Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym

Druk nr 2484

Warszawa, 23 września 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne

Państwo" do spraw związanych z
ograniczaniem biurokracji
NPP-020-120-2009


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Nadzwyczajna
"Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi
projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Prawo o
szkolnictwie wyższym.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
została upoważniona poseł Hanna Zdanowska.


Przewodniczący Komisji


(-) Mirosław Sekuła






projekt

USTAWA
z dnia …………………………2009 r.
o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym

Art. 1. W ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr
164, poz. 1365, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 13 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Uczelnia stwarza warunki do pełnego udziału osób niepełnosprawnych we
wszystkich obszarach wynikających z zadań wymienionych w ust. 1.”;
2) w art. 94 w ust. 1 pkt 11 otrzymuje brzmienie:
„11) zadania wynikające z realizacji art. 13 ust. 1a.”;
3) po art. 164 dodaje się art. 164a w brzmieniu:
„Art. 164a. Zajęcia dydaktyczne oraz egzaminy i zaliczenia powinny być
przeprowadzane w warunkach dostosowanych do potrzeb i możliwości
studentów niepełnosprawnych.”;
4) w art. 169 po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:
„4a. Egzaminy wstępne, o których mowa w ust. 3 i 4, powinny być
przeprowadzane w warunkach dostosowanych do potrzeb i możliwości
niepełnosprawnych kandydatów na studia.”;
5) w art. 195 ust. 3 nadać brzmienie:
„3. Przepisy art. 164 i art. 164a stosuje się odpowiednio do studiów
doktoranckich i doktorantów.”.

Art. 2. Przepisy art. 13 ust. 1a, art. 94 ust. 1 pkt 11, art. 164a i art. 169 ust. 4a ustawy,
o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się po raz
pierwszy w roku akademickim 2009/2010.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 46, poz. 328, Nr 104, poz. 708
i 711, Nr 144, poz. 1043 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 80, poz. 542, Nr 120, poz. 818, Nr 176, poz.
1238 i 1240 i Nr 180, poz. 1280 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416



Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
1. Cel ustawy

Celem projektu ustawy jest zapewnienie osobom niepełnosprawnym warunków, które
gwarantowałyby równe szanse w dostępie do szkolnictwa wyższego i zdobycia wyższego
wykształcenia. Dane statystyczne potwierdzają, że znacząco mniejszy odsetek osób
niepełnosprawnych niż osób sprawnych posiada wykształcenie wyższe. Z Badania
Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzanego przez Główny Urząd Statystyczny
wynika, że jedynie 6,5% osób niepełnosprawnych posiada wyższe wykształcenie, podczas
gdy analogiczny wskaźnik dla osób sprawnych wynosi 16,7% (dane za III kwartał 2008 r.).
Ponadto, z danych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego wynika, że w przypadku
osób niepełnosprawnych w odpowiedniej grupie wiekowej udział osób studiujących jest
o około połowę niższy w przypadku osób sprawnych.

2. Przedstawienie stanu obecnego

W obecnym stanie prawnym, w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym brak jest
jakichkolwiek przepisów materialnych dotyczących kwestii dostosowania procesu
rekrutacyjnego, dydaktycznego, zdawania egzaminów itp. do potrzeb i możliwości osób
niepełnosprawnych. Prawo osób niepełnosprawnych do edukacji nie jest respektowane
ani formalnie, ani w praktyce. Liczne badania (między innymi „Niewidomi i słabowidzący
studenci uczelni wyższych w roku akademickim 2005/2006” i „Dostępność polskich
wyższych uczelni dla osób niepełnosprawnych” Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego)
potwierdzają łamanie tego prawa przez zniechęcanie do kandydowania, uniemożliwienie
przystąpienia do egzaminów, wymaganie składania egzaminów w formie wyłącznie pisemnej
(odręcznej) lub wyłącznie ustnej, prowadzenie zajęć w sposób niedostępny, brak dostępności
materiałów dydaktycznych, zbiorów bibliotecznych, infrastruktury itp. Sama okoliczność
odejścia od egzaminów wstępnych na rzecz respektowania wyników egzaminów dojrzałości
(czyli usunięcie jednego etapu w relacjach kandydatów / studentów z uczelnią) spowodowała
znaczące zwiększenie liczby studentów niepełnosprawnych.

Obecnie szansa na to, że kandydaci, studenci i doktoranci nie będą dyskryminowani
ze względu na swoją niepełnosprawność, zależy wyłącznie od dobrej woli, wiedzy,
wrażliwości i życzliwości pracowników uczelni. Przy braku tych cech i niedostatku regulacji
prawo do edukacji nie jest realizowane.

Jedyne przepisy na gruncie prawa polskiego dotyczące prawa osób niepełnosprawnych
do edukacji na poziomie wyższym znajdują się w ustawie zasadniczej, a mianowicie w art. 70
ust. 1 zdaniu 1 („Każdy ma prawo do nauki”) i art. 32 dotyczącym równości wobec prawa
i zakazu dyskryminacji.

3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym
Rozwiązanie proponowane w dodawanym w art. 13 ust. 1a wprowadza dyrektywę,
zgodnie z którą uczelnia, wykonując swoje ustawowe zadania, o których mowa w art. 13 ust.
1, jest obowiązana stwarzać odpowiednie warunki dla równego dostępu dla osób
niepełnosprawnych.
Propozycja
dotycząca nadania nowego brzmienia art. 94 ust. 1 pkt 11 ustawy polega
na innym zdefiniowaniu przedmiotu przekazywanej uczelniom dotacji z budżetu państwa na
zadania dotyczące osób niepełnosprawnych przez odniesienie się do art. 13 ust. 1a. Takie
zdefiniowanie pozwoli uniknąć istniejących obecnie wątpliwości co do sposobu
wydatkowania tej dotacji.

Dodawany art. 164a proponuje rozwiązanie polegające na zobowiązaniu uczelni do
tego, by zajęcia dydaktyczne oraz egzaminy i zaliczenia były przeprowadzane w warunkach
dostosowanych do potrzeb i możliwości studentów niepełnosprawnych. Analogiczne
rozwiązanie proponowane jest w art. 195 ust. 3 w odniesieniu do doktorantów
niepełnosprawnych.

Z kolei dodawany w art. 169 ust. 4a proponuje, aby egzaminy wstępne na uczelnie
były przeprowadzane w warunkach dostosowanych do potrzeb i możliwości
niepełnosprawnych kandydatów na studia.

4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Należy zakładać, że wejście w życie niniejszej nowelizacji ustawy spowoduje
pozytywne skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne. Przede wszystkim zapewni
osobom niepełnosprawnym, tak kandydatom na studentów, jak i studentom oraz doktorantom
dostęp do edukacji na uczelniach wyższych.

Dostosowanie uczelni do potrzeb osób niepełnosprawnych może być z powodzeniem
finansowane z już funkcjonującej dotacji, o której mowa w art. 94 ust. 1 pkt. 11 ustawy.

Zatem proponowane zmiany nie oznaczają dodatkowych obciążeń budżetu państwa.

Proponowana nowelizacja nie tylko realizuje treść art. 24 Konwencji Narodów
Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych, ale również realizacją obowiązków
nałożonych na Państwo przez Konstytucję i umowy międzynarodowe:
•
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 32 i 70),