Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, ustawy o Funduszu Kolejowym, ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawy o transporcie kolejowym

W art. 2 pkt 4 lit. b znosi się obowiązek publikowania Programu
rzeczowo-finansowego wykorzystania Funduszu Kolejowego w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
W art. 2 pkt 4 lit. c natomiast wprowadza się zmianę polegającą na
dodaniu w art. 9 przepisów ust. 5, 6 i 7, stwarzającą ministrowi właściwemu do
spraw transportu możliwość dokonywania przesunięć środków pomiędzy
zadaniami inwestycyjnymi ujętymi w Programie rzeczowo-finansowym
wykorzystania środków Funduszu (Program jest zatwierdzany uchwałą Rady
Ministrów) w ramach limitu środków określonego na te zadnia. Zmiana ta wynika
z dotychczasowych trzyletnich doświadczeń w funkcjonowaniu i wydatkowaniu
środków z Funduszu Kolejowego i ma na celu usprawnienie zarządzania środkami
Funduszu przeznaczonymi na dofinansowanie inwestycji przez ministra
właściwego do spraw transportu.
Projektowane przepisy pozwalają na dokonywanie w miarę potrzeb
korekty Programu w części dotyczącej zadań inwestycyjnych bez konieczności
przeprowadzania każdorazowo długotrwałego procesu legislacyjnego, mającego
na celu zmianę załącznika do uchwały podjętej przez Radę Ministrów.
Uprawnienie ministra właściwego do spraw transportu do dokonywania korekty
Programu w tym zakresie uzasadniają następujące przyczyny. Z Funduszu
Kolejowego dofinansowywane są głównie zadania inwestycyjne w infrastrukturze
kolejowej, których wykonawców zarządcy infrastruktury wybierają w drodze
przetargów publicznych zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych. Ceny
ofert wykonawców różnią się często od wartości kosztorysowych określonych na
poszczególne zadania w Programie. Wynika to głównie ze wzrostu cen
materiałów budowlanych oraz cen usług na rynku wykonawców, chociaż
w niektórych przypadkach w przetargach uzyskuje się także ceny niższe niż
zaplanowane wartości zadań. Ze względu na fakt, iż Program zawiera
kilkadziesiąt zadań infrastrukturalnych, dokonywanie jego korekty w każdym
uzasadnionym przypadku w drodze uchwały Rady Ministrów wymagałoby
przeprowadzania długotrwałego procesu legislacyjnego, co nie ma uzasadnienia
merytorycznego. W interesie beneficjentów środków Funduszu Kolejowego,
szczególnie zarządców infrastruktury, jak i w interesie ogólnospołecznym, jest
maksymalne i efektywne wykorzystywanie środków z Funduszu umożliwiających
3

finansowanie modernizacji linii kolejowych. Aby ograniczyć dowolność
dokonywanych przesunięć środków, zwiększanie limitu na dane zadanie
inwestycyjne nie może być większe niż 20 % wartości kosztorysowej tego
zadania (art. 9 ust. 6). Proponowany 20-procentowy poziom wzrostu wartości
kosztorysowej związany jest z postępującym wzrostem cen i usług w okresie
funkcjonowania Funduszu Kolejowego oraz wynika z dotychczasowych
doświadczeń dotyczących wartości ofert składanych przez wykonawców
zarządcom infrastruktury w stosunku do szacowanej wartości kosztorysowej
zadań inwestycyjnych. W związku z tym, iż minister właściwy do spraw
transportu nadzoruje i jednocześnie ponosi odpowiedzialność za funkcjonowanie
Funduszu, uzasadnione jest, aby mógł samodzielnie podejmować działania mające
na celu maksymalne i efektywne jego wykorzystywanie. Jednocześnie
zobowiązuje się ministra właściwego do spraw transportu do informowania Rady
Ministrów i Banku Gospodarstwa Krajowego o dokonanych przesunięciach
w terminie 14 dni.
W art. 2 w pkt 5 projektu ustawy wprowadzono zmianę w art. 11 ustawy
o Funduszu Kolejowym, która jest konsekwencją zmian zawartych w pkt 1 i pkt 4
lit. a.
W art. 2 pkt 6 projektu ustawy dodaje się w ustawie o Funduszu
Kolejowym art. 11a, który określa procedurę przyznawania środków samorządom
województw i ich wydatkowania. W szczególności przepisy określają terminy:
– informowania o wysokości środków, jakie w danym roku zostaną przyznane
województwom,
– składania projektów planów rzeczowo-finansowych wydatkowania środków,
a następnie docelowych planów,
– składania sprawozdań z wydatkowania środków.
W art. 11a ust. 3 nadano ministrowi właściwemu do spraw transportu
prawo zgłoszenia zastrzeżeń do przedkładanych przez województwa projektów
planów rzeczowo-finansowych wydatkowania środków, jeśli planuje się
przeznaczenie środków na inne cele niż określone w ustawie. W związku z tym
nie przewidziano możliwości odwołania od zgłoszonych zastrzeżeń. Możliwość
4

zgłoszenia zastrzeżeń ograniczono tylko i wyłącznie do przypadków, w których
przeznaczenie środków jest niezgodne z celem ustawowym.
Województwa mają obowiązek uwzględnienia zastrzeżeń zgłoszonych
przez ministra właściwego do spraw transportu. Jeśli nie uwzględnią, minister
przyjmuje plan rzeczowo-finansowy z pominięciem zadań niezgodnych z celami
ustawowymi.
rodki Funduszu muszą zostać wykorzystane do końca 2016 r. Jeśli nie
zostaną wykorzystane, podlegają zwrotowi na rachunek Funduszu Kolejowego.
W art. 11a ust. 8 przewidziano sankcję dla województw, jeśli nie złożą
w
ustawowym terminie sprawozdań z wydatkowania środków. Jest to
wstrzymanie wypłaty środków z Funduszu do czasu przekazania tego dokumentu.
Art. 3 dotyczący ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego jest wykonaniem uchwały nr 256/2008 Rady Ministrów
z dnia 2 grudnia 2008 r. w sprawie finansowania regionalnych kolejowych
przewozów pasażerskich, w której Rada Ministrów zobowiązała się do
podwyższenia od 2010 roku udziału województw w podatku dochodowym od
osób prawnych (CIT) o 0,75 punktu procentowego tj. z 14 % do 14,75 %
w odniesieniu do obecnego systemu naliczania podatku.
Projektowana w art. 4 zmiana ustawy z dnia 28 marca 2003 r.
o transporcie kolejowym polega na zmianie definicji „umowy o świadczenie usług
publicznych” i związana jest z wejściem w życie w dniu 3 grudnia 2009 r.
rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego
i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady
(EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz. Urz. UE L 315 z 3.12. 2007, str. 1).
Art. 5 projektu ustawy zawiera przepisy przejściowe określające w roku
2009 terminy:
– informowania o wysokości środków, jakie zostaną przyznane województwom,
– składania projektów planów rzeczowo-finansowych wydatkowania środków.
Zaproponowane nowe przepisy art. 6 związane są z mechanizmem
ustalania subwencji ogólnej i wpłat województw do budżetu państwa
5

i uwzględniają konieczność skorygowania zasad naliczania subwencji od 2010 r.,
tj. od daty naliczania nowego wskaźnika udziału. Należy zauważyć,
iż podwyższenie udziału województw we wpływach z podatku dochodowego od
osób prawnych oznacza jednocześnie zwiększenie wydatków budżetu państwa
z tytułu części wyrównawczej subwencji ogólnej dla województw.
W związku ze zmianami wprowadzanymi niniejszą ustawą do ustawy
o Funduszu Kolejowym w art. 7 zobowiązuje się ministra właściwego do spraw
transportu oraz Bank Gospodarstwa Krajowego do uwzględnienia tych zmian
w treści umowy zawieranej na podstawie art.12 ustawy o Funduszu Kolejowym.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U.
Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.), w związku z tym nie wymaga notyfikacji.
Projekt ustawy zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności
lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) został
udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Infrastruktury
z dniem wysłania projektu do uzgodnień międzyresortowych. aden podmiot nie
zgłosił udziału w pracach nad projektem ustawy w tym trybie.
Projekt ustawy został przekazany Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego w celu wydania opinii. Komisja w dniu 25 lutego 2009 r. wydała
pozytywną opinię, zastrzegając jednocześnie, iż projekt ustawy może zostać
przekazany do dalszych prac po ostatecznym uzgodnieniu przez Ministra
Infrastruktury z samorządami województw przepisu dotyczącego podziału
środków pomiędzy województwa w równych częściach. Związek Województw
pozytywnie zaopiniował ten sposób podziału środków Funduszu pomiędzy
województwa.
Przedmiotowy projekt ustawy jest zgodny z regulacjami Unii
Europejskiej.
W związku z tym, iż środki z Funduszu Kolejowego będą przekazywane
bezpośrednio samorządom województw, nie ma uzasadnienia do analizowania
proponowanych rozwiązań w kontekście przepisów dotyczących pomocy
publicznej.
6

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

I. Podmioty, na które oddziałuje ustawa
Projekt ustawy kierowany jest do są samorządów województw, które na
podstawie wprowadzanych przepisów uzyskają w latach 2009 – 2015 dodatkowe
poza dochodami własnymi, źródło finansowania pojazdów kolejowych (zakupy,
modernizacja, naprawy pojazdów kolejowych) wykorzystywanych do wykony-
wania regionalnych przewozów pasażerskich. Zgodnie z art. 40 ustawy z dnia
28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94,
z późn. zm.) organizowanie i dotowanie regionalnych przewozów osób wykony-
wanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych oraz nabywanie
kolejowych pojazdów szynowych należy do zadań własnych samorządu
województwa. Ponadto projekt ustawy kierowany jest do Banku Gospodarstwa
Krajowego, który gromadzi środki finansowe na rachunku Funduszu Kolejowego
oraz będzie je przekazywał do samorządów województw.
Pośrednio natomiast wpływ projektowanej ustawy będzie odczuwalny dla
pasażerów, którzy dzięki inwestycjom i modernizacji pojazdów kolejowych
będą mogli korzystać z lepszej jakości usług przewozowych. Efektem inwestycji
taborowych oraz napraw i modernizacji pojazdów kolejowych pozostających
w eksploatacji będzie znacząca poprawa warunków podróżowania i wzrost
bezpieczeństwa, a także skrócenie czasu podróży. Powinno to stanowić zachętę
dla podróżnych do wykorzystywania kolei jako środka transportu.

II. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy w ramach konsultacji społecznych został przesłany do Związku
Województw RP, które są głównym jej beneficjentem, oraz do Banku
Gospodarstwa Krajowego, który będzie przekazywał środki z Funduszu
samorządom województw.
W ramach konsultacji do przedmiotowego projektu samorządy województw
zgłosiły szereg uwag.
7