Rządowy projekt ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu

nowego właściciela lub użytkownika wieczystego, który przystąpi do toczącego się
postępowania jako strona w miejsce zbywcy nieruchomości; zmiana właściciela lub
użytkownika wieczystego nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie decyzji o ustaleniu
lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu nie ma wpływu na toczące się postępowanie;
brak dokonania powyższego zgłoszenia i prowadzenie postępowania bez udziału nowego
właściciela lub użytkownika wieczystego nie będzie stanowić podstawy do wznowienia
postępowania.

9. Przepis art. 9 projektu ma na celu usprawnienie rozwiązań wynikających z treści art. 34
Kodeksu postępowania administracyjnego. Zamierzeniem było uniknięcie sytuacji, w której
postępowanie o ustalenie lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu przedłuża się ze
względu na toczące się postępowania sądowe, których przedmiotem jest wyznaczenie
przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych. Z tego
względu przyjęto, iż w każdym wypadku organ prowadzący postępowanie wyznacza z
urzędu dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych przedstawiciela, który
będzie uprawniony do działania do czasu wyznaczenia przedstawiciela lub kuratora przez
sąd.
10. Art. 10 ust. 1 projektu określa szczegółowo treść decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w
zakresie terminalu. Projekt zakłada włączenie postępowania podziałowego – w zakresie
podziału nieruchomości – do postępowania lokalizacyjnego. W ten sposób decyzja o
ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu staje się zarazem decyzją o
zatwierdzeniu załączonego do wniosku lokalizacyjnego projektu podziału nieruchomości
(art. 10 ust. 1 pkt 6 projektu).
11. Z uwagi na konieczność prowadzenia inwestycji również w polskich obszarach morskich,
decyzja lokalizacyjna będzie również wskazywać lokalizację sztucznych wysp, konstrukcji
i urządzeń w polskich obszarach morskich w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o
obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (art. 10 ust. 1 pkt 10
projektu).
12. Art. 12 ust. 1 projektu określa zasady doręczania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w
zakresie terminalu. Przyjęto w tym zakresie analogiczne rozwiązania jak w przypadku
zawiadamiania o wszczęciu postępowania (art. 8 ust. 1 projektu). Wprowadzono zasadę, iż
organem odwoławczym od decyzji wojewody będzie minister właściwy do spraw
budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej (art. 5 ust. 3).
13. Projekt, m.in. na wzór specustawy drogowej, przewiduje wyłączenie stosowania przepisów
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a decyzja
11


o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu LNG wydawana ma być w
oderwaniu od istniejących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (art. 13
projektu). Zaproponowana koncepcja lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu LNG, ze
względu na wyłączenie procedur wprowadzania tych inwestycji do istniejących planów lub
oczekiwania na uchwalenie nowych, zapewnia znaczne przyspieszenie procesu
inwestycyjnego. Zaproponowane rozwiązanie zakładające wydawanie decyzji
lokalizacyjnych przez wojewodę – niezależnie od istnienia lub treści planów
zagospodarowania przestrzennego – pozwoli na szybsze przygotowanie realizacji
inwestycji. W niniejszej sprawie kwestia bezpieczeństwa energetycznego państwa i
konieczność szybkiej realizacji inwestycji, uzasadnia pominięcie etapu planowania
przestrzennego. Projekt ustawy nie pozbawia gmin całkowicie władztwa planistycznego,
gdyż udział jednostek samorządu terytorialnego w procesie lokalizacji inwestycji w zakresie
terminalu LNG będzie zapewniony poprzez wprowadzenie obowiązku uzyskania opinii
właściwego miejscowo wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Wymaga też
podkreślenia, że rozwiązanie analogiczne do proponowanego, znajduje się już w polskim
systemie prawnym – w przepisach specustawy drogowej. Przepisy te – pomimo skargi
kwestionującej ich konstytucyjność – zostały usankcjonowane jako zgodne z Konstytucją
przez Trybunał Konstytucyjny (wyrok TK z dnia 6 czerwca 2006 r., sygn. akt K 23/05).
Trybunał Konstytucyjny pokreślił, iż „zasada udziału samorządu terytorialnego w
sprawowaniu władzy nie może być rozumiana absolutnie, to znaczy w ten sposób, że
samorząd może działać tam wszędzie, gdzie uzna to za stosowne, biorąc za kryterium tylko
to, że dana kwestia dotyczy spraw lokalnych. Ustawodawca może dojść do wniosku, że ze
względu na wagę sprawy i jej ogólnopaństwowe znaczenie niektóre problemy (…) powinny
należeć do kompetencji organów administracji rządowej po to, aby można było prowadzić
w tym zakresie jednolitą politykę w skali państwa”1. W tym samym wyroku, Trybunał
Konstytucyjny stwierdził, iż wyłączenie w specustawie drogowej stosowania przepisów
ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym nie jest sprzeczne z Konstytucją – „Jeżeli
bowiem celem ustawy było uproszczenie procedur przygotowania i realizacji inwestycji w
zakresie dróg krajowych, to wyłączenie spod reżimu ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym takich spraw może przyczynić się do szybszej realizacji
inwestycji drogowych. Zastosowanie pełnego trybu i warunków, zawartych w ustawie o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, powodowałoby znaczne opóźnienia
związane z realizacją budowy dróg w Polsce, a nawet prowadziłoby do paraliżu procesu

1 Trybunał Konstytucyjny przedstawił takie stanowisko również w sprawie o sygn. akt K 14/93.
12


decyzyjnego. Ze względu zatem na priorytetowy interes publiczny, jakim jest niewątpliwie
poprawa infrastruktury drogowej w Polsce, i konieczność racjonalnego wykorzystania
unijnych środków finansowych, możliwe są odstępstwa, a nawet wyłączenia stosowania
niektórych ustaw w związku z realizacją inwestycji drogowych. Ustawodawca korzysta w
tym zakresie z szerokiej swobody, ograniczonej jedynie zasadami konstytucyjnymi.
Wyłączenie stosowania procedur przewidzianych w ustawie o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym, ze względu na konkretne wartości konstytucyjne, nie
zwalnia decydentów od troski o należyte przestrzeganie i kształtowanie ładu przestrzennego
w Polsce oraz roztropnej troski o interesy lokalne, ale uwalnia od typowych procedur, które
mogłyby uniemożliwiać i paraliżować podejmowanie decyzji w zakresie lokalizacji dróg i
pozwoleń budowlanych. Ma też służyć procesowi harmonizacji interesów lokalnych z
interesem ogólnonarodowym. Trybunał nie dopatrzył się więc w treści kwestionowanych
przepisów wad powodujących ich niekonstytucyjność.” Zważywszy na konieczność
zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, powyższe wywody Trybunału
Konstytucyjnego znajdują odpowiednie zastosowanie do inwestycji w zakresie terminalu
LNG i dlatego też projekt ustawy należy uznać za zgody z ustawą zasadniczą.
14. Zgodnie z projektem ustawy decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu
będzie wiążąca dla zarządcy drogi wydającego zezwolenie na zajęcie pasa drogowego (art.
14 ust. 2 projektu). Rozwiązanie to ma na celu przyspieszenie realizacji inwestycji w tych
wypadkach, w których konieczne jest umieszczenie w pasie drogowym urządzeń
infrastruktury technicznej, wchodzących w skład inwestycji.
15. Przepis art. 15 ust. 2 projektu przewiduje analogiczne rozwiązania do tych, które są
przewidziane w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w odniesieniu do
decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Celem tego przepisu jest, aby
organ wydający pozwolenie na budowę nie mógł kształtować lokalizacji inwestycji w
sposób odmienny niż wskazano w decyzji lokalizacyjnej.
16. Projekt ustawy zakłada, iż pozwolenia na budowę w zakresie inwestycji związanych z
terminalem będą wydawane przez wojewodę (art. 15 projektu). Rozwiązanie to jest
konsekwencją przyjętego założenia, zgodnie z którym wojewoda ma być głównym
decydentem w procesie inwestycyjnym w zakresie terminalu. Art. 15 ust. 4 projektu
przewiduje wprowadzenie, w odniesieniu do postępowania w przedmiocie pozwolenia na
budowę, analogicznych rozwiązań jakie przyjęto w postępowaniu o ustaleniu lokalizacji
inwestycji w zakresie terminalu.
13


17. Potrzeba wprowadzenia do projektu ustawy art. 16 ust. 1 zaistniała w związku z tym, iż
realizacja inwestycji na terenach zadrzewionych związana jest z potrzebą przeprowadzenia
dodatkowych procedur w zakresie m.in. usuwania drzew i krzewów. W obecnym stanie
prawnym wiąże się to z uzyskaniem zezwoleń wydanych przez odpowiednie władze.
Regulacje te związane są z długotrwałymi procedurami po stronie inwestora i tworzą istotne
bariery w możliwości wykorzystywania terenów zadrzewionych na potrzeby inwestycji.
W związku z powyższym zaproponowane zostało rozwiązanie, zgodnie z którym usunięcie
drzew i krzewów następowałoby na postawie decyzji o pozwoleniu na budowę.
18. Projekt ustawy przewiduje również wyłączenie stosowania do inwestycji części przepisów
rozdziału 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, regulujących procedurę
uzyskiwania pozwolenia na wycięcie krzewów i drzew.
19. Zgodnie z art. 17 projektu organem właściwym do wydania pozwolenia na użytkowanie
inwestycji w zakresie terminalu będzie wojewoda. Jest to konsekwencja przyjętych założeń,
odnośnie powierzenia temu organowi obowiązków związanych z całością procesu
inwestycyjnego.
20. Art. 18 projektu reguluje termin wydania pozwolenia wodnoprawnego na zasadach
określonych w ustawie – Prawo wodne w sytuacji, w której takie pozwolenie jest niezbędne
dla wydania decyzji o lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu.
21. Art. 19 projektu nakłada na organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach realizacji inwestycji w zakresie terminalu obowiązek zawiadomienia
organu wyższego stopnia o złożeniu wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach oraz o wydaniu takiej decyzji w trybie określonym w przepisach ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko.
22. Art. 19 ust. 3 projektu ustawy precyzyjnie określa termin wydania decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach, co w praktyce pozwoli na skrócenie procedury
wydania tej decyzji i poprzedzającej jej procedury oceny oddziaływania na środowisko.

Nabywanie nieruchomości pod inwestycje w zakresie terminalu

1. Projekt ustawy zakłada daleko idące ułatwienia w nabywaniu nieruchomości pod
inwestycje w zakresie terminalu. Czerpie w tym zakresie z rozwiązań zawartych w
specustawie drogowej oraz w ustawie o transporcie kolejowym. Przyjęcie takiego wzorca
14


jest w pełni uzasadnione, ponieważ na etapie przygotowania inwestycji dotyczącej
terminalu (obejmującej m.in. gazociągi), istnieje duże podobieństwo wymaganych działań
i uwarunkowań. Wynika to z liniowego charakteru obiektów powodującego m.in.
ingerencję inwestycji jednocześnie w obszar dużej liczby nieruchomości będących
przedmiotem prawa własności lub użytkowania wieczystego wielu podmiotów.
2. W art. 20 ust. 3 projektu przyjęto rozwiązanie, które powinno znacznie przyspieszyć
procedury administracyjne związane z przejęciem terenu pod inwestycję. Ostateczna
decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu będzie mogła bowiem
wywierać skutek decyzji wywłaszczeniowej. Zważywszy jednocześnie na różny zakres
przedmiotowy omawianych inwestycji, decyzja odnośnie skutku w postaci wywłaszczenia
nieruchomości zależeć będzie od wniosku inwestora. Przedmiotem wywłaszczenia będą
wyłącznie te nieruchomości, które zostały wskazane przez wnioskodawcę we wniosku o
ustalenie lokalizacji w zakresie terminalu.
3. Art. 20 ust. 4 projektu stanowi, iż jeżeli na prawie własności lub prawie użytkowania
wieczystego wywłaszczanych nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa
rzeczowe, to z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie
terminalu stanie się ostateczna prawa, te wygasną.
4. Istotne znaczenie ma proponowany przepis art. 20 ust. 6 projektu, zgodnie z którym
inwestor nabędzie z mocy prawa z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji
inwestycji w zakresie terminalu stanie się ostateczna, prawo użytkowania wieczystego
wywłaszczonych nieruchomości gruntowych wraz z prawem własności budynków,
urządzeń i lokali znajdujących się na tych nieruchomościach. Rozwiązanie to ma na celu
przyspieszenie procedur związanych z przekazaniem wywłaszczonych nieruchomości
inwestorowi. W tym zakresie korzystano z doświadczeń wynikających z ustawy o
transporcie kolejowym.
5. Projektowany art. 22 ust. 2 upoważnia wojewodę do wypowiedzenia, za
odszkodowaniem, umowy dzierżawy, najmu lub użyczenia nieruchomości stanowiącej
własność Skarbu Państwa, która została przeznaczona na inwestycję w zakresie terminalu.
6. W art. 23 projektu zaproponowano przepisy szczegółowo regulujące sprawy
odszkodowań; przede wszystkim wskazano sposób ustalania odszkodowania z tytułu
utraty praw do nieruchomości, tj. zobowiązano organ do ustalania wartości nieruchomości
według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w
zakresie terminalu przez organ I instancji oraz według jej wartości w dniu ustalenia
wysokości odszkodowania. Rozwiązanie to uwzględnia orzecznictwo Sądu Najwyższego
15