Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz ustawy o pracowniczych programach emerytalnych

3
Po przekazaniu przedmiotowego projektu do rozpatrzenia Komitetowi Rady Ministrów uwagę
zgłosił Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, który podniósł, iż zaproponowane
w projekcie brzmienie art. 3 ust. 1 ustawy o IKE: „Prawo do wpłat na IKE przysługuje osobie
fizycznej, która ukończyła 16 lat i jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej lub innego
państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa – strony umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym.”, chociaż uwzględnia zarzut Komisji Europejskiej
dotyczący dyskryminowania obywateli państw członkowskich UE i państw stron
Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym EOG, to nieumożliwiając
dokonywania wpłat na IKE obywatelom państw trzecich, nadal narusza art. 56 ust. 1 TWE,
w myśl którego zakazane są wszelkie ograniczenia w przepływie kapitału między państwami
członkowskimi i państwami trzecimi. Jednocześnie UKIE wskazało, iż projektowane
brzmienie art. 3 ust. 1 ustawy o IKE, w wersji przekazanej do uzgodnień międzyresortowych
– „Prawo do wpłat na IKE przysługuje osobie fizycznej, która ukończyła 16 lat.” – nie
naruszało art. 56 ust. 1 TWE, gdyż norma umożliwiała dokonywanie wpłat na IKE również
obywatelom państw trzecich i takie brzmienie zawiera obecnie przedkładany projekt.
II. W przedkładanym projekcie zaproponowano również zmianę niektórych przepisów ustawy
o IKE w związku z wprowadzeniem przez ustawę z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy
o indywidualnych kontach emerytalnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 220, poz.
1432), zwaną dalej „nowelizacją ustawy o IKE”, instytucji „częściowego zwrotu”, oraz
doprecyzowanie definicji wpłaty. Potrzebę wprowadzenia powyższych zmian projektodawca
uzasadnia, jak poniżej:
a) z uwagi na wprowadzenie instytucji częściowego zwrotu zmianie ulegają: zakres
przedmiotowy ustawy określony w art. 1 (art. 1 pkt 1 projektu ustawy); zakres
informacji, określony w art. 21 ust. 2 i art. 22 ust. 3 ustawy o IKE (art. 1 pkt 5 i 6
projektu ustawy), przekazywanych przez instytucje finansowe przy wypłacie
transferowej oraz przy wypłacie; tytuł rozdziału 7 (art. 1 pkt 8 projektu ustawy),
b) opisana w art. 1 pkt 2 projektu ustawy zmiana polega na doprecyzowaniu definicji
wpłaty, określonej w art. 2 pkt 4 ustawy o IKE, w ten sposób, aby wyraźnie wskazać,
iż pożytki z papierów wartościowych zgromadzonych na IKE mogą stanowić wpłatę
na IKE, a nie obligatoryjnie stanowią wpłatę. W opinii projektodawcy dotychczasowe
brzmienie definicji w związku z normą określoną w art. 9 ust. 1 pkt 8 ustawy o IKE
nie wskazuje, iż pożytki z papierów wartościowych zgromadzonych na IKE są
traktowane jako wpłata, bez wcześniejszego wyrażenia woli przez oszczędzającego.


4
Warto zwrócić uwagę na to, że art. 9 ust. 1 pkt 8 ustawy o IKE wskazuje, iż to
w umowie o prowadzenie IKE oszczędzający określa sposób postępowania z po-
żytkami z papierów wartościowych zgromadzonych na jego IKE, tj. czy stanowią
wpłatę na IKE, czy też nie. Jednakże z uwagi na wątpliwości, jakie w tym względzie
pojawiały się w praktyce niektórych instytucji finansowych, zdecydowano się na
wprowadzenie powyższej zmiany,
c) w art. 1 pkt 4 projektu ustawy zmienia się brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy o IKE
– ponieważ wartość środków zgromadzonych na IKE może przewyższać kwotę
wymaganą do zaspokojenia wierzytelności zabezpieczonej zastawem na tych
środkach, aby umożliwić oszczędzającemu kontynuację gromadzenia oszczędności na
tym koncie, w drugim zdaniu art. 15 ust. 1 dodano wyrazy „częściowy zwrot”. Zmiana
ta spowoduje, iż w takim przypadku konto IKE nie ulegnie likwidacji,

a pozostałe na nim środki nie zostaną przekazane oszczędzającemu w formie zwrotu,
d) w art. 1 pkt 5 i 6 projektu ustawy zmianie ulega zakres informacji, które instytucje
finansowe, dokonując wypłaty transferowej albo wypłaty, zobowiązane są przekazać
odpowiednio następnej instytucji finansowej prowadzącej IKE bądź zarządzającemu
programem emerytalnym albo do urzędu skarbowego. Zgodnie z określonym w art. 1
pkt 5 lit. a projektu ustawy brzmieniem pkt 5a w ust. 2 art. 21 ustawy o IKE, oprócz
danych o wysokości i datach częściowego zwrotu, będzie również przekazywana
informacja o nazwie instytucji finansowej dokonującej częściowego zwrotu.
W podobny sposób ulega zmianie pkt 5a w ust. 3 w art. 22 ustawy o IKE,
określającym zakres informacji przekazywanych przy wypłacie naczelnikowi urzędu
skarbowego, właściwego według miejsca zamieszkania oszczędzającego (art. 1 pkt 6
projektu ustawy).
Natomiast na podstawie dodawanego pkt 5b w art. 21 w ust. 2 ustawy o IKE (art. 1
pkt 5 lit. b projektu ustawy) instytucja finansowa będzie zobowiązana również do
podania informacji o aktualnej wartości środków pochodzących z wpłat na IKE.
Ułatwi to następnym instytucjom finansowym ustalenie kwoty, która może podlegać
częściowemu zwrotowi. Ubiegłoroczna nowelizacja ustawy o IKE wprowadziła
możliwość częściowego zwrotu, zastrzegając, iż podlegają mu środki pochodzące
z wpłat na IKE. Instytucja finansowa aktualnie prowadząca IKE oszczędzającego,
dysponując informacją przekazaną przez poprzednią instytucję finansową prowadzącą
IKE oszczędzającego, nie będzie musiała dokonywać specjalnych analiz na podstawie


5
historycznych danych z poprzednich instytucji finansowych i jedynie uaktualni
wartość środków pochodzących z wpłat na IKE na dzień dokonywania częściowego
zwrotu (gdyż od czasu przyjęcia wypłaty transferowej mogły mieć miejsce wpłaty na
IKE, a w przypadku np. IKE w funduszach inwestycyjnych zmianie mogła ulec
wartość jednostki uczestnictwa). Taka informacja będzie również przekazywana przez
zarządzającego programem emerytalnym w przypadku dokonywania wypłaty
transferowej, jeżeli w przeszłości środki zgromadzone na IKE były przedmiotem
transferu do programu emerytalnego (art. 2 projektu ustawy),
e) zmiana opisana w art. 1 pkt 7 – zgodnie z obowiązującym brzmieniem art. 33 ustawy
o IKE bank, transferując środki do innej instytucji finansowej, która będzie prowadziła
IKE oszczędzającego, albo zwracając je oszczędzającemu, przekazuje te środki wraz
z oprocentowaniem należnym na dzień wypłaty transferowej albo zwrotu, naliczonym
według zasad jakie obowiązywałyby w przypadku kontynuacji umowy o prowadzenie
IKE. W nowelizacji ustawy o IKE, wprowadzającej możliwość częściowego zwrotu
środków zgromadzonych na IKE, nie dokonano odpowiednich zmian brzmienia art. 33
ustawy o IKE, w myśl których, wskazany w tym przepisie sposób naliczania odsetek
będzie miał zastosowanie również w przypadku częściowego zwrotu. Obecnie
proponuje się ujednolicenie zasad naliczania oprocentowania i zgodnie

z proponowaną zmianą oprocentowanie będzie ustalone w jednakowy sposób,
i będzie ono naliczane na dzień dokonania wypłaty transferowej, częściowego zwrotu
albo zwrotu,
f) w art. 1 pkt 9 projektu ustawy zmienia się brzmienie art. 38 ust. 1 ustawy o IKE.
Wprowadzając instytucję częściowego zwrotu, nie dokonano jednocześnie stosownej
zmiany art. 38 ust. 1 ustawy o IKE. Obecnie proponuje się w art. 38 ust. 1 dodanie
wyrazów „częściowy zwrot”.
Art. 38 ust. 1 ustawy o IKE w projektowanym brzmieniu stanowi, iż wypłata, wypłata
transferowa, częściowy zwrot oraz zwrot środków zgromadzonych na IKE są
dokonywane w formie pieniężnej. Rozwieje to wątpliwości odnoszące się do
możliwości dokonania częściowego zwrotu w zdematerializowanych papierach
wartościowych, w których ulokowane zostały środki gromadzone na IKE.



6
III. Zmiana wskazana w art. 2 projektu ustawy polega na zobowiązaniu zarządzającego
programem emerytalnym do zawarcia w informacji, o której mowa w art. 8 ust. 2 ustawy
o pracowniczych programach emerytalnych, przekazywanej przy wypłacie transferowej,
informacji o aktualnej wartości środków pochodzących z wpłat na IKE, jeżeli w przeszłości
środki zgromadzone na IKE były przedmiotem transferu do programu emerytalnego.
Wprowadzenie tej zmiany jest zasadne z podobnych względów, jak wskazane

w lit. d uzasadnienia w odniesieniu do zmiany w art. 1 pkt 5 lit. b projektu ustawy.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, w szczególności z art. 56 TWE
oraz art. 40 porozumienia o EOG.
Projekt ustawy nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów dotyczących
notyfikacji norm i aktów prawnych.
Proponuje się, aby projektowana ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2010 r.


7
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Zakres podmiotowy regulacji
Zakres podmiotowy regulacji obejmuje instytucje finansowe prowadzące IKE oraz
osoby dokonujące wpłat na IKE, które są adresatami projektowanych norm prawnych.
Nowelizacja art. 3 ust. 1 ustawy o IKE ma na celu rozszerzenie prawa do dokonywania wpłat
na IKE na osoby fizyczne niebędące polskimi rezydentami podatkowymi.
2. Omówienie konsultacji społecznych
Projekt ustawy został przekazany do uzgodnień międzyresortowych oraz w ramach
konsultacji społecznych do następujących podmiotów:
1) NSZZ Solidarność, ul. Wały Piastowskie 24, 80-855 Gdańsk,
2) Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, ul. Kopernika 36/40, 00-924
Warszawa,
3) Forum Związków Zawodowych, Plac Teatralny 4, 85-069 Bydgoszcz,
4) Konfederacji Pracodawców Polskich, ul. Brukselska 7, 03-973 Warszawa,
5) Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych, „Lewiatan” ul. Klonowa 6, 00-591
Warszawa,
6) Związku Rzemiosła Polskiego, ul. Miodowa 14, 00-246 Warszawa,
7) Business Centre Club, Plac elaznej Bramy 10, 00-136 Warszawa,
8) Giełdy Papierów Wartościowych S.A., ul. Książęca 4, 00-498 Warszawa,
9) Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami (IZFiA), ul. Nowy wiat 6/12, 00-400
Warszawa,
10) Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A., ul. Książęca 4, 00-498 Warszawa,
11) Związku Banków Polskich , ul. Kruczkowskiego 8, 00-380 Warszawa,
12) Polskiej Izby Ubezpieczeń , ul. Wspólna 47/49, 00-684 Warszawa,
13) Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych, ul. E. Plater 53 (31 piętro),
00-113 Warszawa.
Projekt podlegał konsultacjom międzyresortowym oraz społecznym. Wszystkie uwagi
do treści projektu zgłoszone przez resorty zostały uwzględnione.
Spośród podmiotów konsultujących stanowisko aprobujące przedstawione zmiany
zajął NSZZ „Solidarność”, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ)