Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2010

c) pożyczki na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych sędziów i prokuratorów
Możliwość udzielania przez Skarb Państwa pożyczek na zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych sędziów i prokuratorów wynika z ustawy Prawo o ustroju sądów
powszechnych oraz Ustawy o prokuraturze. W latach 2009-2010 przewidywany jest wzrost
należności odpowiedni o: 15 mln zł, tj. o 5,6%, a w 2010 r. 33,4 mln zł, tj. 11,8%.
d) pożyczki dla KUKE S.A.
Wzrost należności w 2009 roku jest rezultatem zaciągnięcia przez KUKE S.A. pożyczki
z budżetu państwa w wysokości 22,1 mln zł. Spadek przedmiotowych należności w 2010 r.
wynika natomiast z planowanej spłaty przez KUKE S.A. raty kapitałowej od zaciągniętych
pożyczek w wysokości 7,3 mln zł.
e) pożyczki dla jednostek samorządu terytorialnego
Należności Skarbu Państwa z tytułu pożyczek udzielonych jednostkom samorządu
terytorialnego (JST) na koniec 2009 r. prognozuje się w wysokości 34,9 mln zł, co oznacza
spadek o 8,1 mln zł, tj. o 81,2% w stosunku do końca 2008 r. Spadek ten będzie rezultatem
spłat zobowiązań dokonywanym przez poszczególne gminy.
Na koniec 2010 r. należności Skarbu Państwa z tytułu pożyczek udzielonych JST prognozuje
się w wysokości 30,5 mln zł. Jest to oszacowanie dokonane na podstawie już zawartych
umów pożyczek. A zatem jeśli nowe pożyczki nie zostaną udzielone, to na koniec 2010 r.
nastąpi spadek należności SP, w stosunku do prognozowanego stanu należności na koniec
2009 r., i będzie on również wynikiem spłat swoich pożyczek przez gminy. W chwili obecnej
brak jest wniosków o udzielenie pożyczki, które spełniałyby wymogi formalno-prawne.
4. Należności z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek zagranicznych
Stan należności SP z tytułu udzielonych kredytów zagranicznych obejmuje należności
w USD, EUR, rublach transferowych i rublach kliringowych. Prognozy należności z tego
tytułu wskazują na wzrost w 2009 r. o 117,1 mln zł, tj. o 2,9% oraz w 2010 r. o 1.139,4 mln zł;
tj. 27,4%. Na prognozowany znaczny wzrost należności w 2010 r. z tytułu udzielonych
kredytów i pożyczek zagranicznych mają następujące czynniki:
a) planowane w 2010 r. zawarcie umowy pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej
a Rządem Republiki Islandii i Sedlabanki Islands w sprawie udzielenia Republice
Islandii pożyczki w celu sfinansowania programu stabilizacji gospodarczej Republiki
Islandii w kwocie 630 mln zł, jak również przewidywane udzielenie pożyczki Rządowi
Łotwy na analogiczny cel;
b) realizacja kontraktów z następującymi krajami: Angola, Chiny, Indonezja, Jemen,
Serbia i Czarnogóra, Uzbekistan, Wietnam oraz Czarnogóra;
c) brak
spłat zobowiązań przez Angolę, Irak i Wietnam;
d) różnice kursowe.

130
5. Należności Skarbu Państwa z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń
Należności Skarbu Państwa z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń na koniec 2009 r.
prognozuje się w kwocie 873,9 mln zł, co oznacza spadek o 26,8 mln zł, tj. 3,0% w stosunku
do stanu na koniec 2008 r.
Na koniec 2010 r. należności SP z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń prognozuje
się w wysokości 1.603,5 mln zł, co oznacza wzrost o 729,7 mln zł, tj. o 83,5% w stosunku do
prognozowanego stanu na koniec 2009 r.
Wzrost ten wynikać będzie głównie ze zwiększenia należności SP wskutek
podejmowania przez Skarb Państwa ryzyka spłaty ze środków budżetowych zobowiązań,
wynikających z udzielonych gwarancji i poręczeń, tj. spłaty rat kapitałowych oraz odsetek
bieżących od gwarantowanych i poręczonych krajowych i zagranicznych kredytów
bankowych.
6. Należności z tytułu obligacji stanowiących zabezpieczenie obligacji
Brady’ego
Wartość należności w tej pozycji obliczana jest jako wartość rynkowa zerokuponowych
obligacji wyemitowanych przez rząd USA, stanowiących zabezpieczenie spłat zobowiązań
wynikających z obligacji wyemitowanych w wykonaniu porozumienia z Klubem Londyńskim –
tzw. obligacji Brady’ego. Chociaż formalnie zabezpieczenie to stanowi własność SP, to
jednak umowa powiernicza zawarta z Federal Reserve Bank of New York pozwala na jego
uwolnienie jedynie w przepadku wykupu obligacji Brady’ego.
Przewidywana zmiana należności z tytułu ww. obligacji na koniec 2009 r. będzie
wynikiem zmiany wartości rynkowej instrumentów stanowiących zabezpieczenie oraz
dokonanej sprzedaży części tych obligacji o wartości nominalnej 43,5 mln USD uwolnionych
w wyniku przedterminowego wykupu obligacji Brady’ego o tej samej wartości nominalnej.
Prognozowane zmiany w 2010 r. będą wynikiem zmian wartości rynkowej.
7. Należności z tytułu udostępnienia środków z kredytów zagranicznych
podmiotom krajowym
Należności SP z tytułu udostępnienia środków z kredytów zagranicznych podmiotom
krajowym pochodzą z odpożyczenia środków finansowych z kredytów otrzymanych od
międzynarodowych instytucji finansowych (Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju
oraz Banku Rozwoju Rady Europy). W latach 2009-2010 przewidywany jest ich spadek
w związku z spłatą kredytów (przede wszystkim przez Bank Gospodarstwa Krajowego).
Należności te spadną w 2009 r. o 423,3 mln zł, tj. o 82,5%, a w 2010 r. o 3,7 mln zł,
tj. o 4,2%.

131
8. Należności z tytułu udzielonej pomocy publicznej w formie gwarancji
i poręczeń Skarbu Państwa
Należności te powstały w wyniku wydania przez Komisję Europejska Decyzji w sprawie
pomocy Państwa udzielonej przez Polskę Stoczni Gdynia, na mocy której gwarancje
i poręczenia udzielone stoczni przez Skarb Państwa zostały uznane za niezgodne ze
wspólnym rynkiem.
Należności SP z tytułu udzielonej pomocy publicznej w formie gwarancji i poręczeń
Skarbu Państwa na koniec 2009 r. prognozuje się na kwotę 190,3 mln zł, co oznacza ponad
dwukrotny wzrost (196,6%) w stosunku do stanu na koniec 2008 r. (o kwotę 126,2 mln zł).
Na koniec 2010 r. należności Skarbu Państwa z tytułu udzielonej pomocy publicznej
w formie gwarancji i poręczeń Skarbu Państwa prognozuje się w niezmienionej wysokości
w stosunku do roku 2009, tj. w kwocie 190,3 mln zł.
9. Inne
należności
Pozycja „inne należności” obejmują: potwierdzone przez Międzynarodowy Bank
Inwestycyjny należności na rzecz Polski w związku z wystąpieniem RP z tego Banku,
należności z tytułu rozliczeń z MBI, Porozumienia Generalnego z Rosją oraz Funduszu
Rozwoju Eksportu oraz należności z tytułu sald na rachunkach kliringowych, barterowych
oraz specjalnych. W latach 2009-2010 nastąpi spadek należności w tej pozycji, na który
będą miały wpływ planowane umorzenia należności z tytułu rozliczeń z MBI, Porozumienia
Generalnego z Rosją oraz FRE. Dodatkowo na spadek należności w 2010 r. będzie miała
wpływ prognozowana aprecjacja wartości złotego w stosunku do EUR i USD.


132
Rozdział XI
Sektor finansów publicznych
1. Kształt sektora finansów publicznych
Kształt sektora finansów publicznych jest determinowany zarówno przez uwarunkowania
instytucjonalne (ustawa o finansach publicznych, Konstytucja RP), jak i wynikające
z realizowanej polityki gospodarczej. Ustawa o finansach publicznych jest podstawowym
aktem regulującym funkcjonowanie jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych,
jak również ograniczenia dotyczące zasad konstruowania budżetu państwa, budżetów
jednostek samorządu terytorialnego i budżetów pozostałych jednostek sektora finansów
publicznych, w tym kształtowania wydatków i rozchodów oraz zaciągania zobowiązań.
Wraz z wstąpieniem do Unii Europejskiej Polska uczestniczy w III etapie Unii
Gospodarczej i Walutowej ze statusem kraju z derogacją. Oznacza to, iż Polskę, jako
członka Unii Europejskiej, obowiązują oprócz regulacji krajowych także unijne regulacje
dotyczące dopuszczalnego poziomu deficytu i długu publicznego zapisane w Traktacie
Ustanawiającym Wspólnotę Europejską. Zgodnie z regulacjami unijnymi kraje członkowskie
powinny utrzymywać deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych liczony wg zasad
ESA’95 na poziomie nie przekraczającym 3% PKB, zaś dług nie wyższym niż 60% PKB.
Dodatkowo w ramach przeprowadzonej w 2005 r. reformy Paktu Stabilności i Wzrostu
zwrócono większą uwagę na strukturalny wynik sektora instytucji rządowych
i samorządowych, ustanawiając średnioterminowy cel budżetowy (z ang. medium term
budgetary objective – MTO) wyznaczany indywidualnie dla poszczególnych krajów
członkowskich. Dla Polski MTO zostało wyznaczone na poziomie minus 1% PKB.
W dniu 13 maja 2009 r. Komisja Europejska objęła Polskę procedurą nadmiernego
deficytu, a podstawą do tej decyzji był deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych
w 2008 r., który wyniósł 3,9% PKB. W dniu 7 lipca 2009 r. Rada Ecofin zgodnie z trybem
sformułowanym w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską – TWE ogłosiła,
że w Polsce istnieje nadmierny deficyt i zaleciła zredukowanie jego wysokości do poniżej
wartości referencyjnej do 2012 r.
Prognozy ścieżki fiskalnej obejmujące działania wynikające z objęcia Polski procedurą
nadmiernego deficytu zostaną przedstawione w najbliższej Aktualizacji Programu
Konwergencji, nad którą obecnie trwają prace.
1
33
2. Prognoza sektora finansów publicznych
2.1. Dochody, wydatki oraz saldo sektora finansów publicznych
Dochody oraz wydatki sektora finansów publicznych prezentowane są po
wyeliminowaniu transferów wewnątrz sektora. Oznacza to, że dochodami sektora są tylko te,
które pochodzą spoza sektora finansów publicznych, a wydatkami te, które są realizowane
poza sektor.
Poziom dochodów i wydatków sektora finansów publicznych jest wypadkową
kształtowania się sytuacji makroekonomicznej kraju oraz przyjętych rozwiązań systemowych.
Szacuje się, że dochody sektora finansów publicznych w relacji do PKB w latach 2009-2010
będą kształtowały się odpowiednio na poziomie 41,2% i 41,5%. Wydatki sektora finansów
publicznych w relacji do PKB wzrosną z poziomu 44,5% w 2009 r. do 47,4% w roku 2010.
Deficyt sektora finansów publicznych w relacji do PKB w 2010 r. wyniesie 5,9% PKB
w porównaniu z 3,3% PKB w 2009 r.
Na kształtowanie się wydatków wpływ będzie miał m.in. fakt, że część z nich jest objęta
mechanizmami indeksacyjnymi, które powiązane są z podstawowymi wskaźnikami
makroekonomicznymi (np. emerytury i renty – mechanizm waloryzacyjny powiązany
z realnym wzrostem płac i poziomem inflacji, wydatki na obronę narodową – z poziomem
PKB).
W strukturze dochodów sektora finansów publicznych dominujący udział mają dochody
podatkowe, stanowiące w latach 2009-2010 odpowiednio 48,2% i 49,5% dochodów ogółem
oraz składki na ubezpieczenia społeczne, na które przypada odpowiednio 23,8% i 23,3%
dochodów. Łączny udział podatków i składek w dochodach ogółem, a więc elementów
decydujących o poziomie obciążeń fiskalnych, wyniesie w latach 2009-2010 odpowiednio
72,0% i 72,8%, tj. 29,7% PKB i 30,2% PKB.
Po stronie wydatków sektora finansów publicznych znaczącym obciążeniem pozostają
wydatki socjalne (gł. wydatki na emerytury i renty), które w 2010 roku w stosunku do 2009 r.
wzrosną nominalnie o 2,7%. Wydatki socjalne w relacji do PKB wyniosą 17,7% w 2010 r.
wobec 17,6% w 2009 r.
Szacuje się, że składka płacona przez Polskę na rzecz UE stanowić będzie w latach
2009-2010 odpowiednio 0,9% PKB i 1,0% PKB.
Istotne obciążenie dla finansów publicznych stanowią również koszty obsługi długu
publicznego, będące pochodną finansowania potrzeb pożyczkowych państwa. W 2010 r.
przewiduje się, że koszty obsługi długu osiągną poziom 2,8% PKB wobec 2,6% PKB
w 2009 r.
1
34