Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych

2
1)
Dyrektywę Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w
sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia
pracowników w miejscu pracy1. W preambule zaznaczono, iż dyrektywa nie
zezwala na zmniejszenie osiągniętego już stopnia ochrony w poszczególnych
państwach członkowskich. Podkreślono także, że dyrektywa nie powinna
powodować administracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń, które
stanowiłyby czynnik uniemożliwiający tworzenie i rozwój małych i średnich
przedsiębiorstw.
Zgodnie z art. 5 dyrektywy, pracodawca ponosi odpowiedzialność w
zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom w każdym
aspekcie odnoszącym się do ich pracy. Przepis art. 6 ust. 1 stanowi, że w
zakresie swoich obowiązków pracodawca powinien przedsięwziąć środki
niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników,
włącznie z zapobieganiem zagrożeniom związanym z wykonywaniem czynności
służbowych, informowaniem i szkoleniem, jak również zapewnieniem
niezbędnych ram organizacyjnych i środków. Pracodawca powinien reagować
na potrzeby i odpowiednio dostosowywać środki, biorąc pod uwagę zmieniające
się okoliczności i środki zapobiegawcze, umożliwiające poprawę istniejącej
sytuacji. Przedsięwzięcia odnoszące się do bezpieczeństwa i higieny pracy nie
powinny w żaden sposób obciążać pracowników kosztami finalnymi.
Zgodnie z art. 12 dyrektywy, pracodawca powinien zapewnić, aby każdy
pracownik otrzymał odpowiednie przeszkolenie w zakresie bezpieczeństwa i
zdrowia pracowników, w szczególności w postaci przyswojenia informacji i
instrukcji specyficznych dla swojego miejsca pracy lub rodzaju wykonywanych
czynności: podczas przyjmowania do pracy, w wypadku przeniesienia na inne
stanowisko robocze, w wypadku wprowadzenia nowego wyposażenia lub
zmiany wyposażenia miejsca pracy, w wypadku wprowadzenia nowej
technologii. Szkolenie powinno być dostosowane, z uwzględnieniem charakteru
występujących nowych lub zmienionych zagrożeń, oraz powtarzane okresowo,
jeżeli będzie to konieczne. Szkolenie nie powinno obciążać pracowników lub
też przedstawicieli pracowników.
Z kolei przepis art. 14 dyrektywy stanowi, że należy przedsięwziąć
odpowiednie działania w celu zapewnienia pracownikom odpowiedniej
profilaktycznej ochrony zdrowia, stosownie do zagrożeń zdrowia i
bezpieczeństwa, które występują w miejscu pracy. rodki te powinny zapewnić
każdemu pracownikowi, stosownie do jego potrzeb, odpowiednie
przedsięwzięcia z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia realizowane w
regularnych odstępach czasu.

2) Dyrektywę Rady 91/383/EWG z dnia 25 czerwca 1991 r.
uzupełniającą środki mające wspierać poprawę bezpieczeństwa i zdrowia w

1 Dz.U. WE L 183 z 29.6.1989 r., s. 1, Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne Rozdział 5, tom 1 s. 349

3
pracy pracowników pozostających w stosunku pracy na czas określony lub w
czasowym stosunku pracy2. Dyrektywa w swojej preambule wskazuje, że
pracownicy pozostający w stosunku pracy na czas określony lub w czasowym
stosunku pracy na ogół są w niektórych sektorach bardziej narażeni na ryzyko
związane z wypadkami przy pracy czy chorobami zawodowymi niż inni
pracownicy. To dodatkowe ryzyko jest częściowo związane z pewnymi
szczególnymi sposobami integrowania nowych pracowników z
przedsiębiorstwem. Ryzyko to można zmniejszyć poprzez zapewnienie
odpowiednich informacji oraz szkoleń od początku okresu zatrudnienia.
Przepis art. 1 ust. 2 dyrektywy wyraźnie stanowi, że ma ona zastosowanie
do czasowego stosunku pracy pomiędzy agencją pracy tymczasowej, tzn.
pracodawcą i pracownikiem, przy czym ten ostatni jest przydzielony do pracy i
pod kontrolą przedsiębiorstwa lub firmy korzystającej z jego usług.
Zgodnie z jej art. 2 dyrektywa ma na celu zapewnienie, że pracownicy
tymczasowi uzyskują taki sam stopień ochrony, w odniesieniu do
bezpieczeństwa i zdrowia przy pracy, jak inni pracownicy w przedsiębiorstwie
lub firmie. Istnienie czasowego stosunku pracy nie usprawiedliwia różnego
traktowania w odniesieniu do warunków pracy, w zakresie zapewnienia ochrony
bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy (…).
Przepis art. 3 dyrektywy stanowi, że Państwa Członkowskie podejmują
wszelkie czynności w celu zapewnienia, że zanim pracownik pozostający w
czasowym stosunku pracy rozpocznie jakąkolwiek działalność, zostanie
poinformowany przez korzystające z jego usług przedsiębiorstwo lub firmę o
ryzykach, które podejmuje. Informacja ta powinna obejmować w szczególności
wszelkie szczególne kwalifikacje zawodowe lub umiejętności lub wymagany
specjalny nadzór medyczny, zdefiniowane w ustawodawstwie krajowym, oraz
wyraźnie określać każde konkretne wzmożone ryzyko, zdefiniowane w
ustawodawstwie krajowym, które może pociągać za sobą dana praca.
Stosownie do art. 4 dyrektywy, Państwa Członkowskie podejmują
wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia, że (…) każdy pracownik
otrzyma wystarczające przeszkolenie, właściwe ze względu na charakter pracy,
przy czym wykorzystane zostaną jego kwalifikacje i doświadczenie.
Stosownie do art. 7 dyrektywy, Państwa Członkowskie podejmują
niezbędne czynności w celu zapewnienia, że zanim pracownicy pozostający w
czasowym stosunku pracy z agencją pracy czasowej, zostaną przydzieleni,
korzystające z ich pracy przedsiębiorstwo lub firma określają agencji pracy
czasowej, między innymi, kwalifikacje zawodowe, których wymagają oraz
szczególne cechy posady, która ma zostać obsadzona. Agencja pracy czasowej
jest zobowiązana podać te fakty do wiadomości zainteresowanych
pracowników.

2 Dz.Urz. WE L 206 z 29 lipca 1991 r., s. 19, Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne Rozdział 5, tom 1, s. 418.

4
Zgodnie z art. 8 dyrektywy, Państwa Członkowskie zobowiązane są
podjąć niezbędne czynności w celu zapewnienia, że bez uszczerbku dla
zastosowania ustalonej w prawie krajowym odpowiedzialności związanej z
czasowym stosunkiem pracy, w czasie trwania okresu przydzielenia
korzystające przedsiębiorstwo lub firma są odpowiedzialne za zasady regulujące
wykonanie pracy. Zasady te są ograniczone do ochrony zdrowia,
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przepis art. 9 dyrektywy zezwala na przyjmowanie przepisów bardziej
korzystnych dla pracowników czasowych.

3) Warto
także zwrócić uwagę, że w Unii Europejskiej trwają prace
nad odrębną dyrektywą dotyczącą warunków pracy pracowników
tymczasowych3. Projekt dyrektywy przewiduje, że podstawowe warunki pracy i
zatrudnienia pracowników tymczasowych, w trakcie ich pracy u pracodawcy
użytkownika będą przynajmniej takie, jakie ów pracodawca zaoferowałby
pracownikom, których zatrudniłby bezpośrednio.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
W przypadku pracodawców użytkowników zatrudniających pracowników
tymczasowych częste zatrudnianie pracowników na stosunkowo krótkie okresy,
konieczność częstego przeprowadzania badań wstępnych i szkoleń z zakresu
bhp wobec tych samych pracowników może powodować administracyjne,
finansowe i prawne ograniczenia utrudniające tworzenie i rozwój małych i
średnich przedsiębiorstw (zob. preambuła dyrektywy 89/391/EWG).
Należy wziąć pod uwagę, że przepis art. 20 ustawy z dnia 9 lipca 2003 r.
o zatrudnianiu pracowników tymczasowych4 ogranicza długość okresów
zatrudnienia pracownika tymczasowego u danego pracodawcy, co powinno
minimalizować skutki rezygnacji ze wstępnych badań lekarskich oraz szkoleń z
zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (nawet w przypadku przyjęcia
proponowanej liberalizacji tego ograniczenia – zob. art. 1 pkt. 5 projektu). Nie
można jednak wykluczyć, że proponowane rozwiązania będą w praktyce
prowadzić do dyskryminacji pracowników tymczasowych. W szczególności nie
zostaną poinformowani o nowych wytycznych z zakresu bezpieczeństwa i
higieny pracy, które pojawią się w trakcie przerwy w ich zatrudnieniu u danego
pracodawcy użytkownika.
W konsekwencji należy uznać, że proponowane rozwiązania polegające
na ograniczeniu przeprowadzania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny

3 Zmieniony wniosek Komisji Wspólnot Europejskich w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w
sprawie warunków pracy pracowników tymczasowych (COM (2002) 701). Zob. także przedstawioną przez
Komisję Wspólnot Europejskich Zieloną Księgę – Modernizacja prawa pracy w celu sprostania wyzwaniom
XXI wieku (KOM (2006) 708 wersja ostateczna).
4 Dz.U. Nr 166, poz. 1608, ze zm.

5
pracy wobec pracowników tymczasowych są niezgodne z art. 6 i 12 dyrektywy
89/391/EWG, a także z art. 2, 3 i 4 dyrektywy 91/383/EWG.
Postanowienia projektu ustawy dotyczące wstępnych badań lekarskich nie
są sprzeczne z dyrektywami 89/391/EWG i 91/383/EWG.
Postanowienia dotyczące świadectw pracy i możliwości korzystania z
pracowników tymczasowych pozostają poza zakresem regulacji prawa Unii
Europejskiej.

IV. Konkluzje
Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o zatrudnianiu pracowników
tymczasowych, w zakresie, w jakim ogranicza przeprowadzanie szkoleń z
zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy wobec pracowników tymczasowych,
jest niezgodny z art. 6 i 12 dyrektywy 89/391/EWG, a także z art. 2, 3 i 4
dyrektywy 91/383/EWG.
W pozostałym zakresie projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej.


Opracował: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski

Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, prawo pracy, pracownicy tymczasowi,
bezpieczeństwo i higiena pracy
Warszawa, 28 lipca 2008 r.
BAS-WAEM-2085/08
Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna dotycząca możliwości uznania przedstawionego
komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o zatrudnianiu
pracowników tymczasowych (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Hanna
Zdanowska) za projekt ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w
rozumieniu art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu

Stosownie do art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu, projektem ustawy
wykonującym prawo Unii Europejskiej jest projekt ustawy mający na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Przedstawiony komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o zatrudnianiu
pracowników tymczasowych przewiduje: zmniejszenie ograniczeń w
korzystaniu z pracowników tymczasowych, wyłączenie obowiązku
przeprowadzania, przed dopuszczeniem do pracy, szkoleń pracowników
tymczasowych w zakresie bhp w przypadku podjęcia przez takiego pracownika
pracy u tego samego pracodawcy użytkownika, na tym samym stanowisku lub
na stanowisku o takich samych warunkach pracy. W stosunku do takich
pracowników nie przeprowadzano by również wstępnych badań lekarskich,
jeżeli przerwa w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy użytkownika wynosiła
nie więcej niż 30 dni. Ponadto, projekt zakłada, że agencja pracy tymczasowej,
wydaje pracownikowi tymczasowemu świadectwo pracy dotyczące łącznego
okresu zatrudnienia w tej agencji, objętego kolejnymi umowami o pracę
nawiązanymi w okresie nie dłuższym niż 12 kolejnych miesięcy. Na żądanie
pracownika tymczasowego, agencja będzie zobowiązana wydać świadectwo w
każdym czasie, jeżeli będzie się to wiązało z wygaśnięciem lub rozwiązaniem
każdej kolejnej umowy o pracę lub dotyczyło łącznego okresu zatrudnienia w
agencji pracy tymczasowej przypadającego przed zgłoszeniem takiego żądania.
Ponieważ opiniowany projekt ustawy nie wykonuje żadnego przepisu
prawa Unii Europejskiej, nie ma podstaw, by uznać go, w trybie art. 95a ust. 3
Regulaminu Sejmu, za projekt ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski

Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, prawo pracy, pracownicy tymczasowi, bhp