Poselski projekt ustawy o ogrodach działkowych

Działkowców. Przywileje określone w wymienionej ustawie przysługują tylko
członkom PZD, co jest to naruszeniem podstawowej zasady Konstytucji równości
wszystkich wobec prawa.
Fikcją jest zobowiązanie organów administracji rządowej i samorządu
terytorialnego do tworzenia warunków prawnych, przestrzennych i ekonomicznych dla
rozwoju rodzinnych ogrodów działkowych, nie przeznaczając na rzecz samorządów
ani procenta pobieranych od działkowców składek. Autorzy ustawy obarczyli
samorządy odpowiedzialnością za funkcjonowanie ogrodów działkowych, nie
przeznaczając jednocześnie żadnych z pobieranych ze składek działkowców środków.
Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych jest w całości przeznaczona dla
utrzymania przywilejów PZD. Większość proponowanych rozstrzygnięć jest
powtórzeniem (w częściowo zmodyfikowanej formie) zapisów ustawy z 1981 roku,
sprzecznych z Konstytucją RP lub wkraczających w ustawowe kompetencje
samorządu terytorialnego. Art. 15 bezpodstawnie przyznaje własność infrastruktury
ogrodowej, tworzonej za pieniądze i ciężką pracą działkowców - Polskiemu
Związkowi Działkowców, co jest rażącym naruszeniem zasad sprawiedliwości
społecznej.
Niniejszy projekt ustawy o ogrodach działkowych za fundament uznaje
stworzenie takiej sytuacji prawnej działkowców w Polsce, która zgodna jest
z Konstytucją RP, zasadami solidarności społecznej, zasadą samorządności i
praworządności. Należało niniejszym projektem uczynić zadość orzeczeniom
Trybunału Konstytucyjnego, który wielokrotnie podkreślał niezgodność
dotychczasowych uregulowań z literą i duchem Konstytucji RP oraz podstawowymi
zasadami demokracji.
Niniejszy projekt przewiduje, że zakładanie ogrodów działkowych jest
zadaniem własnym gmin. Gminy realizują powyższe uprawnienie w drodze uchwały
rady gminy, właściwej ze względu na położenie ogrodu działkowego. Kompetencje
gminy w powyższym zakresie realizować będzie ustanowiony w tym celu
pełnomocnik, który dokonuje następujące czynności prawne: przygotowanie podziału
ogrodu na część wspólną i odrębne działki, dokonuje zbycia działek lub ustanowienia
ich użytkowania, wykonywanie tymczasowego zwykłego zarządu ogrodem, zwołanie
pierwszego zebrania wspólnoty i przeprowadzenie wyboru za rządu wspólnoty,
koordynowanie działań pracowników urzędu w zakresie spraw związanych
z zarządem ogrodu.
Projekt precyzuje jakie elementy ogrodu będą tworzyły część wspólną
działkowców, a zarazem ich współwłasność. Wymieniony w art. 9 ust. 1 katalog
urządzeń jest katalogiem otwartym, co oznacza, że do pojęcia „urządzenia ogrodów
działkowych” można będzie zaliczyć także inne urządzenia, o ile będą mieścić się
w wymienionym pojęciu, tzn. służyć do zaspokajania wspólnych potrzeb właścicieli
i użytkowników działek.
Projekt zakłada, iż uprawa i korzystanie z działki będzie możliwe wyłącznie
w dwóch formach prawnych: prawa własności oraz prawa użytkowania. Z prawem
własności związana będzie współwłasność w częściach wspólnych ogrodu. Wielkość
udziału w częściach wspólnych ogrodu będzie uzależniona od wielkości posiadanej
działki i będzie odpowiadała stosunkowi jej powierzchni względem ogólnej
powierzchni działek w ogrodzie.
Projekt
dopuszcza
możliwość likwidacji ogrodu działkowego, jednakże może
się ona odbyć tylko w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi
potrzebami gospodarczymi lub społecznymi. W przypadku dokonania likwidacji,
właściwy organ zapewnia teren zastępczy, o powierzchni nie mniejszej niż
likwidowany ogród, wyposażone w taką samą infrastrukturę. Niniejszy projekt
nakłada na podmiot lub podmioty, w interesie których nastąpiła likwidacja, obowiązek
wypłaty odszkodowania za ewentualne szkody wynikłe z likwidacji ogrodu. Ponadto
osobom, które nie skorzystają z możliwości uzyskania działki na terenie zastępczym,
przysługiwać będzie od podmiotu, w interesie którego nastąpiła likwidacja,
odszkodowanie obejmujące wartość działki albo ustanowionego na niej użytkowania,
oraz zwrot poczynionych przez właściciela lub użytkownika działki nakładów.
Niniejszy
projekt
nadaje
podmiotowość prawną wspólnocie ogrodu,
którą stanowią wszyscy właściciele i użytkownicy działek. Wspólnota ogrodu może
więc nabywać i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Tym samym
ustawodawca zadecydował, iż podstawową jednostką ogrodnictwa działkowego
w Polsce jest wspólnota ogrodu. Wspólnoty ogrodów mogą zrzeszać się na zasadzie
dobrowolności, w oparciu o przepisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach. Tym samym
ustawodawca zerwał z dotychczasową strukturą ogrodnictwa działkowego w Polsce,
która polegała na obowiązkowej przynależności wszystkich działkowców do jednej
monopolistycznej organizacji i jej jednostek.
Zatem członek wspólnoty ma prawo do współkorzystania z części wspólnej
ogrodu zgodnie z jej przeznaczeniem, oraz uczestniczenia w jej zarządzaniu. Członek
wspólnoty jest zobowiązany do ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem
swojej działki, uczestniczenia w kosztach związanych z utrzymaniem części wspólnej
ogrodu, korzystania z części wspólnej w sposób nie utrudniający korzystania przez
innych współwłaścicieli i użytkowników, oraz współdziałania z innymi właścicielami
i użytkownikami w ochronie dobra wspólnego.
Wspólnotą ogrodu kieruje zarząd wybrany przez zebranie wspólnoty ogrodu.
Zadaniem zarządu jest kierowanie sprawami z zakresu części wspólnej ogrodu.
Niniejszy projekt oddzielił czynności zwykłego zarządu, które zarząd podejmuje
samodzielnie, od czynności przekraczających zwykły zarząd, które wymagają uchwały
zebrania wspólnoty ogrodu. Art. 13 niniejszego projektu określa zasady podejmowania
uchwał przez zebranie wspólnoty ogrodu. Organem kontrolnym i opiniodawczym
w stosunku do zarządu jest rada społeczna. Art. 19 ust. 1 niniejszego projektu nadał
członkowi wspólnoty ogrodu uprawnienie do zaskarżenia uchwały zebrania wspólnoty
ogrodu do sądu powszechnego. Sąd bada prawidłowość podjętej uchwały stosując trzy
kryteria: niezgodność z przepisami prawa, naruszenie zasad prawidłowego zarządu
oraz naruszenie interesów członka wspólnoty. Powództwo powyższe może być
wytoczone w terminie 6 tygodni od dnia powzięcia uchwały. W razie gdy wymaga
tego ochrona interesu skarżącego, a zarazem zachodzi wysokie prawdopodobieństwo
uchylenia uchwały, sąd może wstrzymać wykonanie uchwały.
Umożliwiono dotychczasowym użytkownikom działek możliwość odpłatnego
przekształcenia prawa użytkowania w prawo własności tej działki. Warunkiem jest
złożenie wniosku odpowiednim organom wymienionym w art. 21 ust.2 w ciągu dwóch
lat od dnia wejścia w życie ustawy. Dotychczasowym użytkownikom przysługuje
bonifikata 10 % za każdy rok użytkowania działki i przy odliczeniu wartości
poczynionych przez osobę uprawnioną nakładów, zwiększających wartość działki,
przy czym łączna obniżka nie może przekroczyć 99% ceny działki. Jeżeli osobą
uprawnioną jest emeryt, rencista lub wdowa ( wdowiec ) po nim ( po niej ), opłata
została ustalana na 1 % ceny działki. Do okresu użytkowania działki, od którego
zależy pomniejszenie opłaty wlicza się również okres użytkowania poprzedniego
użytkownika, który zmarł, a osoba uprawniona była jego osobą bliską użytkującą z
nim wspólnie działkę. Z uwagi na wysokie bonifikaty, wszelkie opłaty związane z
przekształceniem użytkowania w prawo własności pokrywają osoby uprawnione.
Wprowadzono też fundamentalny zapis, że ogrody działkowe stanowią składnik
terenów zielonych oraz terenów rekreacyjnych i podlegają ochronie przewidzianej
w przepisach o ochronie gruntów rolnych i leśnych, a także w przepisach o ochronie
środowiska.
Niniejszy projekt likwiduje osobę prawną ex lege Polski Związek
Działkowców. Ustawodawca przeznaczył majątek pozostały po PZD, służący
bezpośrednio wykonywaniu zadań związanych z kierowaniem ogrodnictwem
działkowym, Skarbowi Państwa. Wyjątkiem są składniki majątku po PZD położone na
terenie poszczególnych działek, przeznaczone do wspólnego użytku właścicieli
i użytkowników działek, które stają się częścią wspólną właściwego ogrodu.
Likwidacji podlega także Fundusz Rozwoju Pracowniczych Ogrodów Działkowych.
Aktywa i pasywa Funduszu stają się aktywami i pasywami Skarbu Państwa,
z wyjątkiem aktywów i pasywów będących w dniu wejścia w życie ustawy
w dyspozycji zarządów ogrodów działkowych, które w tej sytuacji przechodzą na
rzecz wspólnot ogrodów.
Najstarsze ogrody działkowe powstały ponad 100 lat temu, powstawały
w okresie międzywojennym i po 1945 roku. Niewątpliwie realizacja dobrowolności
w zrzeszaniu się wspólnot ogrodowych przyczyni się do wzrostu zainteresowania
ogrodnictwem działkowym w Polsce, oraz zintensyfikowaniem się ponad 100-letniego
ruchu ogrodnictwa działkowego w RP.

Niniejszy projekt nie spowoduje dla budżetu państwa, ani jednostek samorządu
terytorialnego negatywnych skutków finansowych.
Projekt nie pociąga za sobą negatywnych skutków społecznych.
Zagadnienia objęte niniejszym projektem nie stanowią przedmiotu regulacji
prawa wspólnotowego.
Warszawa, 3 kwietnia 2009 r.


BAS – WAL – 629/09


Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o ogrodach działkowych (przedstawiciel wnioskodawców: poseł
Andrzej Mikołaj Dera)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Monitor Polski z 2009 r.,
Nr 5, poz. 47) sporządza się następującą opinię:


1.
Przedmiot projektu ustawy

Projektowana ustawa ma określać zasady zakładania ogrodów
działkowych i zarządzania nimi, prawa i obowiązki właścicieli i użytkowników
działek w ogrodach działkowych oraz preferencyjne zasady zbywania tych
działek na rzecz ich użytkowników (artykuł 1 projektu). Zgodnie z projektem
tworzenie i likwidacja ogrodów działkowych następuje na mocy uchwały rady
gminy, a osoba korzystająca z działki może nią władać jako właściciel albo
użytkownik. Projekt określa zasady na jakich właściciele i użytkownicy działek
znajdujących się w ogrodzie działkowym stanowią z mocy prawa wspólnotę
ogrodu. W projekcie wprowadza się szczególny tryb zbycia własności działek
na rzecz ich dotychczasowych użytkowników, polegający na możliwości
wystąpienia przez osobę fizyczną, której w dniu wejścia w życie ustawy
przysługuje prawo użytkowania działki może złożyć wniosek o odpłatne
przekształcenie prawa użytkowania w prawo własności działki. Opłata za
przekształcenie prawa jest równa cenie działki pomniejszonej o bonifikaty z
tytułu okresu użytkowania działki. W przypadku gdy użytkownikiem działki jest
emeryt albo rencista opłata ta ma wynosić 1 % ceny działki. Projekt przewiduje
również wygaśnięcie dotychczasowych uprawnień Polskiego Związku
Działkowców i przejście jego majątku na rzecz Skarbu Państwa.
Ustawa
ma
wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.