Rządowy projekt ustawy o sporcie

2. Uprawianie sportu poza systemem współzawodnictwa sportowego organizowanego przez
polskie związki sportowe jest wolne i nie podlega reglamentacji prawnej.
3. Zasady uprawiania sportu określają właściwe polskie związki sportowe, uwzględniając
zasady międzynarodowych federacji sportowych. To na polskich związkach sportowych
spoczywa zadanie ustanawiania norm w danym sporcie w zakresie przypisanym im
projektowaną ustawą.
4. Uznaje się podstawową zasadę europejskiego modelu sportu, zgodnie z którą w państwie
działa jedna narodowa federacja w danym sporcie. Polski związek sportowy posiada więc
w tym zakresie wyłączne kompetencje. Wyznacza on samodzielnie sportowe i organizacyjne
reguły w danym sporcie oraz zapewnia ich przestrzeganie przez prowadzenie i nadzór nad
współzawodnictwem sportowym.
Istotną z punktu widzenia projektowanej ustawy definicję sportu zawiera art. 2 ust. 1
projektu. W rozumieniu projektu ustawy sportem są wszelkie formy aktywności fizycznej,
które przez uczestnictwo doraźne lub zorganizowane, wpływają na wypracowanie lub
poprawienie kondycji fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie
wyników sportowych na wszelkich poziomach. Taka definicja jest potrzebna z uwagi na
zadania władz publicznych, w tym jednostek samorządu terytorialnego, które mogą wspierać
kulturę fizyczną jako całość.
Definicja ta pozwala jednocześnie zrezygnować z dystynkcji pojęciowej, w wyniku
której pojęcia „sport” oraz „kultura fizyczna” – także w odniesieniu do określenia zakresu
zadań właściwego w tym względzie ministra – traktowane są obecnie rozłącznie.
Zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu ustawy sport wraz z wychowaniem fizycznym
i rehabilitacją ruchową składają się na kulturę fizyczną.
Pojęcie rekreacji ruchowej wyodrębniane dotychczas w ustawie o kulturze fizycznej
zawiera się w szerokiej definicji sportu przyjętej w projekcie ustawy o sporcie.
Porządkuje się w ten sposób terminologię w zakresie kultury fizycznej, odnosząc ją
do rzeczywistych znaczeń pojęciowych.

II.
Rozdział 2 projektu ustawy zawiera uregulowania podstawowych zagadnień
dotyczących klubów sportowych i związków sportowych, jako podmiotów najczęściej
występujących w sferze kultury fizycznej.

7
Przepis art. 3 stanowi, że działalność sportowa może być prowadzona w szczególności
w formie klubu sportowego. Jednocześnie wskazano, że klub sportowy działa jako osoba
prawna utworzona na podstawie ustawy lub odrębnych przepisów.
Projekt ustawy nie wprowadza ograniczeń co do formy prawnej klubu sportowego,
osoby zainteresowane same powinny decydować o formie klubu zgodnie z ich określonymi
potrzebami i możliwościami. Kluby sportowe mogą zatem działać m.in. w formie spółek
kapitałowych, tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. W praktyce
najczęstszą formą prawną klubów sportowych jest stowarzyszenie. Proponuje się przy tym
utrzymać rozwiązania dotyczące uczniowskich klubów sportowych oraz uproszczoną formę
rejestracji takich klubów oraz innych niż uczniowskie klubów sportowych działających
w
formie stowarzyszenia, których statuty nie przewidują prowadzenia działalności
gospodarczej (art. 4 projektu).
Pozostawione zostaje rozwiązanie, zawarte obecnie w art. 34 ustawy o sporcie
kwalifikowanym, zgodnie z którym klub może ustanawiać i finansować okresowe stypendia
dla zawodników (art. 5 projektu).
W projekcie ustawy częściowo utrzymane zostają regulacje zawarte w art. 8 ustawy
o kulturze fizycznej. Przewiduje się, że kluby sportowe, w liczbie co najmniej 3, mogą
tworzyć związki sportowe. Związki sportowe będą działać w formie stowarzyszenia lub
związku stowarzyszeń (art. 6 projektu). Podmioty o tej formie organizacyjno-prawnej działają
z powodzeniem w sferze kultury fizycznej. Należy również wyjaśnić, że do kategorii
związków sportowych, w rozumieniu projektu ustawy, zalicza się m.in. funkcjonujące
obecnie wojewódzkie czy okręgowe związki sportowe.

III.
Specjalnej reglamentacji powinien podlegać sport uprawiany i organizowany
w ramach polskich związków sportowych, ze względu na szczególną rolę polskiego związku
sportowego jako swoistego regulatora i gwaranta odpowiedniego zorganizowania określonego
sportu w skali ogólnokrajowej.
Mając na uwadze szczególną rolę polskich związków sportowych, projekt ustawy
utrzymuje nadrzędną pozycję tych podmiotów w strukturze organizacyjnej sportu. W art. 7
ust. 1 projektu wskazuje się, że polski związek sportowy może być utworzony w celu
organizowania i prowadzenia współzawodnictwa w danym sporcie.

8
Utrzymana została również obecnie obowiązująca zasada, zgodnie z którą polski
związek sportowy może być utworzony przez związek sportowy po uzyskaniu zgody ministra
właściwego do spraw kultury fizycznej (art. 7 ust. 2 projektu). Z uwagi na to, że polski
związek sportowy jest szczególną formą związku sportowego, który działa w formie
stowarzyszenia lub związku stowarzyszeń, do polskiego związku sportowego będą odnosiły
się przepisy ustawy – Prawo o stowarzyszeniach.
Przyjęto, że obecne rozwiązania w tym zakresie są prawidłowe.
Przyjmuje
się, że członkiem polskiego związku sportowego może być klub sportowy,
związek sportowy oraz inna osoba prawna, której statut, umowa albo akt założycielski
przewiduje prowadzenie działalności w danym sporcie. Klub sportowy będący członkiem
polskiego związku sportowego uczestniczy jednocześnie we współzawodnictwie sportowym
organizowanym przez ten związek (art. 8 projektu).
Przyznanie
polskiemu
związkowi sportowemu wiodącej roli w zakresie organizowania
określonego sportu, a zatem władcze wpływanie na sferę praw i obowiązków uczestników
współzawodnictwa sportowego, musi być powiązane z zapewnieniem odpowiednich
instrumentów ustrojowych, które urzeczywistniać mają zasady transparentności i dobrego
zarządzania w organizacjach sportowych. W związku z tym w art. 9 projektu ustawy
przewidziano minimalne wymogi, których realizacja ma być zagwarantowana
w postanowieniach statutu polskiego związku sportowego. Są nimi m.in.: kadencyjność
władz, ograniczenia w pełnieniu funkcji prezesa zarządu związku, obowiązek corocznego
rozpatrywania przez walne zgromadzenie członków albo delegatów sporządzonego przez
zarząd sprawozdania z działalności zarządu oraz sprawozdania finansowego, ocenionego
przez biegłego rewidenta.
I tak zgodnie z art. 9 pkt 1 projektu ustawy liczba członków zarządu polskiego
związku sportowego nie powinna przekraczać 12 osób. Realizacja tego przepisu ma na celu
uczynienie z zarządów polskich związków sportowych sprawnych organów wykonawczych
o rzeczywistym menedżerskim charakterze. Obecnie zarządy polskich związków sportowych
nierzadko liczą od kilkunastu nawet do kilkudziesięciu osób, głównie delegatów
„terenowych”, którzy nie są zaangażowani w bieżącą działalność związków i faktycznie nimi
nie zarządzają. Wpływa to negatywnie na jakość zarządzania, a także transparentność
i odpowiedzialność za podejmowane decyzje. Jednocześnie przyjęto, że polskie związki
sportowe są obowiązane do stosowania tego wymogu, od kadencji następującej po kadencji
władz związku wybranych przed dniem wejścia w życie ustawy (art. 83 ust. 3 projektu).

9
Równocześnie ograniczono długość kadencji zarządu polskiego związku sportowego
do maksymalnie czterech lat oraz okres, przez który prezes zarządu polskiego związku
sportowego może pełnić swoją funkcję do maksymalnie dwóch kolejnych kadencji (art. 9
pkt 2 i 5). Wymogi te mają zapewnić dostęp nowych kadr oraz zmienną reprezentację
środowiska sportowego w najwyższych władzach zarządzających polskim sportem.
Prawidłowość funkcjonowania władz polskich związków sportowych zapewnić mają
rozszerzona zasada incompatibilitas (tj. niełączenia stanowisk) oraz zakaz łączenia mandatu
we władzach związku z prowadzeniem działalności gospodarczej związanej bezpośrednio
z realizacją przez ten związek jego zadań statutowych (art. 9 pkt 6 i 7). Uzasadnienie dla
pierwszego z ograniczeń jest oczywiste – zakaz łączenia kilku funkcji zapewnia przejrzysty
podział kompetencji i odpowiedzialności oraz zabezpiecza przed budowaniem
scentralizowanej i niekontrolowanej wewnętrznie władzy w ramach związku. Zakaz
prowadzenia działalności gospodarczej związanej bezpośrednio z realizacją przez związek
jego zadań statutowych oraz prowadzenia działalności na poziomie klubu w tym samym
sporcie jest podyktowany troską o to, aby władza w polskim związku sportowym nie
podlegała naciskom czy też wpływom zewnętrznym.
Przejrzystości zarządzania polskim związkiem sportowym ma służyć obowiązek
corocznego sporządzania sprawozdania finansowego przez zarząd, co umożliwi kontrolę
gospodarki finansowej nie tylko organowi nadzorczemu, ale również każdemu
z zainteresowanych podmiotów (art. 9 pkt 3 projektu).
W art. 10 określono, że osoba fizyczna lub prawna będąca członkiem lub posiadająca
udziały albo akcje w klubie sportowym będącym członkiem polskiego związku sportowego,
nie może być członkiem lub posiadać udziałów albo akcji lub być członkiem organów lub
władz innego klubu sportowego uczestniczącego we współzawodnictwie sportowym w tym
samym sporcie.
Przesłanki powyższych regulacji wynikają także z potrzeby wprowadzenia zasad
dobrego rządzenia (good governance) do statutów polskich związków sportowych, na wzór
funkcjonujących w gospodarce standardów ładu korporacyjnego (corporate governance).
Projekt ustawy w art. 11 przewiduje, że wniosek o wyrażenie zgody na utworzenie
polskiego związku sportowego składa się do ministra właściwego do spraw kultury fizycznej.
Zasady i tryb uzyskiwania zgody na utworzenie polskiego związku sportowego są przy tym
podobne jak w dotychczasowej ustawie o sporcie kwalifikowanym z tą zasadniczą zmianą, że

10
wnioskodawcy są obowiązani przedłożyć zaświadczenie o przynależności do
międzynarodowej federacji sportowej w sporcie olimpijskim lub paraolimpijskim, lub innej
uznanej przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl). Rozwiązanie to zmierza do
konsolidacji polskiego sportu oraz daje rękojmię zachowania przez polskie związki sportowe
odpowiednich standardów etyczno-prawnych, jako że uznanie przez MKOl uwarunkowane
jest przestrzeganiem postanowień Karty Olimpijskiej, wiatowego Kodeksu
Antydopingowego oraz globalnym charakterem danego sportu.
W art. 7 projektu ustawy przesądzono również, że wniosek o wyrażenie zgody na
utworzenie polskiego związku sportowego może złożyć wyłącznie związek sportowy
w rozumieniu ustawy o sporcie.
W projekcie utrzymana została zasada, zgodnie z którą za zgodą ministra właściwego
do spraw kultury fizycznej polski związek sportowy może prowadzić działalność w więcej niż
jednym sporcie (art. 11 ust. 4 projektu). Dotyczy to teoretycznie każdego polskiego związku
sportowego, ponieważ nie można wykluczyć w wyjątkowych przypadkach takiej potrzeby.
Jednakże przepis ten odnosi się przede wszystkim do polskich związków sportowych
zrzeszających osoby niepełnosprawne.
Ponadto minister właściwy do spraw kultury fizycznej będzie prowadzić wykaz
polskich związków sportowych, który będzie podlegał ogłoszeniu na stronie internetowej
urzędu obsługującego ministra.

W projekcie ustawy przesądzono, że zgoda i odmowa udzielenia zgody na utworzenie
polskiego związku sportowego następuje w drodze decyzji (art. 11 ust. 7 projektu).
Polski
związek sportowy podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego,
z chwilą zaś wpisu uzyskuje on osobowość prawną (art. 12 projektu).
Szczególna rola polskiego związku sportowego powoduje, że otrzymuje on swoisty
monopol w zakresie określonych sfer aktywności wskazanych w art. 13. Te niewątpliwe
daleko idące uprawnienia, wynikające wprost z ustawy, stanowią legitymację dla nadzoru nad
tym związkiem przez organ państwa, tj. ministra właściwego do spraw kultury fizycznej.
Należy przy tym podkreślić, że wskazane uprawnienia mają nie tylko charakter
organizacyjno-prawny, lecz również finansowy, co wynika chociażby z możliwości
odpłatnego przekazania przez związek swoich ustawowych zadań na rzecz innego podmiotu
(art. 15 projektu).
Wyłączne uprawnienia przyznane polskiemu związkowi sportowemu są ściśle

11