego i potrzebuje ochrony.
ności, jak również prawa do utrzymywania regularnie bezpo-
średnich kontaktów.
Artykuł 32
Na uzasadniony wniosek organu centralnego lub innego właś-
2.
Organy Umawiającego się Państwa, w którym dziecko nie
ciwego organu Umawiającego się Państwa, z którym dziecko
ma zwykłego pobytu, na wniosek rodzica przebywającego
ma ścisły związek, organ centralny Umawiającego się Państwa,
w tym państwie i pragnącego uzyskać lub zachować prawo
w którym dziecko ma zwykły pobyt i w którym jest obecne,
do osobistej styczności, mogą zebrać informacje lub dowody
może bądź bezpośrednio bądź przez organy publiczne lub inne
oraz wypowiedzieć się o zdolności tego rodzica do wykony-
jednostki:
wania
prawa do osobistej styczności i o warunkach,
w których mógłby je wykonywać. Organ mający jurysdykcję
z mocy artykułów 5–10 do rozstrzygania o prawie do osobistej
a) dostarczyć sprawozdanie o sytuacji dziecka;
styczności powinien, przed swoim orzeczeniem, dopuścić
i uwzględnić te informacje, dowody i wnioski.
b) zwrócić się do właściwego organu w swoim państwie
o zbadanie konieczności zastosowania środków zmierzają-
cych do ochrony osoby lub majątku dziecka.
3.
Organ mający jurysdykcję z mocy artykułów 5–10 do
rozstrzygania o prawie do osobistej styczności może zawiesić
Artykuł 33
postępowanie do zakończenia postępowania przewidzianego
w ustępie 2, szczególnie jeżeli wpłynął do niego wniosek
1.
Jeżeli organ mający jurysdykcję z mocy artykułów 5–10
o zmianę lub uchylenie prawa do osobistej styczności przyzna-
bierze pod uwagę umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej
nego przez organy państwa dawnego zwykłego pobytu.
11.6.2008
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 151/45
4.
Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody do zastosowania
3.
Każde Umawiające się Państwo wyznacza organy właściwe
przez organ mający jurysdykcję z mocy artykułów 5–10
do wydawania zaświadczeń.
środków tymczasowych, do czasu zakończenia postępowania
przewidzianego w ustępie 2.
Artykuł 41
Artykuł 36
Dane osobowe, zebrane lub przekazane zgodnie z Konwencją,
mogą być użyte tylko do tych celów, dla których zostały
W razie gdy dziecko jest narażone na poważne niebezpieczeń-
zebrane lub przekazane.
stwo, właściwe organy Umawiającego się Państwa, w którym
środki ochrony tego dziecka zostały podjęte lub rozważane
jest ich podjęcie, jeżeli zostały poinformowane o zmianie
Artykuł 42
pobytu lub obecności dziecka w innym państwie, informują
organy tego państwa o niebezpieczeństwie oraz środkach podję-
Organy, którym informacje zostały przekazane, zapewnią ich
tych lub których podjęcie jest rozważane.
poufność zgodnie z prawem ich państwa.
Artykuł 43
Artykuł 37
Dokumenty przekazane lub wydane na podstawie Konwencji,
Organ nie może prosić o informacje określone w niniejszym
nie wymagają legalizacji lub innej podobnej formalności.
rozdziale lub je przekazywać, jeżeli w jego ocenie mogłoby to
narazić na niebezpieczeństwo osobę lub majątek dziecka lub
stanowić poważną groźbę dla wolności lub życia członka jego
Artykuł 44
rodziny.
Każde Umawiające się Państwo może wyznaczyć organy, do
których
powinny
być
przesyłane
wnioski
przewidziane
Artykuł 38
w artykułach 8, 9 i 33.
1.
Nie
naruszając
możliwości
żądania
odpowiednich
kosztów, odpowiadających świadczonym usługom, organy
Artykuł 45
centralne i inne organy publiczne Umawiających się Państw
ponoszą koszty wynikające ze stosowania postanowień niniej-
1.
O wyznaczeniu organów, o których mowa w artykułach
szego rozdziału.
29 i 44, należy zawiadomić Biuro Stałe Haskiej Konferencji
Prawa Prywatnego Międzynarodowego.
2.
Każde umawiające się Państwo może zawierać porozu-
mienia w sprawie rozdziału kosztów z jednym lub wieloma
2.
Oświadczenie wymienione w artykule 34 ustęp 2 składa
Umawiającymi się Państwami.
się depozytariuszowi Konwencji.
Artykuł 39
Artykuł 46
Każde Umawiające się Państwo będzie mogło zawierać
Umawiające się Państwo, w którym w zakresie ochrony dziecka
z jednym lub wieloma Umawiającymi się Państwami porozu-
i jego majątku mają zastosowanie różne systemy prawa lub
mienia w celu ułatwienia w stosunkach wzajemnych stosowania
zespoły norm, nie jest zobowiązane do stosowania zasad
niniejszego rozdziału. Państwa, które zawarły takie porozu-
Konwencji do kolizji dotyczących wyłącznie tych różnych
mienia, prześlą ich odpisy depozytariuszowi Konwencji.
systemów lub zespołów norm.
Artykuł 47
ROZDZIAŁ VI
W stosunku do państwa, w którym dwa lub więcej systemów
POSTANOWIENIA OGÓLNE
prawa lub zespołów norm odnoszących się do zagadnień uregu-
lowanych w niniejszej Konwencji stosuje się w różnych jednost-
Artykuł 40
kach terytorialnych:
1.
Organy Umawiającego się Państwa zwykłego pobytu
dziecka lub Umawiającego się Państwa, w którym podjęty został
1) przez zwykły pobyt w tym państwie rozumie się zwykły
środek ochronny, mogą wydać osobie sprawującej odpowie-
pobyt w jednostce terytorialnej;
dzialność rodzicielską lub osobie, której powierzono ochronę
osoby lub majątku dziecka, na jej wniosek, zaświadczenie
o jej upoważnieniu do działania oraz przysługujących jej upraw-
2) przez obecność dziecka w tym państwie rozumie się obec-
nieniach.
ność dziecka w jednostce terytorialnej;
2.
Upoważnienie i uprawnienia określone w zaświadczeniu
3) przez miejsce położenia majątku dziecka rozumie się
są uważane za ustalone, chyba że istnieją dowody, które temu
miejsce położenia majątku dziecka w jednostce teryto-
przeczą.
rialnej;
L 151/46
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
11.6.2008
4) przez państwo, którego dziecko jest obywatelem, rozumie
Konwencji, w celu ustalenia prawa właściwego z mocy
się jednostkę terytorialną wskazaną przez prawo tego
rozdziału III, stosuje się następujące zasady:
państwa bądź też w przypadku braku stosownych norm,
jednostkę terytorialną, z którą dziecko jest najściślej zwią-
zane;
a) jeżeli w tym państwie obowiązują normy określające właści-
wość prawa, stosuje się prawo wskazane w tych normach;
5) przez państwo, przed którego organem zawisła sprawa
o rozwód, separację lub unieważnienie małżeństwa,
rozumie się jednostkę terytorialną, przed organem której
b) w braku takich norm stosuje się prawo systemu lub zespołu
zawisła taka sprawa;
norm, z którym dziecko jest najściślej związane.
6) przez państwo, z którym dziecko łączy ścisły związek,
Artykuł 50
rozumie się jednostkę terytorialną, z którą dziecko jest
tak związane;
Niniejsza Konwencja nie narusza Konwencji z dnia 25 paździer-
nika 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia
dziecka za granicę, w stosunkach między stronami obydwóch
Konwencji. Jednakże nie ma przeszkód, by postanowienia
7) przez państwo, do którego dziecko zostało uprowadzone
niniejszej Konwencji były powoływane w celu uzyskania
lub jest w nim zatrzymane, rozumie się jednostkę teryto-
powrotu dziecka, które zostało bezprawnie uprowadzone lub
rialną, do której dziecko zostało uprowadzone lub w której
zatrzymane, lub w celu zorganizowania prawa do osobistej
jest zatrzymane;
styczności.
8) przez jednostki lub organy tego państwa, oprócz organów
centralnych, rozumie się instytucje lub organy uprawnione
Artykuł 51
do działania w danej jednostce terytorialnej;
W stosunkach między Umawiającymi się Państwami niniejsza
Konwencja zastępuje Konwencję z dnia 5 października 1961 r.
o właściwości organów i prawie właściwym w zakresie ochrony
9) przez prawo, postępowanie lub organy państwa, w którym
małoletnich oraz Konwencję dotyczącą uregulowania opieki nad
środek został podjęty, rozumie się prawo, postępowanie
małoletnimi, podpisaną w Hadze dnia 12 czerwca 1902 r., bez
lub organy w jednostce terytorialnej, na terenie której ten
naruszenia uznania środków podjętych zgodnie z wyżej wymie-
środek został podjęty;
nioną Konwencją z dnia 5 października 1961 r.
10) przez prawo, postępowanie lub organy państwa wezwa-
Artykuł 52
nego, rozumie się prawo, postępowanie lub organy
w jednostce terytorialnej, w której wnosi się o uznanie
1.
Niniejsza Konwencja nie narusza porozumień międzyna-
lub wykonanie.
rodowych, których Umawiające się Państwa są stronami, a które
zawierają postanowienia w dziedzinach uregulowanych przez
niniejszą Konwencję, chyba że odmienne oświadczenie zostanie
Artykuł 48
złożone przez Państwa związane tymi porozumieniami.
Jeżeli państwo obejmuje dwie lub więcej jednostki terytorialne,
z których każda ma własny system prawa lub zespół norm
odnoszący się do zagadnień uregulowanych w niniejszej
2.
Niniejsza Konwencja nie narusza możliwości zawierania
Konwencji, w celu ustalenia prawa właściwego z mocy
przez jedno lub więcej Umawiających się Państw porozumień
rozdziału III, stosuje się następujące zasady:
obejmujących postanowienia w dziedzinach uregulowanych
w niniejszej Konwencji a dotyczących dzieci mających zwykły
pobyt w jednym z państw, będących stroną takiego porozu-
mienia.
a) jeżeli w tym państwie obowiązują normy określające
jednostkę terytorialną, której prawo jest właściwe, stosuje
się prawo tej jednostki;
3.
Porozumienia zawierane przez jedno lub więcej Umawia-
jących się Państw w dziedzinach uregulowanych w niniejszej
b) w braku takich norm stosuje się prawo jednostki teryto-
Konwencji nie naruszają stosowania postanowień niniejszej
rialnej określonej zgodnie z postanowieniami artykułu 47.
Konwencji w stosunkach między tymi państwami a innymi
Umawiającymi się Państwami.
Artykuł 49
4.
Przepisy ustępów poprzedzających stosuje się również do
Jeżeli państwo posiada dwa lub więcej systemów prawa lub
ustaw jednolitych opartych na istnieniu między państwami,
zespołów norm mających zastosowanie do różnych kategorii
których to dotyczy, specjalnych powiązań, w szczególności
osób w zakresie zagadnień uregulowanych w niniejszej
o charakterze regionalnym.
Dokumenty związane z tym projektem:
-
2615
› Pobierz plik