Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

1.1.15.Strzelanie wstrząsowe (zruszająco-odprężające) w caliźnie pokładów tąpiących, wyrobiska kamienno-węglowe,
węglowo-kamienne i węglowe (wyrobiska korytarzowe i eksploatacyjne) - pola metanowe

Lp.
Grupa materiałów
Pole metanowe – kategorie

wybuchowych
I II
III
IV
Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego klasy A i B
1 2
3
MW metanowe
Ładunek MW może zajmować dwie trzecie długości otworu
1
specjalne
ZE metanowe

Lont detonujący metanowy
2
MW metanowe
Ładunek MW może zajmować połowę długości otworu

amonowosale-
ZE metanowe
trzane
Lont detonujący metanowy
3
MW metanowe
Tylko w przodkach mokrych

nitroglicerynowe
Ładunek MW może zajmować połowę długości otworu
ZE metanowe
Lont detonujący metanowy
Warunki:
1)
Ładunki MW w otworach strzałowych ładowanych ręcznie można inicjować od dna lub wylotu otworów z użyciem 2 ZE,
2)
Ładunki MW w otworach strzałowych wprowadzane do otworów pneumatycznie powinny być inicjowane od wylotu otworów,
3) Otwory
wstrząsowe odpalane, niezależnie od otworów urabiających, można inicjować ZE natychmiastowymi lub zwłocznymi
milisekundowymi jednego stopnia zwłoki,
4) Otwory
wstrząsowe odpalane równocześnie z otworami urabiającymi można inicjować w następujący sposób:
-
ładunki MW w obu rodzajach otworów strzałowych można inicjować ZE natychmiastowymi albo ZE milisekundowymi jednego
stopnia zwłoki,
-
ładunki MW w otworach wstrząsowych powinny być inicjowane ZE milisekundowymi o zwłoce o jeden lub dwa stopnie wyższej
od ostatniego numeru zwłoki otworów urabiających,
5)
dozwolone jest równoczesne odpalanie otworów wstrząsowych i urabiających jedynie w tym przypadku, gdy odległość pomiędzy
ładunkami MW w otworach wstrząsowych a ładunkami MW w otworach urabiających wynosi co najmniej 1 m,
6)
odpalanie otworów powinno być poprzedzone pomiarem oporu obwodu strzałowego ze stanowiska odpalania,
7)
miejsce odpalania otworów strzałowych, przebywania załogi oraz posterunków zabezpieczających dojście do miejsca strzelania ustala
kopalniany zespół do spraw tąpań z udziałem inżyniera wentylacji.




42
11.16.Strzelanie torpedujące w skałach otaczających pokłady węglowe. Wyrobiska kamienne, kamienno-węglowe oraz
węglowo-kamienne i węglowe (wyrobiska korytarzowe i eksploatacyjne) - pola niemetanowe

Lp.
Grupa materiałów
Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego
wybuchowych
klasa A
klasa B
1 2
3 4
1
MW metanowe
Ładunek MW może zajmować dwie trzecie długości otworu

specjalne
ZE węglowe albo ZE metanowe

Lont detonujący węglowy albo lont detonujący metanowy
2
MW metanowe


amonowosaletrzane
3
MW metanowe
Ładunek MW może zajmować połowę długości otworu

Nitroglicerynowe
ZE węglowe albo ZE metanowe


Lont detonujący węglowy albo lont detonujący metanowy


4
MW węglowe

5
MW skalne
Warunki:
1)
ładunki MW w długich otworach strzałowych można inicjować od wylotu lub dna otworów z użyciem 2 ZE,
2) zapalniki
zbrojące ładunek długiego otworu powinny być połączone w obwód strzałowy szeregowo,
3) długość przybitki zamykającej wylot otworu strzałowego powinna wynosić co najmniej 75 cm; w przypadku otworów strzałowych
o nachyleniu przekraczającym 20° przy stosowaniu przybitki piaskowej powinna być użyta przybitka z gliny lub z gliny z piaskiem na
długości co najmniej 30 cm od wylotu otworu,
4)
w otworach, które przecinają pokład lub warstwę węgla, odległość końca kolumny ładunku MW skalnego lub MW węglowego od
pokładu lub warstwy węgla, licząc wzdłuż osi otworu, nie może być mniejsza niż 4 m; jeżeli nie jest możliwe spełnienie takiego
warunku, ładunek powinien być sporządzony z bardziej bezpiecznych materiałów wybuchowych,
5)
odpalanie otworów strzałowych powinno być poprzedzone pomiarem oporu obwodu strzałowego ze stanowiska odpalania,
6)
miejsce odpalania otworów strzałowych, przebywania załogi oraz posterunków zabezpieczających dojście do miejsca strzelania ustala
kopalniany zespół do spraw tąpań z udziałem inżyniera wentylacji,
7)
w wyrobiskach górniczych, gdzie występuje pył węglowy, przed wykonaniem robót strzałowych powinien być usunięty pył węglowy
w promieniu 10 m od otworów strzałowych przez zmywanie wodą,
8)
w rejonie wykonywania robót strzałowych należy dokonać kontroli zabezpieczeń przed wybuchem pyłu węglowego przez technika
pyłowego; w przypadku bieżącego wykonywania robót strzałowych, kontrole takie powinien wykonywać technik pyłowy co najmniej 2
razy w tygodniu.


43
1.1.17.Strzelanie torpedujące w skałach otaczających pokłady węglowe. Wyrobiska kamienne, kamienno-węglowe oraz
węglowo-kamienne i węglowe (wyrobiska korytarzowe i eksploatacyjne) - pola metanowe

Lp.
Grupa materiałów
Pole metanowe – kategorie

wybuchowych
I II III
IV
Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego klasy A i B
1 2
3
1
MW metanowe
Ładunek MW może zajmować dwie trzecie długości otworu

specjalne
ZE natychmiastowe metanowe


2
MW metanowe
Lont detonujący metanowy

amonowosale-
trzane
3
MW metanowe
Ładunek MW może zajmować połowę długości otworu

nitroglicerynowe
ZE natychmiastowe metanowe
Lont detonujący metanowy
4
MW węglowe
5
MW skalne
Warunki:
1. przy
używaniu MW węglowych i skalnych maksymalna dopuszczalna zawartość metanu 0,5%, a przy zastosowaniu zapalarek
elektrycznych z blokadą metanometryczną do 1 %,
2.
ładunki MW w długich otworach strzałowych można inicjować od wylotu lub dna otworów z użyciem 2 ZE,
3. zapalniki
zbrojące ładunek długiego otworu strzałowego powinny być połączone w obwód strzałowy szeregowo,
4. długość przybitki zamykającej wylot otworu strzałowego powinna wynosić co najmniej 75 cm; w przypadku otworów strzałowych
o nachyleniu przekraczającym 20° przy stosowaniu przybitki piaskowej powinna być użyta przybitka z gliny lub gliny z piaskiem
na długości co najmniej 30 cm od wylotu otworu,
5.
w otworach, które przecinają pokład lub warstwę węgla, odległość końca kolumny ładunku MW skalnego lub MW węglowego od
pokładu lub warstwy węgla, licząc wzdłuż osi otworu, nie może być mniejsza niż 4 m; jeżeli nie jest możliwe spełnienie tego
warunku, ładunek powinien być sporządzony z bardziej bezpiecznych materiałów wybuchowych,
6.
odpalanie otworów strzałowych powinno być poprzedzone pomiarem oporu obwodu strzałowego ze stanowiska odpalania,
7.
miejsce odpalania otworów strzałowych, przebywania załogi oraz posterunków zabezpieczających dojście do miejsca strzelania
ustala kopalniany zespół do spraw tąpań z udziałem inżyniera wentylacji,
8.
w wyrobiskach górniczych, gdzie występuje pył węglowy, przed wykonaniem robót strzałowych powinien być usunięty pył
węglowy w promieniu 10 m od otworów strzałowych przez zmywanie wodą,
9.
w rejonie wykonywania robót strzałowych dokonać kontroli zabezpieczeń przed wybuchem pyłu węglowego przez technika
pyłowego; w przypadku bieżącego wykonywania robót strzałowych, kontrole takie powinien wykonywać technik pyłowy co
najmniej 2 razy w tygodniu.

1.2.Strzelanie w węglowych łatach przystropowych w ścianach i ubierkach.
Warunki używania materiałów wybuchowych i zapalników elektrycznych jak w wyrobiskach węglowo-kamiennych i
węglowych, z tym że:
1) strzelanie w szczelinowatych i spękanych łatach jest niedozwolone,
2) zabiór otworów strzałowych powinien wynosić co najmniej 20 cm (od odsłoniętej płaszczyzny).
1.2.1.Przybierki stropu i spągu oraz wykonywanie ścieków i kanałów w wyrobiskach korytarzowych.
Warunki używania materiałów wybuchowych i zapalników elektrycznych jak w wyrobiskach węglowo-kamiennych i
węglowych.
1.2.2.Szyby, szybiki i nadsięwłomy.
Warunki używania materiałów wybuchowych i zapalników elektrycznych jak w wyrobiskach kamiennych pkt 1.1.1. i 1.1.2.,
kamienno-węglowych pkt 1.1.3. i 1.1.4. oraz węglowo-kamiennych i węglowych pkt 1.1.5. i 1.1.6.
2. Podziemne zakłady górnicze soli, rud, surowców mineralnych i chemicznych.
2.1.Użyte w niniejszej części załącznika symbole oraz pojęcia oznaczają:
1) „MW” - materiał wybuchowy,
2) „ZE” - zapalnik elektryczny, a „ZN” - zapalnik nieelektryczny,

44
3) „ładunek MW bez ograniczenia” - ładunek MW, którego wielkość nie jest ograniczona długością lub średnicą otworu
strzałowego, pod warunkiem przestrzegania zasad techniki strzałowej oraz określonej przepisami długości przybitki,
4) „zapalnik dowolny” - dowolny zapalnik elektryczny lub nieelektryczny, który może być używany
w podziemnych zakładach górniczych,
5) „materiały wybuchowe i zapalniki” - materiały wybuchowe metanowe specjalne, metanowe, węglowe, skalne i
zapalniki.
2.2.W przypadku zastosowania w podziemnych zakładach górniczych materiałów wybuchowych typu saletrol,
kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdzi warunki jego sporządzania i używania, określone przez rzeczoznawcę.
Sporządzanie saletrolu dopuszczalne jest wyłącznie poprzez wymieszanie składników
w urządzeniu dopuszczonym do stosowania w zakładach górniczych.


2.2.1.Strzelanie w złożu i w skałach płonnych

Grupa
Lp.
Pole
Pola metanowe kategorii
Materiałów
niemetanowe
Wybuchowych
I II
1 2
3
4
5
1
MW metanowe Ładunki MW
Ładunki MW bez ograniczenia

specjalne
Bez ograniczenia
Zapalniki metanowe
2
MW metanowe
zapalniki dowolne

3
MW węglowe

Ładunki MW bez ograniczenia Zapalniki Wyłącznie przy centralnym strzelaniu
4
MW skalne
metanowe albo ZE węglowe
Ładunki MW bez ograniczenia
Zapalniki metanowe albo ZE węglowe
Warunki:
Warunek:
-
maksymalna dopuszczalna zawar- - maksymalna dopuszczalna zawar-
tość metanu 0,5%,
tość metanu 0,5%, a przy stosowaniu
- stanowisko
strzałowe w odległości
zabezpieczenia metanometrycznego
nie mniejszej niż 100 m od
1,0%.
przodka, lecz nie w linii prostej
(wnęka, schron lub za
załamaniem).

2.2.2.Strzelanie ładunkami wolno przyłożonymi oraz ładunkami w otworach strzałowych

Grupa
Lp.
Pole
Pola metanowe kategorii
materiałów
niemetanowe
wybuchowych
I II
1 2
3
4
5
1
MW metanowe
500 g
Wy
500 g
łącznie przy centralnym strzelaniu

specjalne
Zapalniki metanowe
500 g
2
MW metanowe
zapalniki dowolne
Zapalniki metanowe

3
MW węglowe
⎯
⎯
4
MW skalne

2.2.3.Strzelanie w wyrobiskach zagrożonych wyrzutami gazów i skał

Lp. Grupa
Pola zagrożone wyrzutami gazów i skał – kategorii
materiałów
wybuchowych
I II III
1 2
3
4
5
1
MW metanowe
Ładunki MW bez ograniczenia
Wyłącznie przy centralnym

specjalne
Zapalniki metanowe
strzelaniu
2
MW metanowe

Ładunki MW bez ograniczenia
Zapalniki metanowe

3
MW skalne
Wyłącznie przy centralnym strzelaniu

Ładunki MW bez ograniczenia


Zapalniki metanowe albo ZE węglowe

⎯
Warunek:
-
maksymalna dopuszczalna zawartość metanu 0,5%, a przy
stosowaniu zabezpieczenia metanometrycznego 1,0 %.


45
3. Odkrywkowe zakłady górnicze.
3.1.Użyte w niniejszej części załącznika symbole oraz pojęcia oznaczają:
1) „MW” - materiał wybuchowy,
2) „ZE” - zapalnik elektryczny, „ZEL” - zapalnik elektroniczny, a „ZN” - zapalnik nieelektryczny,
3) „ładunek MW bez ograniczenia” - ładunek MW, którego wielkość nie jest ograniczona długością lub średnicą otworu
strzałowego, pod warunkiem przestrzegania zasad techniki strzałowej oraz określonej przepisami długości przybitki,
4) „zapalnik dowolny” - dowolny zapalnik elektryczny, elektroniczny lub nieelektryczny, który może być używany w
odkrywkowych zakładach górniczych,
5) „materiały wybuchowe i zapalniki” - materiały wybuchowe metanowe specjalne, metanowe, węglowe, skalne i
zapalniki.
3.2.W przypadku zastosowania w odkrywkowym zakładzie górniczym materiałów wybuchowych typu saletrol,
kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdzi warunki jego sporządzania i używania określone przez rzeczoznawcę.
Sporządzanie saletrolu dopuszczalne jest wyłącznie poprzez wymieszanie składników
w urządzeniu dopuszczonym do stosowania w zakładach górniczych.
3.3.Zakłady górnicze węgla brunatnego.
3.3.1.Strzelanie w złożu węgla brunatnego.

Lp. Grupa
materiałów
Dozwolony ładunek MW w otworze
Uwagi
Wybuchowych
i dozwolone rodzaje ZE
1
2 3 4
1
MW metanowe specjalne
Ładunki MW bez ograniczenia

2
MW metanowe
ZE metanowe i węglowe
3
MW węglowe


3.3.2.Strzelanie w nadkładzie

Lp. Grupa
materiałów
Dozwolony ładunek MW w otworze
Uwagi
Wybuchowych
i dozwolone rodzaje zapalników
1 2
3
4
1
MW metanowe specjalne
Ładunki MW bez ograniczenia

2
MW metanowe
Zapalniki dowolne
3
MW węglowe
4
MW skalne
5
Pobudzacze heksogenowo – trotylowe
Najwyżej dwa pobudzacze
Do strzelania rozszczepkowego oraz


w jednym otworze. Zapalniki pobudzania małowrażliwych MW
natychmiastowe lub zwłoczne jednego górniczych
stopnia opóźnienia.

6
Pobudzacze heksogenowo – glinowe
Pojedynczo lub w zestawach
Do strzelania rozszczepkowego oraz
połączonych na styk i zabezpieczo-nych pobudziania małowrażliwych MW,
w tym prochów nitrocelulozowych
przed możliwością rozdzielenia się.
Zapalniki dowolne
7
Pobudzacze trotylowe
Ładunek bez ograniczeń. Zapalniki
Do strzelania rozszczepkowego,
natychmiastowe lub zwłoczne,

a pobudzacze T-44 i większe - ró- wnież
a przy strzelaniach rozszczepkowych
do pobudzania małowrażli- wych

natychmiastowe lub zwłoczne jednego
górniczych MW
stopnia opóźnienia.

8
Ładunki materiału wybuchowego Ładunki MW bez ograniczenia
Do urabiania skał blocznych

w rurach plastikowych o masie
Zapalniki dowolne
ok. 220 g oraz średnicy ok. 20 mm
9
Inne pobudzacze


Zgodnie z warunkami ustalonymi
w procedurze oceny zgodności
i nadania numeru identyfikacyjnego.


3.3.3.Strzelania specjalistyczne w zakładach górniczych węgla brunatnego.
Przy wykonywaniu strzelań specjalistycznych używa się przeznaczonych do tego celu środków strzałowych, które mogą być
używane w zakładach górniczych. Strzelania te należy wykonywać zgodnie z obowiązującą
w zakładach górniczych szczegółową instrukcją, uzgodnioną z rzeczoznawcą.

3.3.4.Zakłady górnicze skalne, rud, surowców mineralnych i chemicznych


46