Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw

sytuacji szkół niepublicznych i szkół publicznych w zakresie braku możliwości
przyjmowania przez te pierwsze szkoły kandydatów w wieku poniżej 18 lat.

6) do art. 1 pkt 6 i 12 (zmiana upoważnienia dotyczącego zasad wydawania oraz
wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu
dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji
dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad
odpłatności za wykonywanie tych czynności)
Zmiana art. 11 ust. 2 ustawy o systemie oświaty ma na celu dostosowanie do
wymogów art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej brzmienia zawartego
w tym przepisie upoważnienia do wydania aktu wykonawczego, przez uzupełnienie
treści tego upoważnienia o stosowne wytyczne. Ponadto proponuje się określić na
poziomie ustawy, że tylko takie czynności jak wydawanie duplikatów druków
szkolnych oraz dokonywanie legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu
prawnego z zagranicą będą odpłatne, przy czym wysokość odpłatności za te
czynności nie będzie mogła przekroczyć kwoty opłaty skarbowej od legalizacji
dokumentu określonej w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej
(Dz. U. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.). Projektowane rozwiązanie uwzględnia
rozwiązania istniejące w obecnym stanie prawnym.
Natomiast zmiana art. 32a ust. 4 ustawy o systemie oświaty polega na uchyleniu
upoważnienia dla ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego do odrębnego określania (na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o systemie
oświaty), w odniesieniu do szkół artystycznych, warunków i trybu wydawania oraz
wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych
wydawanych przez okręgowe komisje egzaminacyjne. Kwestie te będą jednolicie
uregulowane dla wszystkich szkół systemu oświaty przez ministra właściwego do
spraw oświaty i wychowania na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o systemie oświaty.

7) do art. 1 pkt 7, 9 i 10 (warunki realizowania obowiązku rocznego przygotowania
przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki)
Dodany w art. 16 ustawy o systemie oświaty nowy ust. 5b wprowadza możliwość
spełniania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku

4
szkolnego i obowiązku nauki także przez uczęszczanie do przedszkoli lub szkół za
granicą oraz przedszkoli lub szkół funkcjonujących przy przedstawicielstwach
dyplomatycznych innych państw w Polsce. W

myśl projektowanej zmiany
spełnianie przez uczniów wymienionych obowiązków przez uczęszczanie do
przedszkola lub szkoły za granicą będzie mogło odbywać się także w ramach
programów edukacyjnych Unii Europejskiej. Wprowadzenie powyższej zmiany jest
konieczne z tego względu, że od roku 2008 w projektach z zakresu komponentów
„Comenius” i „Comenius Regio” programu edukacyjnego Unii Europejskiej
„Uczenie się przez całe życie” po raz pierwszy będą organizowane długoterminowe
pobyty dzieci i młodzieży za granicą, w ramach których dzieci i młodzież będą
kontynuować naukę w szkołach za granicą.
W związku z sygnalizowanymi przez gminy trudnościami w kontrolowaniu
spełniania obowiązku nauki przez absolwentów gimnazjum, którzy nie ukończyli 18
lat, w projekcie proponuje się wprowadzenie rozwiązania polegającego na nałożeniu
na dyrektorów publicznych i niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych i placówek,
osoby prawne i fizyczne prowadzące akredytowaną działalność oświatową, w
ramach której realizowany jest obowiązek nauki, oraz pracodawców prowadzących
przygotowanie zawodowe, obowiązku informowania wójta gminy (burmistrza,
prezydenta miasta) o spełnianiu obowiązku nauki przez absolwentów gimnazjum
zamieszkałych na obszarze danej gminy (dodanie w art. 16 ust. 6b).
W związku z wprowadzeniem możliwości realizowania obowiązku rocznego
przygotowania przedszkolnego lub obowiązku szkolnego przez uczęszczanie do
przedszkola lub szkoły za granicą albo działających przy przedstawicielstwie
dyplomatycznym innego państwa w Polsce, nakłada się na rodziców dzieci
podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego lub
obowiązkowi szkolnemu obowiązek informowania dyrektora szkoły, w obwodzie
której dziecko mieszka, o spełnianiu danego obowiązku w przedszkolu lub szkole za
granicą lub w szkole (przedszkolu) funkcjonującej przy przedstawicielstwie
dyplomatycznym innego państwa w Polsce (art. 14b ust. 1 pkt 3 i art. 18 ust. 1 pkt
4). Rodzice będą obowiązani składać taką informację corocznie, do końca września.
Natomiast rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi nauki będą obowiązani
informować wójta gminy (burmistrza, prezydenta miasta), na terenie której dziecko
mieszka, o formie spełniania obowiązku nauki i zmianach w tym zakresie, jednak

5
tylko w przypadku, gdy organ ten wystąpi do rodziców z żądaniem przedstawienia
takiej informacji (art. 18 ust. 2).
Realizując postulat zgłaszany m.in. przez Najwyższą Izbę Kontroli, w art. 20 ustawy
o systemie oświaty sprecyzowano pojęcie „niespełniania obowiązku rocznego
przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki”. W
myśl proponowanej definicji niespełnianie obowiązku rocznego przygotowania
przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki będzie oznaczać
nieusprawiedliwione nieuczęszczanie dziecka do przedszkola, szkoły lub placówki
albo na inne określone formy zajęć nieprzerwanie przez okres co najmniej jednego
miesiąca.

8) do art. 1 pkt 11 lit. a (wspomaganie nauczania języka polskiego wśród dzieci
pracowników migrujących)
W związku ze wzrastającą liczbą wyjazdów rodzin obywateli polskich do pracy w
krajach Unii Europejskiej, zwiększa się liczba dzieci polskich, którym należy
zapewnić za granicą możliwość nauki języka ojczystego i kultury polskiej w taki
sposób, aby powracając do Polski dzieci te mogły kontynuować naukę w polskich
szkołach. Projektowana zmiana upoważnienia zawartego w art. 22 ust. 1 pkt 3a
ustawy o systemie oświaty polega na rozszerzeniu zakresu upoważnienia do
wydania przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania przepisów
regulujących warunki wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii,
kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród
Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą o nową grupę adresatów, tj. o dzieci
pracowników migrujących. Nowelizacja powyższego upoważnienia uwzględnia
ponadto możliwość wspomagania organizacji społecznych zarejestrowanych za
granicą (stowarzyszeń i innych organizacji Polaków przebywających za granicą itp.)
prowadzących nauczanie języka polskiego, historii i geografii Polski oraz kultury
polskiej. Ze względu na fakt, że aktualnie poziom nauczania prowadzonego przez te
organizacje społeczne jest niewystarczający wobec potrzeb dzieci obywateli
polskich przybywających po 2004 r. do pracy w krajach Unii Europejskiej,
proponuje się nowe formy wspierania tych organizacji, m.in. przez możliwość
kierowania do pracy w tych organizacjach nauczycieli z Polski.


6
9) do art. 1 pkt 13 (nadzór pedagogiczny nad szkołami przy aresztach śledczych;
zmiana upoważnienia dotyczącego nadzoru pedagogicznego)
Zmiana art. 35 ust. 2a ustawy o systemie oświaty ma na celu objęcie zakresem tego
przepisu również szkół przy aresztach śledczych oraz placówek przy zakładach
karnych i aresztach śledczych. Zmiana ta wynika z konieczności zapewnienia
możliwości realizacji obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki nieletnim, którzy
ukończyli 15 lat i zostali tymczasowo aresztowani.
Natomiast zmiana art. 35 ust. 6 wymienionej ustawy polega na dostosowaniu
brzmienia zawartego w tym przepisie upoważnienia do wydania aktu
wykonawczego do wymogów art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, przez uzupełnienie
treści upoważnienia o stosowne wytyczne. Ponadto użyte w tym przepisie
wyrażenie „z zainteresowanymi ministrami” zastąpiono wskazaniem ministrów, w
porozumieniu z którymi ma być wydawane rozporządzenie przewidziane w art. 35
ust. 6 ustawy o systemie oświaty, przyjmując, że będą to ministrowie prowadzący
szkoły.

10) do art. 1 pkt 14 (kierowanie szkołą lub placówką artystyczną przez osobę niebędącą
nauczycielem)
Zmiana art. 36 ust. 2 ustawy o systemie oświaty polega na przekazaniu ministrowi
właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego kompetencji do
wyrażania zgody na powołanie osoby niebędącej nauczycielem na stanowisko
dyrektora szkoły lub placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2
pkt 7 tej ustawy, dla uczniów szkół artystycznych. Dotychczas zgodę taką wyrażał
kurator oświaty.
Zmiana art. 36 ust. 3 ustawy o systemie oświaty ma na celu dostosowanie do
wymogów art. 92 ust. 1 Konstytucji RP brzmienia zawartego w tym przepisie
upoważnienia do wydania aktu wykonawczego przez uzupełnienie treści tego
upoważnienia o stosowne wytyczne.

11)

do art. 1 pkt 15 (obowiązki dyrektora w zakresie bezpieczeństwa
w szkołach i placówkach)

7
Projektowana nowelizacja art. 39 ust. 1 ustawy o systemie oświaty ma na celu
poprawę bezpieczeństwa uczniów oraz nauczycieli w czasie zajęć organizowanych
przez szkołę lub placówkę, m.in. przez zwiększenie odpowiedzialności dyrektorów
szkół i placówek oraz nauczycieli za zapewnienie bezpieczeństwa uczniom.
Proponowany w art. 39 ust.1 nowy pkt 5a nakłada na dyrektora szkoły lub placówki
obowiązek przeciwdziałania występowaniu zagrożeń dla bezpieczeństwa uczniów i
nauczycieli oraz podejmowania odpowiednich działań.

12) do art. 1 pkt 16 i 17 (organizacja rady pedagogicznej)
Projektowana zmiana art. 40 ust. 3 ustawy o systemie oświaty polega na
uwzględnieniu sytuacji, w której dyrektorem szkoły lub placówki jest osoba
niebędąca nauczycielem (taką możliwość dopuszcza art. 36 ust. 2 ustawy

o systemie oświaty). Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 40 ust. 3 w skład
rady pedagogicznej wchodzą wyłącznie nauczyciele. Powstawała zatem niespójność
z przepisem art. 40 ust. 4, zgodnie z którym dyrektor szkoły lub placówki jest
przewodniczącym rady pedagogicznej. Natomiast zmiana art. 40 ust. 5 ma charakter
redakcyjny.

13) do art. 1 pkt 18 i 19 (organizacja rady szkoły i placówki)
W projekcie proponuje się uchylenie dotychczasowego upoważnienia dla ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania, zawartego w art. 52 ust. 1 ustawy o
systemie oświaty, do wydania rozporządzenia określającego typy szkół i placówek,
w których w skład rady szkoły lub placówki nie wchodzą rodzice lub uczniowie, a
także typy szkół i placówek, w których nie powołuje się rady szkoły lub placówki, i
uregulowanie powyższych kwestii bezpośrednio w ustawie. Zgodnie z
projektowanym art. 52 ust. 1 rada szkoły lub placówki nie będzie powoływana w
szkołach i placówkach, w których ze względu na specyfikę organizacji pracy
i zadania nie ma możliwości wyłonienia stałej reprezentacji rodziców lub uczniów.
Natomiast przedstawiciele uczniów nie będą wchodzili w skład rad szkół
w przedszkolach, szkołach podstawowych, z wyjątkiem szkół dla dorosłych, a także
w szkołach specjalnych i placówkach dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem
umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim, jak również w

8