Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci, sporządzonej w Hadze dnia 19 października 1996 r.

Druk nr 2615

Warszawa, 16 grudnia 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-104-09


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej

Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o ratyfikacji Konwencji o jurysdykcji,
prawie właściwym, uznawaniu,
wykonywaniu i współpracy w zakresie
odpowiedzialności rodzicielskiej oraz
środków ochrony dzieci, sporządzonej
w Hadze dnia 19 października 1996 r.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister Spraw
Zagranicznych i Minister Sprawiedliwości.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt


U S T A W A
z dnia


o ratyfikacji Konwencji o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu
i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony
dzieci, sporządzonej w Hadze dnia 19 października 1996 r.

Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Konwencji o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu,
wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz
środków ochrony dzieci, sporządzonej w Hadze dnia 19 października 1996 r.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.




32-11-dg

Projekt



W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:



Dnia 19 października 1996 r. w Hadze została sporządzona Konwencja o jurysdykcji,
prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności
rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci.

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
oświadczam, że:

– została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej
zawartych,
– jest
przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,

– będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.


Dano w Warszawie, dnia
PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

PREZES RADY MINISTRÓW
33-11-dg

U Z A S A D N I E N I E



Konwencja o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu
i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci,
zawarta dnia 19 października 1996 r., przygotowana przez Haską Konferencję Prawa
Prywatnego Międzynarodowego – zwana dalej Konwencją – ma zastąpić w stosunkach
między umawiającymi się państwami Konwencję dotyczącą uregulowania opieki nad
małoletnimi, sporządzoną w Hadze dnia 12 czerwca 1902 r. (Dz. U. z 1929 r. Nr 80, poz. 596)
oraz Konwencję o właściwości organów i prawie właściwym w zakresie ochrony
małoletnich, sporządzoną w Hadze dnia 5 października 1961 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 106,
poz. 519).

Konwencja jest instrumentem prawnym, który w sposób kompleksowy w stosunku do
wcześniejszych konwencji reguluje materię ochrony dzieci.
Konwencja weszła w życie w dniu 1 stycznia 2002 r. Stronami Konwencji są obecnie:
Republika Albanii, Republika Armenii, Związek Australijski, Republika Bułgarii, Republika
Czeska, Republika Ekwadoru, Republika Estońska, Republika Litewska, Republika
Łotewska, Królestwo Marokańskie, Księstwo Monako, Republika Słowacka, Republika
Słowenii, Ukraina, Republika Węgierska.
Zgodnie z decyzją (2003/93/WE) z dnia 19 grudnia 2002 r. Rady Unii Europejskiej
upoważniającą państwa członkowskie, w interesie Wspólnoty, do podpisania Konwencji,
podpisały ją w dniu 1 kwietnia 2003 r. wszystkie państwa wchodzące wówczas w skład Unii
Europejskiej (Republika Austrii, Królestwo Belgii, Królestwo Danii, Królestwo Hiszpanii,
Republika Finlandii, Republika Francuska, Republika Grecka, Irlandia, Wielkie Księstwo
Luksemburga, Republika Federalna Niemiec, Republika Portugalska, Królestwo Szwecji,
Republika Włoska i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
Królestwo Niderlandów podpisało Konwencję dnia 1 września 1997 r.). Rzeczpospolita
Polska podpisała Konwencję w dniu 22 listopada 2000 r.
Ponadto Konwencję podpisały także: Konfederacja Szwajcarska (dnia 1 kwietnia
2003 r.), Republika Cypryjska (dnia 4 października 2003 r.) oraz Republika Chorwacji (dnia
20 października 2008 r.).
Wniosek o ratyfikację powyższej Konwencji został poddany uzgodnieniom
międzyresortowym już w 2004 r., jednakże wobec przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do

2
Unii Europejskiej procedura ratyfikacyjna została wstrzymana z powodu braku upoważnienia
Rady Unii Europejskiej dla państw członkowskich do ratyfikacji Konwencji, z uwagi na
istniejący spór między Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
a Królestwem Hiszpanii dotyczący stosowania Konwencji na terytorium Gibraltaru.
Przedmiot Konwencji częściowo należy do wyłącznych kompetencji Wspólnoty Europejskiej,
zatem nie była możliwa jej ratyfikacja przez państwa członkowskie bez uprzedniego
upoważnienia przez Wspólnotę Europejską. Z uwagi na fakt, iż materia regulowana
Konwencją należy do zagadnień objętych I filarem Unii Europejskiej, rządzącym się
specjalnym reżimem wspólnotowym, mającym pierwszeństwo wobec prawa krajowego
państw członkowskich, państwa te nie posiadają kompetencji do ratyfikacji bez uprzedniego
upoważnienia WE. Decyzją (2008/431/WE) z dnia 5 czerwca 2008 r. (Dz. Urz. UE L 151
z 11.06.2008, s. 36) Rada Unii Europejskiej upoważniła niektóre państwa członkowskie do
ratyfikacji Konwencji lub do przystąpienia do tej Konwencji w interesie Wspólnoty
Europejskiej i upoważniła niektóre państwa członkowskie do złożenia oświadczenia
w sprawie stosowania wewnętrznych zasad prawa wspólnotowego w tej dziedzinie.
Konwencja składa się z 63 artykułów zawartych w siedmiu rozdziałach: zakres
zastosowania Konwencji, jurysdykcja, prawo właściwe, uznawanie i wykonywanie,
współpraca, postanowienia ogólne, postanowienia końcowe.
Uwzględniając postanowienia Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 29 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r.
Nr 120, poz. 526 i 527), w preambule Konwencji wskazano dobro dziecka jako podstawowe
kryterium przy podejmowaniu konkretnych decyzji.
Zakres zastosowania Konwencji, określony w art. 1 – 4, jednoznacznie konkretyzuje
pewne pojęcia, które w Konwencji z 1961 r. budziły wiele wątpliwości interpretacyjnych.
Należy zwrócić uwagę na art. 2 Konwencji, który stanowi, iż ma ona zastosowanie do dzieci
od momentu ich urodzenia do ukończenia przez nie 18. roku życia. Tym precyzyjnym
sformułowaniem zastąpiono zastosowane w Konwencji z 1961 r. pojęcie „małoletni”,
budzące wiele wątpliwości wobec różnego uregulowania tej kwestii w ustawodawstwach
poszczególnych państw.
Nie oznacza to, że Konwencja wprowadza normę określającą osiągnięcie wieku
18 lat jako osiągnięcie „pełnoletności”. Konwencja ustala, że jej przepisy, w razie kolizji
między ustawodawstwami, mają zastosowanie wobec dzieci do ukończenia tego wieku,
nawet jeżeli w myśl prawa materialnego, któremu podlegają, uzyskały już pełną zdolność do
czynności prawnych, bądź wskutek określenia pełnoletności poniżej tego wieku, bądź