Rządowy projekt ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę

mechanizmu wsparcia, adresowanego do osób bezrobotnych. Przy czym środki przeznaczone na
realizację pomocy wynikającej z ustawy pochodzić
będą z wpływów
z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa, które zostały przekazane do Funduszu Pracy, a zatem
pomoc ta nie będzie finansowana ze składek pracodawców wpłacanych do Funduszu.
Pomoc jest skierowana również do osób prowadzących samodzielnie działalność
gospodarczą, ponieważ ich sytuacja jest zbliżona do sytuacji osób, które utraciły zatrudnienie lub
inną pracę zarobkową. Zarówno jedni jak i drudzy tracą swoje jedyne ródło dochodów. Ponadto
niezasadnym byłoby pominięcie tej grupy osób z uwagi na to, iż niejednokrotnie wcześniej
podejmowanie takiej działalności mogło być wspierane ze środków Funduszu Pracy. Natomiast
w odniesieniu do przedsiębiorców zatrudniających pracowników przewidywane jest
wprowadzenie regulacji zapewniających inne szczególne mechanizmy wsparcia w okresie
spowolnienia gospodarczego.
Pomocą są objęci również małżonkowie, objęci wspólnością majątkową, jeżeli pracę
utracił współmałżonek niebędący kredytobiorcą. W takim przypadku wniosek złożony przez
uprawnionego – kredytobiorcę, którego współmałżonek utracił pracę, będzie podlegał
rozpatrzeniu na zasadach określonych w ustawie.
Projektowana ustawa wprowadza mechanizm ograniczający możliwość wykorzystywania
rozwiązań ustawowych do nieuprawnionego wydłużania przyznanej pomocy (art. 3 ust. 5).
W opinii projektodawcy proponowane rozwiązanie może służyć wsparciu rodziny w sprostaniu
sytuacji wynikającej z utraty pracy. Pomoc nie może być przyznana, jeżeli umowa kredytu
mieszkaniowego została wypowiedziana. Jednocześnie, zgodnie z art. 4 projektu, pomoc
nie będzie mogła być przyznana uprawionemu, jeżeli jemu lub jego małżonkowi przysługuje
tytuł prawny do innego niż objęty kredytowaniem lokalu mieszkalnego lub domu
jednorodzinnego. W projektowanej ustawie zakłada się bowiem, że pomoc skierowana jest
do osób, które zamieszkują w lokalu mieszkalnym lub domu jednorodzinnym, na który został
udzielony kredyt mieszkaniowy.
Pomoc przyznawana na podstawie projektowanej ustawy będzie ograniczona zarówno
pod względem wysokości do kwoty równej racie kapitałowej kredytu mieszkaniowego wraz
z odsetkami bieżącymi nieprzekraczającej jednak 1 200 zł miesięcznie, jak i w czasie
(12 miesięcy) i ściśle związana z posiadaniem w tym okresie przez beneficjenta pomocy statusu

3
bezrobotnego (utrata tego statusu będzie skutkować wygaśnięciem decyzji w sprawie przyznania
pomocy). Projekt ogranicza również horyzont czasowy, w którym funkcjonować będzie
mechanizm pomocy – wnioski o jej przyznanie będą mogły być składane do dnia 31 grudnia
2010 r., a przesłanka utraty pracy zostaje odniesiona do osób, które stały się bezrobotne po dniu
1 lipca 2008 r. Data 1 lipca 2008 r. wynika z faktu, iż znaczące spowolnienie wzrostu
gospodarczego w krajach Unii Europejskiej obserwowane jest od III kwartału 2008 r. i oczekuje
się, że sytuacja gospodarcza zacznie się poprawiać w 2010 r., co przełoży się na wzrost
zatrudnienia w 2011 r. Przyznana pomoc będzie udzielona po wydaniu decyzji, przy czym
w
przypadku gdy spłata kredytu jest objęta ubezpieczeniem na wypadek utraty pracy
– po wygaśnięciu tego ubezpieczenia.
W projektowanej ustawie zakłada się wprowadzenie rozwiązań, które zapewnią
możliwość stosunkowo mało skomplikowanego, z punktu widzenia beneficjentów pomocy,
przeprowadzenia postępowania w sprawie przyznania pomocy oraz sprawnego systemu wypłaty
pomocy. Decyzję o przyznaniu pomocy wydaje właściwy starosta, na wniosek złożony
w powiatowym urzędzie pracy, w którym zarejestrowała się osoba bezrobotna. Wniosek złożony
przez uprawnionego obejmuje dane uprawnionego, oświadczenie o istnieniu okoliczności
stanowiących podstawę przyznania pomocy i o warunkach wszystkich umów ubezpieczenia,
na podstawie których przysługuje mu ubezpieczenie na wypadek utraty pracy oraz oświadczenie
instytucji kredytującej, która udzieliła kredytu mieszkaniowego. Szczegółowy zakres
wymaganych informacji określa art. 6 projektu. Starosta w decyzji określa wysokość pomocy,
jako równowartość maksymalnie 12-miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych kredytu
mieszkaniowego w oparciu o harmonogram płatności określający terminy i wysokość kolejnych
rat. Określenie kwotowo przez starostę wysokości poszczególnych rat pomocy umożliwi
właściwe planowanie i gospodarowanie środkami publicznymi, a jednocześnie jak największe
zbliżenie udzielonej pomocy do faktycznej wysokości rat spłacanego kredytu. Z uwagi na to,
że pomoc jest określona przez starostę w dniu wydania decyzji, uprawniony jest obowiązany
monitorować w instytucji kredytującej zasady rozliczania pomocy.
Płatności rat pomocy dokonywać będzie na podstawie decyzji starosty Bank
Gospodarstwa Krajowego, jako podmiot wyspecjalizowany w obsłudze funduszy publicznych
– na rachunek instytucji kredytującej (art. 8).

4
Decyzja starosty wygasa, a tym samym zakończenie udzielania pomocy będzie
następowało w przypadku utraty statusu bezrobotnego przez uprawnionego albo współmałżonka,
zbycia przedmiotu kredytowania, wypowiedzenia umowy kredytu mieszkaniowego, podjęcia
czynności egzekucyjnych z przedmiotu kredytowania lub spłaty kredytu (art. 10).
Sposób przekazywania środków Funduszu Pracy Bankowi Gospodarstwa Krajowego oraz
ich rozliczania określi umowa zawarta między ministrem właściwym do spraw pracy a Bankiem
(art. 11). W umowie strony wskazują górny limit pozyskania przez Bank środków na realizację
pomocy, jeżeli kwota przekazana przez dysponenta Funduszu nie pozwala na pokrycie spłat.
Umowa ta ustali również wysokość należnej prowizji, którą Bank Gospodarstwa Krajowego
będzie otrzymywał z tytułu obsługi pomocy, z tym że nie będzie ona wyższa niż 1,5 % kwoty
przekazanych z tytułu pomocy środków – wysokość prowizji wynika z rzeczywistych kosztów
obsługi tej pomocy.
Przewiduje się, iż zwrot przyznanej pomocy będzie rozpoczynał się po upływie 2 lat
od zaprzestania płatności rat pomocy, będzie nieoprocentowany i równomiernie rozłożony
w czasie (równe miesięczne raty wpłacane przez 8 lat po upływie okresu karencji – art. 13).
W przypadku zbycia przedmiotu kredytowania zwrot pomocy w całości jest dokonywany
w terminie 30 dni od dnia zbycia (art. 14). Przyjmuje się również założenie, iż w przypadku
otrzymania pomocy nienależnej na podstawie ustawy sankcję finansową będzie stanowić
obowiązek uiszczenia ustawowych odsetek od kwoty przyznanej nienależnie pomocy (art. 16).
W projekcie ustawy egzekucję należności z tytułu zwrotu przyznanej pomocy powierzono
staroście, który pomoc przyznał. Egzekucja jest prowadzona w trybie przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji. W zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą do należności
z tytułu zwrotu przyznanej pomocy stosuje się przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa, z tym że
zamiast odsetek za zwłokę będą naliczane odsetki ustawowe.
Starosta może odroczyć termin płatności lub rozłożyć na raty lub umorzyć w całości albo
w części należności z tytułu zwrotu przyznanej pomocy lub pomocy nienależnej na podstawie
ustawy, stosując w tym zakresie odpowiednio przepisy art. 76 ust. 7 ustawy z dnia 20 kwietnia
2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415,
z pó n. zm.) – art. 17 ust. 3. W przypadku umorzenia płatności przyznanej pomocy, wynikającej
z utrzymującej się trudnej sytuacji osoby, która otrzymała wsparcie, proponowane jest zwolnienie

5
tej osoby od konieczności opłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty
umorzenia – zakładając, iż przyczyny powodujące umorzenie przyznanej pomocy jednocześnie
mogą utrudnić lub uniemożliwić opłacenie należnego podatku.
Projekt ustawy został przekazany do uzgodnień międzyresortowych. Do projektu uwagi
zgłosiły: Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego, Prokuratoria Generalna, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Urząd
Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Uwagi przedstawił także Związek Banków Polskich.
Zgłoszone uwagi zostały omówione na konferencji uzgodnieniowej. Większość z tych uwag
została uwzględniona. Natomiast uwagi, w stosunku do których podjęto na posiedzeniu decyzję o
ich nieuwzględnieniu, nie zostały wprowadzone do projektu ustawy. Projektowana regulacja
podlegała także rozpatrzeniu przez Komisję Prawniczą, na posiedzeniu której wprowadzono
prawno-legislacyjne zmiany, zgodnie ze zgłaszanymi przez resorty uwagami.
Projekt został umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej zgodnie z art. 5 ustawy
z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169,
poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337). aden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami
nad projektem ustawy.
Projekt ustawy nie podlega procedurze notyfikacji zgodnie z rozporządzeniem Rady
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu
notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597).
Wstępna opinia o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej – w ocenie
projektodawcy projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.



6
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny
Ustawa swoim zakresem obejmie:
1) gospodarstwa domowe obciążone zobowiązaniami kredytowymi zaciągniętymi w celu
zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, których członkowie (głowa
gospodarstwa lub jej małżonek) utracili lub utracą pracę w okresie od dnia 1 lipca
2008 r. do dnia 31 grudnia 2010 r. (ok. 46,5 tysięcy gospodarstw),
2) banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, które udzielały kredytów
hipotecznych,
3) Bank Gospodarstwa Krajowego, z którego rachunku przekazywana będzie pomoc
finansowa,
4) Fundusz Pracy, z którego środków zostanie sfinansowana pomoc,
5) powiatowe urzędy pracy,
6) starostów podejmujących decyzje o przyznaniu pomocy.

2. Zakres konsultacji społecznych
Projekt został skonsultowany z partnerami społecznymi. Opinię do projektu przekazały:
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Konfederacja Pracodawców Polskich,
PKPP „Lewiatan”, Business Centre Club oraz Związek Rzemiosła Polskiego. Organizacje
te przekazały szereg uwag szczegółowych, jak również zwracały uwagę na fakt, iż pomoc
zaproponowana w ustawie nie powinna być finansowana z Funduszu Pracy, ze składek
opłacanych przez pracodawców. Projekt ustawy był przedmiotem spotkania Zespołu Komisji
Trójstronnej do spraw polityki gospodarczej i rynku pracy w dniu 4 maja 2009 r., w załączeniu
przedstawiona jest opinia strony społecznej sformułowana po tym spotkaniu.
Projekt ustawy był również opiniowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu
Terytorialnego, która w dniu 8 maja 2009 r. uznała projekt za uzgodniony.

7