Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw

względu na ogólnie przyjęte zasady poprawnej legislacji, ale także hierarchiczny układ źródeł prawa,
wynikający z art. 87 Konstytucji.
Ponadto
w
świetle art. 66 ust. 1 Konstytucji wskazującego, iż obowiązki pracodawcy z zakresu
zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy należy określić w ustawie, nakładanie tych
obowiązków w drodze rozporządzenia jest niedopuszczalne. Niemniej jednak wbrew tej konstytucyjnej
zasadzie pracodawca został obciążony, przez rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych,
obowiązkiem zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej (§ 3 ust. 1), a także obowiązkiem przesłania
do wskazanego instytutu medycyny pracy oraz właściwego inspektora sanitarnego zawiadomienia
o skutkach choroby zawodowej (§ 9 ust. 2). Również na ten problem zwracał uwagę Trybunał
Konstytucyjny, podkreślając iż w kwestionowanym rozporządzeniu Rady Ministrów znajdują się
regulacje niemające jedynie wykonawczego charakteru, lecz takie, które po pierwsze wykraczają poza
ramy upoważnienia ustawowego, a po drugie regulują istotne kwestie materialnoprawne.

Tym samym, mając na celu zapewnienie zgodności regulacji z zakresu chorób zawodowych
z art. 66 ust. 1 Konstytucji, projekt ustawy przewiduje dodanie § 5 do art. 235 K.p., nakładającego na
pracodawcę obowiązek przesłania do wskazanego instytutu medycyny pracy oraz właściwego
inspektora sanitarnego zawiadomienia o skutkach choroby zawodowej. Natomiast w rozporządzeniu
w sprawie chorób zawodowych uregulowano jedynie kwestię wskazania odpowiedniego instytutu
medycyny oraz terminu, w jakim to zawiadomienie ma być przekazane.

W projektowanej ustawie przewidziano także zmianę brzmienia art. 235 § 3 i 4 K.p., ma on
jednak charakter wyłącznie porządkujący. Przeredagowanie § 3 art. 235 K.p., polegające na zastąpieniu
wyrazów „właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej” wyrazami „właściwy państwowy
inspektor sanitarny” ma na celu ujednolicenie terminologii stosowanej w K.p., przy czym zauważyć
należy, iż analogicznego zastąpienia ww. wyrazów dokonano w projektowanym § 1 i 5 art. 235 K.p.
Natomiast w przypadku § 4, zmiana uzasadniona jest faktem, iż zachorowanie nie zawsze stanowi
podstawę do stwierdzenia choroby zawodowej. Dlatego też w § 4 ww. artykułu wskazano na rejestr
obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych oraz podejrzeń o takie choroby.
W
związku ze zmianą przepisu upoważniającego zawartego w art. 237 § 1 K.p. również
art. 2371 § 1 wymaga dokonania zmiany porządkującej, w zakresie odesłania do art. 237 § 1 pkt 2.
4. Wprowadzenie do Kodeksu pracy przepisu materialnego z zakresu wypadków przy pracy

Projektowana ustawa wprowadza również do K.p. normę materialną, nakazującą pracodawcy
przechowywanie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą
dokumentacją powypadkową przez 10 lat. Norma ta dotychczas zawarta w § 15 rozporządzenia Rady

6
Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy
oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków
przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744, z 2004 r. Nr 14, poz. 117 oraz z 2006 r. Nr 215, poz. 1582), dalej
rozporządzenie ws. wypadków przy pracy, zostaje umieszczona w § 31 dodawanym w art. 234 po § 3
K.p.
Niezbędne jest przeniesienie powyższego obowiązku nałożonego na pracodawcę, z ww.
rozporządzenia do K.p., gdyż jak już zauważono zgodnie z art. 66 Konstytucji sposób realizacji prawa
do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz obowiązki pracodawcy mogą być określone
wyłącznie w drodze ustawy.

W projekcie przewidziano również dodanie pkt 2 do treści upoważnienia zawartego w art. 237
§ 1 pkt 1 K.p., wskazującego, iż Rada Ministrów określi również skład zespołu powypadkowego.
Uzupełnienie powyższego upoważnienia uzasadnione jest tym, że określenie składu zespołu
powypadkowego jest podstawową materią uregulowaną w rozporządzeniu ws. wypadków przy pracy,
natomiast wydaje się, iż nie mieści się ona w upoważnieniu do określenia sposobu i trybu ustalania
okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zwartym z art. 237 § 1 pkt 1.
5. Zmiana ustawy o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz ustawy
o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w
szczególnych
okolicznościach
W
związku z przeniesieniem definicji pojęcia choroby zawodowej do K.p. nowelizacji
wymagają: art. 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z późn. zm.) oraz art. 2 ust. 2 i art. 11 ust. 2 ustawy
z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych
w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674, z późn. zm.), odwołujące się do definicji
tego pojęcia zawartej w K.p.

W projekcie przewidziano termin wejścia w życie niniejszej ustawy na dzień 3 lipca 2009 r.
Powyższe uzasadnione jest faktem, iż Trybunał Konstytucyjny odroczył utratę mocy obowiązującej
przez powołane w sentencji przepisy na 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że przepisy wskazane w sentencji ww. wyroku przestaną
obowiązywać z dniem 3 lipca 2009 r., i tym samym nowa regulacja w zakresie chorób zawodowych
powinna wejść w życie najpóźniej z dniem wskazanym powyżej.


7

Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach
dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337), projekt ustawy został
zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji. Nie zgłoszono uwag
w trybie przewidzianym ww. ustawą.

Opr.: Oliwia Jokiel
Tel.: 694 60 34

8

OCENA SKUTKÓW REGULACJI


I. Cel projektowanej ustawy

Projekt ustawy stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
19 czerwca 2008 r., P 23/07 (Dz. U. Nr 116, poz. 740). Projektowana ustawa, zgodnie z wymogami art.
92 Konstytucji, zmierza do uzupełnienia upoważnienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 2 i 3, a także
analogicznie w pkt 1 Kodeksu pracy (dalej K.p.), o wytyczne dotyczące treści rozporządzenia Rady
Ministrów. Jednocześnie mając na uwadze zalecenia Trybunału Konstytucyjnego zawarte
w uzasadnieniu do ww. wyroku, do K.p. wprowadzone zostały normy regulujące kwestie definicji
choroby zawodowej oraz możliwości rozpoznania choroby zawodowej u pracownika lub byłego
pracownika bez względu na wcześniejsze zakończenie pracy w narażeniu zawodowym. Do K.p.
przeniesiona została również regulacja wskazująca na poszerzenie katalogu podmiotów, które mogą
dokonać zgłoszenia choroby zawodowej. Wynikało to z konieczności zapewnienia przepisom
regulującym problematykę chorób zawodowych zgodności z konstytucyjnym, hierarchicznym układem
źródeł prawa oraz zasadami poprawnej legislacji.

Na uwadze należy mieć również art. 66 ust. 1 Konstytucji wskazujący, iż obowiązki
pracodawcy z zakresu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy muszą być
określone w ustawie. Wyraz temu daje zarówno § 5 dodawany do art. 235 K.p., jak i fakt umieszczenia
całego katalogu podmiotów uprawnionych do zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej w K.p,
a także przeniesienie normy nakładającej na pracodawcę obowiązek przechowywania protokołu
powypadkowego przez 10 lat z § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie
ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także
zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744,
z 2004 r. Nr 14, poz. 117 oraz z 2006 r. Nr 215, poz. 1582) do art. 234 § 31 K.p.
II. Podmioty, na które oddziałuje projektowana ustawa

Projektowana ustawa nie zmienia co do istoty regulacji dotyczących problematyki chorób
zawodowych, a także problematyki wypadków przy pracy, w związku z tym projektowane regulacje

9
będą oddziaływały na pracowników, byłych pracowników oraz pracodawców w takim samym zakresie,
jak dotychczas.
Ze
względu na fakt, że projektowana ustawa zmienia katalog podmiotów zobowiązanych do
dokonania zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, a także wprowadza obowiązek kierowania na
badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo braku podstaw do jej
rozpoznania, w każdym przypadku podejrzenia o taką chorobę, będzie ona oddziaływała na lekarzy,
lekarzy dentystów oraz lekarzy weterynarii.
III. Wyniki konsultacji społecznych

Projekt ustawy został przekazany do konsultacji społecznych z następującymi podmiotami:
Forum Związków Zawodowych, NSZZ „Solidarność”, NSZZ „Solidarność 80”, Ogólnopolskie
Porozumienie Związków Zawodowych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Polska Konfederacja
Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Business Centre Club, Ogólnopolska Federacja Organizacji
Pozarządowych.

Uwagi do projektu zgłosił związek zawodowy NSZZ „Solidarność”, jednak odnosiły się one
wyłącznie do „wykazu chorób zawodowych” stanowiącego załącznik do projektu rozporządzenia
w sprawie chorób zawodowych, a także Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”
w zakresie skrócenia okresu przechowywania protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków
przy pracy. Pozostałe podmioty nie zgłosiły uwag.
IV. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego
Wejście w życie projektowanych rozwiązań nie będzie miało wpływu na sektor finansów
publicznych, gdyż projektowane zmiany mają jedynie na celu zapewnienie zgodności przepisów
regulujących problematykę chorób zawodowych i wypadków przy pracy z zasadami konstytucyjnymi
oraz ogólnie przyjętymi zasadami poprawnej legislacji.
V. Wpływ regulacji na rynek pracy
Wejście w życie projektu ustawy nie wpłynie na rynek pracy.
VI. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw

10