Rządowy projekt ustawy o rolnictwie ekologicznym

Rolno-Spożywczych w terminie do końca roku poprzedzającego rok, w którym mają być
stosowane.
Zgodnie z art. 27 ust. 14 rozporządzenia nr 834/2007 jednostki certyfikujące przekazują do
dnia 31 marca każdego roku sprawozdanie podsumowujące kontrole przeprowadzone
w poprzednim roku. Informacje, które mają być zawarte w sprawozdaniu, są przekazywane
państwom członkowskim przez Komisję Europejską na bieżąco. Wprowadzenie ograniczenia
co do terminu, w którym mają być podawane przez Głównego Inspektora Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych jednostkom certyfikującym wymogi dotyczące informacji
zawartych w sprawozdaniu, może spowodować, iż sprawozdania te nie będą zawierały
informacji, o które wystąpiła Komisja Europejska.
Rada Wojewódzka Kielecka Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników
Indywidualnych „Solidarność” zwróciła uwagę, iż niektóre przepisy, które w projektowanej
ustawie są fakultatywne, na przykład Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-
-Spożywczych może przeprowadzić kontrolę … (art. 4 ust. 3 projektu ustawy – obecnie art. 5
ust. 5), jednostka certyfikująca może zawiadomić pozostałe jednostki certyfikujące … (art. 5
ust. 2 projektu ustawy – obecnie art. 7) lub minister właściwy do spraw rolnictwa może,
w drodze rozporządzenia … (art. 15 ust. 1 projektu ustawy – obecnie art. 19 ust. 2), powinny
być obligatoryjne.
Zdaniem projektodawcy działania podejmowane przez Głównego Inspektora Jakości
Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, o których mowa w art. 5 ust. 4 projektu ustawy,
będą zależeć od zawartości dokumentów i informacji niezbędnych do stwierdzenia spełniania
wymagań określonych w art. 27 ust. 5 i 6 rozporządzenia nr 834/2007. W przypadku
niejasności lub rozbieżności minister właściwy do spraw rolnictwa będzie mógł wystąpić do
Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych o przeprowadzenie
działań sprawdzających lub o wydanie opinii dotyczącej spełniania przez podmiot ubiegający
się o upoważnienie lub zmianę upoważnienia do podjęcia działalności jako jednostka
certyfikująca w rolnictwie ekologicznym wymagań określonych w art. 27 ust. 5 i 6
rozporządzenia nr 834/2007.
Obligatoryjność przeprowadzenia działań sprawdzających w przypadku odpowiednio
przygotowanego wniosku o upoważnienie nie jest konieczna. W celu uniknięcia sytuacji,
w której brak powiadomienia pozostałych jednostek certyfikujących o fakcie odmowy
wydania certyfikatu będzie stanowić potencjalne ułatwienie dla uzyskania certyfikatu w tych
jednostkach, zmieniono odpowiednio postanowienia art. 7 projektu ustawy. Przekazywanie

40
takich informacji między jednostkami certyfikującymi będzie obligatoryjne. Fakultatywność
upoważnienia zawartego w art. 19 ust. 2 projektu ustawy wynika z jego bardzo szerokiego
zakresu oraz z przyjętej na poziomie Unii Europejskiej konstrukcji przepisów w tym zakresie.
Szczegółowe przepisy wykonawcze dotyczące zasad produkcji, wydane przez Komisję
Europejską, dotyczą tylko następujących gatunków: bydło, włącznie z gatunkami bubalus
i bizon, zwierzęta z rodziny koniowatych, świnie, owce, kozy, drób (gatunki wymienione
w załączniku III do rozporządzenia nr 834/2007) i pszczoły. W odniesieniu do pozostałych
gatunków państwa członkowskie mogą przyjąć krajowe rozwiązania do czasu ich określenia
na poziomie wspólnotowym. Fakultatywność upoważnienia umożliwia elastyczność
w przygotowywaniu rozwiązań prawnych i nie wymusza na przykład przygotowywania
krajowych przepisów w odniesieniu do gatunków, dla których są przygotowywane przepisy
wspólnotowe.
Rada Wojewódzka Kielecka Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników
Indywidualnych „Solidarność” zwróciła również uwagę, iż w przypadku gdy składany
wniosek o zgodę w sprawach określonych w art. 9 Niezależnego Samorządnego Związku
Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność” (obecnie art. 11) musi być
zaakceptowany przez jednostkę certyfikującą, to brak jest trybu odwołania od decyzji
jednostki. W projektowanej ustawie nie zawarto szczegółowych przepisów dotyczących
relacji między jednostką certyfikującą a producentem ekologicznym, ponieważ jest to
regulowane na poziomie umowy między tymi podmiotami zgodnie z przepisami prawa
cywilnego. Jednakże zastąpiono obowiązek akceptacji przez jednostkę certyfikującą
obowiązkiem dostarczenia wyłącznie opinii tej jednostki.
Rada Wojewódzka Kielecka Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników
Indywidualnych „Solidarność” zwróciła uwagę, iż zgodnie z art. 12 ust. 1
lit. i rozporządzenia nr 834/2007: „do wytwarzania produktów innych niż nasiona
i wegetatywny materiał rozmnożeniowy stosuje się wyłącznie nasiona oraz materiał
rozmnożeniowy wyprodukowany metodami ekologicznymi” i że, w związku z tym,
wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa, wydając pozwolenie, zgodnie
z projektowaną ustawą, na zastosowanie w rolnictwie ekologicznym materiału siewnego
i rozmnożeniowego niespełniającego warunków rolnictwa ekologicznego (materiał
konwencjonalny), jednocześnie nie dopełnia warunków rozporządzenia nr 834/2007.
Należy jednak zwrócić uwagę, że w rozporządzeniu nr 834/2007, na podstawie art. 22 ust. 2
lit. b tego rozporządzenia, zostały wprowadzone wyjątki od przewidzianego w art. 12 ust. 1

41
lit. i tego rozporządzenia obligatoryjnego stosowania ekologicznych nasion i wegetatywnego
materiału rozmnożeniowego. Zasady te zostały szczegółowo określone w art. 45
rozporządzenia Komisji nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiającego szczegółowe
zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej
i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej,
znakowania i kontroli.
Stowarzyszenie „Polska Ekologia” zgłosiło uwagę mającą na celu doprecyzowanie art. 19
projektowanej ustawy (obecnie art. 25), tak aby karze nie podlegali producenci, którzy
oznakowali swoje produkty niezgodnie z przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego
(na przykład nie podając numeru jednostki certyfikującej), ale wprowadzają wyprodukowane
produkty ekologiczne na rynek jako produkty konwencjonalne. Zdaniem tego stowarzyszenia
można karać w tej sytuacji tylko producentów (na przykład wydać decyzję nakazującą zmianę
oznakowania) wyłącznie w przypadku, gdy produkt spełnia wymagania określone
w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego i jest wprowadzany do obrotu jako
produkt rolnictwa ekologicznego, a mimo to został oznakowany niezgodnie z art. 23 – 26
rozporządzenia Rady nr 834/2007. Zgłoszona uwaga została uwzględniona przez
odpowiednie przeredagowanie tego przepisu.
Stowarzyszenie „Polska Ekologia” wnioskowało również, aby w ramach projektowanej
ustawy wprowadzić ramy prawne umożliwiające wsparcie na przykład dla szkół, które
wykorzystywałyby produkty rolnictwa ekologicznego do przygotowywania posiłków.
Stowarzyszenie „Polska Ekologia” zaproponowało także, aby już teraz zarówno Ministerstwo
Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak też inne ministerstwa i urzędy państwowe podejmowały
działania zmierzające do zwiększenia podaży produktów ekologicznych w ramach
przygotowywanych w tych instytucjach lub przez te instytucje konferencji czy spotkań.

Oddział Wschodniomazowiecki Stowarzyszenia EKOLAND również proponował, aby na
preparatach do kompostowania, maściach ogrodniczych nie można było stosować terminów
odnoszących się do ekologicznej metody produkcji, w przypadku gdy stosowanie tych
preparatów nie jest dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym. W odniesieniu do
art. 14 projektu ustawy (obecnie art. 18) uwaga zgłoszona przez Oddział
Wschodniomazowiecki Stowarzyszenia EKOLAND pokrywała się z uwagą zgłoszoną przez
jednostkę certyfikującą Bioekspert. Zdaniem Oddziału Wschodniomazowieckiego
Stowarzyszenia EKOLAND w projektowanej ustawie należy również uregulować kwestię

42
dostępu do informacji o producentach ekologicznych, w celu wyeliminowania problemu, jaki
mają handlowcy i konsumenci z dotarciem do rolników, a także samym rolnikom
w nawiązywaniu kontaktów w celu na przykład sprzedaży i zakupu zwierząt gospodarskich
i produktów z gospodarstw ekologicznych. Zgodnie ze zgłoszoną uwagą w projekcie ustawy
należy zawrzeć odpowiednią regulację i umożliwić korzystanie z informacji o producentach
ekologicznych w celu zapewnienia przejrzystości i wiarygodności systemu certyfikacji oraz
dalszego rozwoju rynku. W związku ze zgłoszonymi uwagami oraz, biorąc pod uwagę art. 28
ust. 5 rozporządzenia nr 834/2007, wprowadzono odpowiednie zmiany w art. 9 projektowanej
ustawy.
Rada Rolnictwa Ekologicznego, oprócz uwag o charakterze porządkowym, redakcyjnym lub
wynikającym z niepoprawnego tłumaczenia rozporządzenia nr 834/2007, zwróciła uwagę na
konieczność rozwiązania problemu, jakim jest coraz częstsze pojawianie się na rynku
nawozów, środków poprawiających glebę i środków ochrony roślin, często niedozwolonych
do stosowania w rolnictwie ekologicznym, a zawierających oznakowanie sugerujące, że
spełniają wymagania określone w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego.
W nazwach tych produktów pojawiają się przedrostki, np. „bio” lub „eko”, lub określenie
„nawóz ekologiczny”. Rada Rolnictwa Ekologicznego zwróciła uwagę, że rolnicy są często w
ten sposób świadomie lub nieświadomie wprowadzani w błąd. W efekcie, zastosowanie
niedozwolonych nawozów, środków poprawiających glebę powoduje niezaliczenie okresu
przestawiania gospodarstwa na produkcję metodami ekologicznymi lub nieprzyznaniem
certyfikatu, a w konsekwencji straty finansowe i utratę możliwej do otrzymania pomocy.
W związku z powyższym Rada Rolnictwa Ekologicznego zaproponowała, aby ochroną przed
wykorzystywaniem terminów odnoszących się do produkcji ekologicznej były objęte nie
tylko środki do produkcji ekologicznej, ale również preparaty do kompostowania lub maści
ogrodnicze. W związku ze zgłoszonymi uwagami, biorąc pod uwagę art. 28 ust. 5
rozporządzenia nr 834/2007, wprowadzono odpowiednie zmiany w art. 9 i 25 projektowanej
ustawy.
Rada Rolnictwa Ekologicznego zaproponowała również, aby jednostki certyfikujące
przesyłały do Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych na
podstawie art. 3 projektu ustawy (obecnie art. 4 ust. 6) wyłącznie wykaz producentów, którzy
zgłosili podjęcie działalności w rolnictwie ekologicznym, tylko w formie elektronicznej, a nie
w wersji papierowej, wniosła także o skrócenie okresów, o którym mowa w art. 5 projektu
ustawy (obecnie art. 7), które we wcześniejszej wersji projektu ustawy wynosiły 30 lub

43
14 dni, do „niezwłocznie” oraz postulowała, aby informacje o producentach ekologicznych
i

wytwarzanych przez nich produktach były dostępne na stronach internetowych
administrowanych przez jednostki certyfikujące. Rada Rolnictwa Ekologicznego
zaproponowała również, aby w art. 14 projektu ustawy (obecnie art. 18) wykreślić, odnoszące
się do środków produkcji ekologicznej, wyrazy „lub niektórych”, aby zapewnić właściwe
znakowanie wszystkich środków do produkcji ekologicznej, mając na uwadze ochronę
producentów rolnych przed wprowadzaniem w błąd, co może powodować niezamierzone ich
użycie do produkcji środków niedopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym
oraz wprowadzenie obligatoryjności działań stosowanych przez jednostki certyfikujące,
określonych na postawie art. 15 ust. 1 pkt 2 projektu ustawy (obecnie art. 19 ust. 2 pkt 4).
Rada Rolnictwa Ekologicznego zwróciła ponadto uwagę, iż w przypadku zbierania informacji
przez Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych od jednostek
certyfikujących na podstawie art. 13 ust. 2 pkt 2 projektu ustawy (obecnie art. 17) należy
posługiwać się formularzem dostosowanym do systemu statystycznego, w którym będzie
prowadzona sprawozdawczość dla Komisji Europejskiej. Rada Rolnictwa Ekologicznego
zaproponowała także zmiany w art. 19, 21 i 23 projektu ustawy (obecnie art. 24 – 26),
zgłosiła szczegółowe uwagi co do zasad finansowania dopuszczania do stosowania
w rolnictwie ekologicznym środków do produkcji, wnosiła o rozważenie, czy jednostki
certyfikujące z Polski muszą być akredytowane w Polskim Centrum Akredytacji czy
w odpowiedniej instytucji zagranicznej, oraz proponowała, aby wprowadzić przepis, że wzór,
o którym mowa w art. 4 ust. 7 projektu ustawy (obecnie art. 17 pkt 1), powinien być, w celu
usprawnienia jego przekazywania, dostarczany jednostkom certyfikującym najpóźniej do
końca roku poprzedzającego bieżący rok kontroli. Rada Rolnictwa Ekologicznego zaznaczała
również, iż w odniesieniu do kompetencji jednostek certyfikujących nie należy utożsamiać
wymogów związanych z realizacją pakietów rolnośrodowiskowych z wymogami
wynikającymi z przepisów dotyczących rolnictwa ekologicznego. Rada Rolnictwa
Ekologicznego wnioskowała o określenie terminu, od którego egzaminy dla inspektorów
jednostek certyfikujących będą obligatoryjne, i zaproponowała okres przejściowy.
W związku ze zgłoszonymi uwagami, które pokrywały się z uwagami jednostek
certyfikujących, zmieniono art. 3 i 5 projektu ustawy (obecnie art. 4, 7 i 9). Zmienione zostały
również przepisy art. 14 i 15 tego projektu ustawy (obecnie art. 18 i 19). Uwagi zgłoszone
przez Radę Rolnictwa Ekologicznego dotyczące zasad finansowania dopuszczania do
stosowania w rolnictwie ekologicznym środków do produkcji były bardzo szczegółowe i nie

44