Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

Lp. Grupa
materiałów
Dozwolony ładunek MW w otworze
Uwagi
wybuchowych
i dozwolone rodzaje zapalników
1 2
3
4
1
MW metanowe specjalne
Ładunki MW bez ograniczenia

2
MW metanowe
Zapalniki dowolne
3
MW węglowe
4
MW skalne
5
Pobudzacze heksogenowo – trotylowe
Najwyżej dwa pobudzacze
Do strzelania rozszczepkowego oraz

w jednym otworze. Zapalniki pobudzania małowrażliwych MW
natychmiastowe lub zwłoczne jednego górniczych
stopnia opóźnienia.

6
Pobudzacze heksogenowo – glinowe
Pojedynczo lub w zestawach
Do strzelania rozszczepkowego oraz
połączonych na styk i zabezpieczonych
pobudzania małowrażliwych MW,
przed możliwością rozdzielenia się.
w tym prochów nitrocelulozowych
Zapalniki dowolne

7
Pobudzacze trotylowe
Ładunek bez ograniczeń. Zapalniki Do strzelania rozszczepkowego,
natychmiastowe lub zwłoczne,

a pobudzacze T-44 i większe - ró- wnież
a przy strzelaniach rozszczepkowych do pobudzania małowrażli- wych

natychmiastowe lub zwło-czne jednego górniczych MW
stopnia opóźnienia.

8
Ładunki materiału wybuchowego Ładunek bez ograniczeń
w rurach plastikowych o masie

Do urabiania skał blocznych
Zapalniki dowolne
ok. 220 g oraz średnicy ok. 20 mm
9
Modułowe ładunki trotylowe kolu- mnowe
Tylko w skałach zwięzłych do od-
w obudowie polwinitowej utworzone z Ładunek bez ograniczeń
strzeliwania ław na bloki
pobudzaczy trotylowych T-15 w kolumnie
Zapalniki dowolne

o średnicy 32 mm lub 38 mm
10
Inne rodzaje pobudzaczy
Zgodnie z warunkami ustalonymi w
procedurze oceny zgodności
i nadania numeru identyfikacyjnego.

3.5.Strzelania specjalistyczne w zakładach górniczych skalnych, rud, surowców mineralnych

i chemicznych.
Przy wykonywaniu strzelań specjalistycznych używa się przeznaczonych do tego celu środków strzałowych, które mogą być
używane w zakładach górniczych. Strzelania te należy wykonywać zgodnie z obowiązującą
w zakładach górniczych szczegółową instrukcją, uzgodnioną z rzeczoznawcą.
4. Zakłady górnicze wydobywające kopaliny otworami wiertniczymi oraz wykonywanie robót geologicznych.
Podczas wykonywania strzelań powinny być używane środki strzałowe, które mogą być używane
w wymienionych zakładach górniczych. Wykonywanie strzelań specjalistycznych powinno odbywać się zgodnie z obowiązującą w
zakładach górniczych szczegółową instrukcją uzgodnioną z rzeczoznawcą.
5. Szczegółowe zasady używania lontów prochowych i lontów detonujących w zakładach górniczych.
5.1.Warunki i zakres używania lontów prochowych i lontów detonujących w zakładach górniczych ustalone są w procedurze oceny
zgodności i nadania numeru identyfikacyjnego.
5.2.Wykonywanie robót strzałowych w podziemnych zakładach górniczych węgla kamiennego z użyciem lontów detonujących
odbywa się w następujący sposób:
1) zapalnik przymocowuje się do lontu detonującego w taki sposób, aby dno skierowane było w stronę linii lontu;
niedozwolone jest inicjowanie lontu materiałem wybuchowym,
2) średnicę otworu dla ładunku z lontem detonującym dobiera się w taki sposób, aby możliwe było swobodne
wprowadzenie do niego ładunku danej konstrukcji,
3) przed
odpaleniem
ładunków materiałów wybuchowych, inicjowanych za pomocą lontu detonującego opór obwodu
strzałowego kontroluje się omomierzem strzałowym,
4) końcówki lontu zabezpiecza się przez owinięcie taśmą izolacyjną,
5) w przypadku pneumatycznego ładowania środków strzałowych do otworów strzałowych postępuje się zgodnie z
instrukcją, która uwzględnia sposób wprowadzania lontu detonującego do otworów strzałowych,
6) roboty strzałowe z użyciem lontów detonujących prowadzi się pod stałym nadzorem przeszkolonej, imiennie
wyznaczonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego osoby dozoru ruchu górniczego,
7) osoba
nadzorująca roboty strzałowe z użyciem lontów detonujących powinna potwierdzić w dzienniku strzałowym
podpisem, że roboty prowadzono zgodnie z obowiązującą dokumentacją strzałową,
8) ładunki materiałów wybuchowych w otworach strzałowych można uzbrajać linią lontu ciągłą oraz złączoną z dwóch
lub więcej odcinków; dwa odcinki lontu można połączyć przez założenie ich końcówek co najmniej na długości 0, 2
m, owinięcie taśmą izolacyjną lub zastosować odpowiednie łączniki,
9) przekazywanie
lontu
detonującego osobom wykonującym roboty strzałowe w innych przodkach jest dopuszczalne
wyłącznie w wyjątkowych przypadkach za zgodą kierownika działu techniki strzałowej,

47
10) pomiar długości wydawanego i zwracanego do składu MW lontu detonującego wykonuje się w składzie materiałów
wybuchowych, w miejscu segregacji zapalników elektrycznych lub w innym miejscu wyznaczonym do tego celu
przez kierownika działu techniki strzałowej.
5.3.Wykonywanie robót strzałowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny z
użyciem lontów detonujących odbywa się w sposób określony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, w formie pisemnej.

48
ZAŁ CZNIK Nr 4
WYZNACZANIE STREF ZAGROŻENIA WOKÓŁ MIEJSCA WYKONYWANIA ROBÓT STRZAŁOWYCH W
ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH, ZAKŁADACH GÓRNICZYCH WYDOBYWAJĄCYCH
KOPALINY OTWORAMI WIERTNICZYMI
ORAZ PRZY WYKONYWANIU ROBÓT GEOLOGICZNYCH

1. Wokół miejsc wykonywania robót strzałowych wyznacza się strefy zagrożenia ze względu na działanie powietrznej
fali uderzeniowej, rozrzut odłamków skalnych i drgania sejsmiczne górotworu.
2. Wielkość promienia strefy zagrożenia, ze względu na działanie powietrznej fali uderzeniowej, oblicza się orientacyjnie
dla ładunków materiałów wybuchowych umieszczonych w otworach strzałowych, według wzoru:
3
r =
Q
p
kp

gdzie poszczególne symbole oznaczają:
rp -
promień strefy zagrożenia wyrażony w metrach,
kp -
współczynnik określony w tabeli 1,
Q -
łączną wielkość ładunku materiałów wybuchowych odpalaną w serii, wyrażoną w kg,

3. Rzeczoznawca ustala:
1) wielkość strefy działania powietrznej fali uderzeniowej w przypadku, gdy ładunki materiału wybuchowego inicjowane są
lontem detonującym poza otworem strzałowym,
2) rzeczywistą wielkość strefy działania powietrznej fali uderzeniowej.
4. Wielkość promienia strefy zagrożenia ze względu na rozrzut odłamków skalnych ustala się w zależności od stosowanej
metody wykonywania robót strzałowych, typu wyrobiska górniczego, sytuacji terenowej i rodzaju urabianej skały.
5. Minimalną bezpieczną wielkość strefy zagrożenia ze względu na rozrzut odłamków skalnych w zależności od metody
wykonywania robót strzałowych określają tabele 2 , 3 i 4.
Wielkości określone w tabelach 2 , 3 i 4 mogą być zmniejszone na podstawie opinii rzeczoznawcy.
6. W przypadku stosowania w zakładzie górniczym różnych metod wykonywania robót strzałowych, strefę zagrożenia
ze względu na rozrzut odłamków skalnych ustala się dla każdej metody oddzielnie.
7. Promień strefy szkodliwych drgań sejsmicznych, oblicza się orientacyjnie według wzoru:
7.1.Przy strzelaniu w otworach pionowych lub odchylonych od pionu, przy dwóch płaszczyznach odsłonięcia calizny:
Q
r
z
=

s
ϕ
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
rs -
odległość od miejsca wykonywania robót strzałowych do chronionego obiektu, wyrażoną w metrach,
Qz -
maksymalny ładunek materiału wybuchowego przypadający na stopień opóźnienia przy stosowaniu zapalników milisekundowych lub ładunek
całkowity materiału wybuchowego, który odpalany jest natychmiastowo, wyrażony w kg,
współczynnik wynosi:
- przy c < 2 000 m/s
= 0,019 - 0,015
- przy c = 2 001 - 3 000 m/s
= 0,025 - 0,020
- przy c > 3 000 m/s
= 0,030 - 0,026
c -
prędkość podłużnej fali sejsmicznej, charakterystyczna dla podłoża chronionego obiektu.
7.2. W przypadku gdy ładunek materiału wybuchowego odpalany jest przy użyciu zapalników milisekundowych, promień strefy
szkodliwych drgań sejsmicznych zwiększa się 1,5 razy.
7.3.. Obliczona wielkość promienia strefy szkodliwych drgań sejsmicznych powinna być zwiększona dodatkowo 1,5 razy, jeżeli roboty
strzałowe wykonuje się przy jednej powierzchni odsłonięcia, a także przy robotach strzałowych wykonywanych w otworach poziomych albo
w progach przyspągowych.
8. Rzeczoznawca określa rzeczywisty zasięg szkodliwych drgań sejsmicznych.
9. Wielkość strefy zagrożenia dla obiektów, ze względu na drgania sejsmiczne przy strzelaniu w otworach wiertniczych do celów
geofizycznych, określa tabela 5.


49
Tabela 1
Wielkość współczynnika „kp” dla obliczania strefy działania powietrznej fali uderzeniowej



Sposób umieszczenia ładunku


materiału wybuchowego


na powie-
przy wskaźniku działania
rzchni
Stopień bezpieczeństwa
Możliwe uszkodzenia
n=1 n<1

Współczynnik kp
1
Zupełny brak uszkodzeń
40-60 12-15 9-11
2
Przypadkowe uszkodzenie oszklenia
25-35
9-11
6-7
3
Całkowite uszkodzenie oszklenia,
7-15 5-7 4-5
uszkodzenie ram okiennych, tynków i lekkich
ścianek działowych
4
Uszkodzenie wewnętrznych ścianek
4-5 2,5-3 2-2,5
działowych, wyrwanie drzwi, zniszczenie
baraków, szop
5
Uszkodzenie słabszych budowli, niektórych
2-3 1,5 1
maszyn, linii energetycznych


Wskaźnik „n” oblicza się według wzoru:

R
n =

z
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
R -
promień podstawy stożka działania, wyrażony w metrach,
z -
zabiór otworów strzałowych w metrach,
jeżeli:
n = 1 - oznacza wskaźnik działania normalny,
n < 1 - oznacza wskaźnik działania zmniejszony,
n > 1 - oznacza wskaźnik działania zwiększony.

W przypadku gdy wskaźnik działania jest zwiększony (n>1), wielkość współczynnika „kp” należy przyjąć jak dla ładunku
materiału wybuchowego umieszczonego na powierzchni.











50
Tabela 2
Wielkość strefy zagrożenia ze względu na rozrzut odłamków skalnych


Wielkość strefy zagrożenia ze względu na

rozrzut odłamków skalnych w metrach
Metoda wykonywania robót strzałowych
Wokół
w kierunku prostopadłym do
Miejsca
ściany w miejscu strzelania
strzelania
do
Poza
wyrobiska
wyrobisko
górniczego
górnicze
Strzelanie otworami strzałowymi zwykłymi i z poszerzonym dnem:
-
pionowymi i odchylonymi od pionu nie więcej niż o 20°
300
-
-
-
poziomymi i pozostałymi
-
400
200
Strzelanie otworami strzałowymi zwykłymi i z poszerzonym dnem



w progach przyspągowych
400
¯
¯
Poszerzanie dna otworów zwykłych i długich
100
−
−
Strzelanie metodą długich otworów:



-
pionowymi i odchylonymi od pionu nie więcej niż o 20°
200
¯
¯
-
poziomymi i pozostałymi
-
400
200
Strzelanie rozszczepkowe:



-
ładunkami nakładanymi



-
ładunkami podkładanymi
300
−
−
-
ładunkami w otworach
400
−
−
-
lontem wybuchowym z przybitką wodną
300
−
−
-
ładunkami w krótkich otworach bez przybitki
200
−
−
200
−
−
Strzelanie komorowe i chodnikowe
500
−
−
Strzelanie na wyrzut i zrzut, kawernami, szczelinowe, zestrzeliwanie
500
−
−
nawisów skalnych

Długim otworem strzałowym jest otwór, którego długość mierzona od wylotu do dna otworu wynosi więcej niż 6 m.

Tabela 3
Wielkości strefy zagrożenia ze względu na rozrzut odłamków skalnych przy wykonywaniu robót strzałowych do celów geofizycznych

Waga ładunku w kg
Strzelanie w rowach i
Strzelanie na
Strzelanie
Strzelanie
zagłębieniach
powierzchni
w zbiornikach
w powietrzu
Ziemi
terenowych
wodnych
Wielkości strefy w m
do 5
70
110
110
180
powyżej 5 do 10
100
160
140
230
powyżej 10 do 30
170
270
200
330
powyżej 30 do 50
210
350
240
400
powyżej 50 do 70
250
420
280
460
powyżej 70 do 100
300
500
300
500






51