Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

3. Przez komory, o których mowa w ust. 1, powinna przepływać ilość powietrza uniemożliwiająca
powstanie wybuchowej mieszaniny wydzielających się gazów lub par z powietrzem.
4. Komory, o których mowa w ust. 1, wyposaża się w:
1) odpowiednie urządzenia i sprzęt przeciwpożarowy;
2) tamę z drzwiami — z materiałów niepalnych, od strony każdego wlotu powietrza.
§ 350. W wyrobiskach górniczych stosuje się materiały chemiczne i wyroby z tworzyw sztucznych
spełniające wymagania trudnopalności, antyelektrostatyczności i nietoksyczności, a przenośniki taśmowe
wyposaża się w taśmę trudno palną, urządzenia kontroli ruchu oraz samoczynnie uruchamiane urządzenia
gaśnicze.
§ 351.1. W zakładach górniczych wyposażonych w instalację podsadzki hydraulicznej lub instalację do
doszczelniania zrobów rurociąg podsadzkowy doprowadza się do każdej nowo uruchamianej ściany zawałowej,
w której przewiduje się przypinanie warstw węgla lub pozostawianie węgla w zrobach.
2. W zakładach górniczych nie mających instalacji, o których mowa w ust. 1, stosuje się środki zastępcze,
określone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 352. 1. W wyrobiskach oraz na nadszybiach niedopuszczalne jest stosowanie maszyn i urządzeń, które
mają w układzie hydraulicznym olej palny lub emulsję palną, a długość przewodów łączących zabudowane na
zewnątrz elementy (zespoły) układu hydraulicznego jest większa niż 50 m.
2. Maszyny i inne urządzenia z układami hydraulicznymi o pojemności oleju palnego lub emulsji palnej
większej niż 250 dm3 wyposaża się w samoczynnie uruchamiane urządzenia gaśnicze.
§ 353. 1. Niedopuszczalne jest przechowywanie smarów, olejów i innych materiałów łatwo zapalnych:
1) w odległości mniejszej niż 50 m od wlotów wyrobisk wdechowych na powierzchni;
2) w drążonych wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych za pomocą lutniociągów.
2. Smary, oleje i inne materiały łatwo zapalne transportuje się w wyrobiskach oraz przechowuje w komorach
wyłącznie w zamkniętych naczyniach metalowych.
3. Zużyte smary, oleje i inne materiały łatwo zapalne niezwłocznie usuwa się na powierzchnię.
§ 354. 1. Komory paliw, stałe komory napełniania zbiorników maszyn, komory środków smarnych oraz
maszyny do transportu paliw i środków smarnych oraz napełniania nimi innych maszyn i urządzeń wyposaża się
w stałą, samoczynnie uruchamianą instalację gaśniczą.
2. Komory, o których mowa w ust. 1, podlegają badaniom odbiorczym przez rzeczoznawcę.
§ 355. 1. Przy równoczesnym prowadzeniu kilku ścian z zawałem stropu ze wspólnymi chodnikami
międzyścianowymi w warunkach zagrożenia pożarami endogenicznymi w zrobach, gdy odległość między
ścianami jest większa niż 40 m, izoluje się chodnik międzyścianowy od zrobów.
2. Dla rejonów wentylacyjnych ścian w pokładach zaliczonych do II – IV kategorii zagrożenia metanowego
należy stosować rozwiązania umożliwiające ich szybkie zamknięcie w przypadku wzrostu zagrożenia
pożarowego.
3. Wyrobiska ścianowe po zakończeniu eksploatacji likwiduje się w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące. W
uzasadnionych przypadkach kierownik ruchu zakładu górniczego może przedłużyć okres likwidacji wyrobiska
ścianowego, na warunkach określonych w projekcie technicznym, o którym mowa w § 43 ust. 1. zgodnie z
dokumentacją uwzględniającą wymogi prowadzenia prac profilaktycznych ujęte w odrębnych przepisach.
4. W wyrobiskach zakładów górniczych wydobywających kopalinę palną stosuje się wczesne wykrywanie
pożarów endogenicznych, w sposób określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
§ 356. 1. Niedopuszczalne jest wykonywanie cięcia, spawania, zgrzewania lub lutowania metali w
podziemnych wyrobiskach, z wyjątkiem:
1) podziemnych wyrobisk w zakładach górniczych nie mających pól metanowych i wydobywających kopaliny
niepalne;
2) szybów wdechowych oraz szybów wydechowych, którymi jest odprowadzane powietrze z pokładów
niemetanowych oraz z pól metanowych I lub II kategorii zagrożenia metanowego;

61
3)
komór wykonanych w obudowie niepalnej, przewietrzanych niezależnym prądem powietrza,
zlokalizowanych w pokładach niemetanowych lub w wyrobiskach zaliczonych do stopnia „a”
niebezpieczeństwa wybuchu;
4) wyrobisk korytarzowych na odcinku z elektryczną trakcją przewodową, w zakresie dotyczącym trakcji.
2. Przez cięcie metali, o których mowa w ust. 1, rozumie się cięcie gazowe lub łukiem elektrycznym.
3. Przez zgrzewanie i lutowanie, o którym mowa w ust. 1, rozumie się zgrzewanie lub lutowanie metali przy
użyciu otwartego płomienia.
4. Cięcie, spawanie, zgrzewanie lub lutowanie metali w przypadkach, o których mowa w ust. 1, oraz na
wieżach szybowych wykonuje się każdorazowo na warunkach ustalonych w zezwoleniu wydanym przez
kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 357. 1. Osoba przebywająca w wyrobiskach powinna:
1) mieć przydzielony sprzęt oczyszczający ucieczkowy (pochłaniacz ochronny górniczy) albo sprzęt izolujący
układ oddechowy (aparat regeneracyjny ucieczkowy lub powietrzny butlowy);
2) być przeszkolona w zakresie posługiwania się tym sprzętem;
3) potwierdzić odbycie przeszkolenia własnoręcznym podpisem.
2. Osoba, której przydzielono sprzęt, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, powinna:
1) posiadać go przy sobie, od chwili zjazdu do wyrobisk do chwili wyjazdu na powierzchnię;
2) posługiwać się nim zgodnie z instrukcją użytkowania oraz chronić przed uszkodzeniem;
3) odbywać okresowe szkolenia teoretyczne i praktyczne w zakresie posługiwania się takim sprzętem.
3. Osoby przebywające w wyrobiskach korytarzowych drążonych w węglu, przewietrzanych wentylacją
odrębną na długości powyżej 300 m, posiadają przy sobie aparaty regeneracyjne ucieczkowe.
4. Kontrolę przestrzegania wymagań określonych w ust. 2 i 3 wykonują osoby dozoru ruchu zakładu
górniczego.
5. Przed wejściem do wyrobiska lub rejonu zakładu górniczego, w którym obowiązuje posiadanie aparatu
regeneracyjnego lub powietrznego butlowego, umieszcza się w widocznym miejscu tablice o następującej treści:
„Osobom nie posiadającym aparatu regeneracyjnego ucieczkowego lub powietrznego butlowego wstęp
wzbroniony”.
§ 358. 1. Ucieczkowy sprzęt ochrony układu oddechowego przeznaczony jest wyłącznie do samoratowania
się ludzi i stanowi indywidualne zabezpieczenie układu oddechowego użytkownika w razie wystąpienia
atmosfery nienadającej się do oddychania.
2. Dla indywidualnego zabezpieczenia układu oddechowego użytkownika można stosować tylko taki
ucieczkowy sprzęt ochrony układu oddechowego, który został dopuszczony do stosowania w zakładach
górniczych na podstawie odrębnych przepisów.
3. Niedozwolone jest używanie ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego do wykonywania prac
podczas akcji ratowniczych.
§ 359. 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego zapewnia pomieszczenia do przechowywania, wydawania,
konserwacji oraz kontroli sprzętu ochrony układu oddechowego.
2. Ucieczkowy sprzęt ochrony układu oddechowego przechowuje się na powierzchni zakładu górniczego w
specjalnie do tego celu przeznaczonych pomieszczeniach, zwanych „punktami wydawczymi”, zlokalizowanych
na drodze dojścia do szybu zjazdowego.
3. Kierownik działu wentylacji jest odpowiedzialny za gospodarkę ucieczkowym sprzętem ochrony układu
oddechowego oraz obsługę, konserwację i kontrolę tego sprzętu.
4. Kierownik punktu wydawczego ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego, wyznaczony przez
kierownika ruchu zakładu górniczego, jest odpowiedzialny za:
1) prawidłowe funkcjonowanie punktu wydawczego, stan techniczny ucieczkowego sprzętu ochrony układu
oddechowego i właściwe szkolenie pracowników w użytkowaniu tego sprzętu;
2) właściwą obsługę, konserwację i kontrolę ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego przez
pracowników przeszkolonych w tym zakresie.

62
5. W przypadku gdy liczba aparatów regeneracyjnych ucieczkowych lub powietrznych butlowych w punkcie
wydawczym zakładu górniczego nie przekracza 200 sztuk, nadzór, obsługę, naprawę, konserwację i kontrolę
tych aparatów może prowadzić kopalniana stacja ratownictwa górniczego.
6. Podział ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego określa Polska Norma.
7. Szczegółowe zasady gospodarowania ucieczkowym sprzętem ochrony układu oddechowego oraz sprawy
związane ze szkoleniem w zakresie jego używania określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
§ 360. 1. Przez pożar podziemny rozumie się wystąpienie w wyrobisku podziemnym otwartego ognia —
żarzącej lub palącej się płomieniem otwartym substancji oraz utrzymywanie się w powietrzu kopalnianym
dymów lub utrzymywanie się w przepływowym prądzie powietrza stężenia tlenku węgla powyżej 0,0026% lub
wskaźnik ilości tlenku węgla jest większy od 20 l/min.
2. Pojawienie się w powietrzu kopalnianym dymów, tlenku węgla w ilości powyżej 0,0026% lub wskaźnik
ilości tlenku węgla jest większy od 20 l/min, w wyniku stosowania dopuszczalnych procesów technologicznych,
w szczególności robót strzałowych, prac spawalniczych, pracy maszyn z napędem spalinowym lub wydzielania
się tlenku węgla wskutek urabiania, nie podlega zgłoszeniu i rejestrowaniu jako pożar podziemny.
3. Zasady postępowania w razie zaistnienia pożaru podziemnego, w tym prowadzenia akcji ratowniczej,
określają odrębne przepisy.
§ 361. 1. Stan pożaru w otamowanym polu okresowo kontroluje się.
2. Granice pola pożarowego wraz z tamami pożarowymi oznacza się na mapach wentylacyjnych i
pokładowych.
§ 362. 1. Akcją ratowniczo-gaśniczą na powierzchni zakładu górniczego kieruje kierownik ruchu zakładu
górniczego, a komendant straży pożarnej (kierownik innej jednostki ratowniczej) lub osoba przez niego
wyznaczona prowadzi tę akcję.
2. W straży pożarnej (jednostce ratowniczej) podczas akcji ratowniczo-gaśniczej stosuje się regulaminy i
zasady obsługi sprzętu obowiązujące w Państwowej Straży Pożarnej.
3. Kierujący akcją ratowniczo-gaśniczą jest uprawniony do:
1) wydawania rozkazów i poleceń;
2) podziału terenu akcji na odcinki bojowe i wyznaczania ich dowódców;
3) powołania sztabu akcji lub zespołu doradców składających się ze specjalistów różnych dziedzin.
4. Każda osoba, która zauważyła pożar, natychmiast:
1) alarmuje:
a) pracowników zatrudnionych w rejonie pożaru,
b) dyspozytora ruchu zakładu górniczego;
2) przystępuje do akcji ratowniczo-gaśniczej, polegającej na:
a) ratowaniu życia zagrożonych osób,
b) gaszeniu pożaru za pomocą urządzeń i sprzętu gaśniczego,
c) wykonywaniu poleceń kierującego akcją ratowniczą.
Rozdział 6
Zagrożenie wodne
§ 363. 1. W zakładzie górniczym wykonuje się co najmniej dwa razy w roku pomiary dopływu wód do
wyrobisk, a co najmniej raz w roku — analizę chemiczną tych wód.
2. Zakład górniczy ma, odpowiedni do przewidywanego dopływu wód, system odwadniania zabezpieczający
wyrobiska przed zatopieniem.
3. W zakładzie górniczym, w którym występują zagrożenia wodne, prowadzi się obserwacje
hydrogeologiczne w zakresie ustalonym przez geologa górniczego.
§ 364. 1. Podczas prowadzenia robót górniczych w zakładzie górniczym lub jego częściach zaliczonych, na
podstawie odrębnych przepisów, do II stopnia zagrożenia wodnego:

63
1) wyrobiska wybierkowe prowadzi się wyłącznie w partiach rozpoznanych wyrobiskami korytarzowymi lub
badawczymi otworami wiertniczymi;
2) wyrobiska wybierkowe prowadzone do pola wyprzedza się wyrobiskami korytarzowymi lub otworami
badawczymi na odległość co najmniej 50 m;
3) stanowiska pracy określone przez kierownika ruchu zakładu górniczego wyposaża się w sygnalizację
alarmową oraz wyznacza dla nich drogi ucieczkowe.
2. Podczas prowadzenia robót górniczych w zakładzie górniczym lub jego części zaliczonych, na podstawie
odrębnych przepisów, do III stopnia zagrożenia wodnego, oprócz wymagań określonych w ust. 1:
1) w miejscu stałych stanowisk pracy instaluje się sygnalizację alarmową oraz wyznacza drogi ucieczkowe;
2) opracowuje plan akcji ratowniczej wraz z instalacją sygnalizacji alarmowej, na wypadek niekontrolowanego
dopływu lub wdarcia się wody lub mieszaniny wody z luźnym materiałem skalnym do wyrobisk górniczych.
3. Szczegółowy zakres i sposób prowadzenia robót górniczych w warunkach, o których mowa w ust. 1 i 2,
ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.
§ 365. 1. Drogi ucieczkowe, o których mowa w § 364, odpowiednio oznakowuje się, oświetla stałym
światłem elektrycznym oraz wyposaża w środki łączności, w zakresie ustalonym przez kierownika ruchu
zakładu górniczego.
2. Aktualne schematy dróg ucieczkowych z zagrożonych wyrobisk umieszcza się w miejscach dokonywania
podziału pracy.
3. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu, wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego, okresowo
pouczają pracowników o zagrożeniu wodnym, w tym o drogach ucieczkowych, sposobie i kierunku
wycofywania się w wypadku wdarcia się wody lub mieszaniny wody z luźnym materiałem skalnym oraz o
sygnalizacji alarmowej.
§ 366. Drążenie wyrobiska przez strefę, z której może nastąpić wdarcie wody lub mieszaniny wody z
luźnym materiałem, w tym w sąsiedztwie podziemnego zbiornika wodnego wykonuje się na podstawie
technologii bezpiecznego prowadzenia robót, zaopiniowanej przez kopalniany zespół do spraw zagrożeń
wodnych i zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 367. Niedopuszczalne jest tworzenie zbiornika wodnego w wyrobisku górniczym, zrobach lub w
górotworze, jeżeli mógłby stanowić zagrożenie dla innych istniejących wyrobisk górniczych lub sąsiednich
zakładów górniczych.
§ 368. 1. Wprowadzanie wód do wyrobisk górniczych lub zrobów jest dokonywane na podstawie projektu
technicznego.
2. Projekt techniczny określa warunki:
1) gromadzenia się wody w wyrobiskach górniczych, zrobach lub jej odprowadzania;
2) kontroli bilansu wodnego.
3. Projekt techniczny jest opiniowany przez:
1) kopalniany zespół do spraw zagrożeń wodnych;
2) w przypadku wprowadzania wód do wyrobisk górniczych lub zrobów, w okresie likwidacji zakładu
górniczego lub jego części — zespół, o którym mowa w pkt 1, kopalniane zespoły do spraw zagrożeń
wodnych sąsiednich zakładów górniczych oraz rzeczoznawcę;
a następnie jest zatwierdzany przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
4. Przepisy ust. 1—3 nie naruszają przepisów prawa wodnego.
§ 369.1. Otwory wiertnicze badawcze, służące do rozpoznawania warunków wodnych, wykonuje się w
przypadku:
1) prowadzenia robót górniczych w częściach złoża zaliczonych do II lub III stopnia zagrożenia wodnego albo
niezbadanych;
2) drążenia wyrobiska w odległości mniejszej niż 100 m od powierzchniowego lub podziemnego zbiornika
wodnego;
3) drążenia wyrobiska w złożu w odległości mniejszej niż 50 m od nadkładu lub wychodni złoża;

64
4) uzasadnionym lokalnymi warunkami geologiczno-górniczymi i stanem zagrożenia wodnego.
2. Otwory wiertnicze, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, wykonuje się w odstępach określonych przez
geologa górniczego, przy czym długość otworów powinna być równa co najmniej 8-krotnej wysokości
wyrobiska, lecz nie mniejsza niż 25 m.
3. Z wykonywanego otworu wiertniczego badawczego sporządza się profil geologiczny.
4. Każdy otwór wiertniczy badawczy wykonywany z wyrobiska górniczego dla rozpoznawania warunków
wodnych wyposaża się w rurę obsadową z zasuwą i manometrem, której szczelność i wytrzymałość sprawdza
się, stosując próbę ciśnieniową przy ciśnieniu co najmniej o 50 % wyższym od maksymalnego spodziewanego
ciśnienia.
5. Otwory wiertnicze badawcze po odwierceniu i wykonaniu badań likwiduje się lub pozostawia dla
drenażu; o pozostawieniu badawczych otworów wiertniczych dla drenażu decyduje kierownik ruchu zakładu
górniczego.
6. Pozostawione w wyrobiskach górniczych otwory wiertnicze badawcze zabezpiecza się przed wdarciem
się wody lub gazów do tych wyrobisk lub likwiduje poprzez cementowanie lub iłowanie oraz zaślepienie.
§ 370.1. Kierownik ruchu zakładu górniczego, na wniosek geologa górniczego, określa wyrobiska, w
których wykonuje się wyprzedzające otwory wiertnicze, rozpoznające warunki wodne górotworu na odległość
nie mniejszą niż 4 m.
2. Otwory wiertnicze, o których mowa w ust 1, nie mogą być wykonywane gdy odległość od źródła
zagrożenia wodnego jest mniejsza niż 25 m. Rozpoznanie prowadzi się wtedy zgodnie z przepisami § 369.
§ 371. Prace związane z odwadnianiem zbiorników wodnych wykonuje się zgodnie z projektem
zaopiniowanym przez kopalniany zespół do spraw zagrożeń wodnych i zatwierdzonym przez kierownika ruchu
zakładu górniczego.
§ 372. 1. Przed rozpoczęciem prowadzenia robót górniczych w kierunku lub w sąsiedztwie zatopionych
wyrobisk lub innych zbiorników wodnych, uskoków wodonośnych, zawodnionych warstw nadkładu należy:
1) zaliczyć górotwór lub jego część do odpowiedniego stopnia zagrożenia wodnego w terminach i na zasadach
określonych w odrębnych przepisach,
2) odprowadzić nagromadzone wody, a w razie braku takiej możliwości wyznaczyć filar bezpieczeństwa.
2. Odprowadzanie nagromadzonych wód może odbywać się otworami wiertniczymi o długości nie mniejszej
niż 25 m.
3. Otwory o których mowa w ust. 2 wykonuje się zgodnie z zasadami określonymi w § 369.
4. Filar bezpieczeństwa nie może być naruszony robotami górniczymi.
§ 373. 1. Wyrobiska zagrożone wdarciem wody lub mieszaniny wody z luźnym materiałem wyposaża się w
odpowiednie tamy wodne.
2. O konieczności budowy tam wodnych, ich rodzaju, sposobie obsługi i kontroli decyduje kierownik ruchu
zakładu górniczego.
3. Tamę wodną wykonuje się na podstawie projektu technicznego zatwierdzonego przez kierownika ruchu
zakładu górniczego.
§ 374. 1. Przed każdą tamą wodną z drzwiami powinien znajdować się telefon oraz urządzenie nadawcze do
sygnalizacji alarmowej, odbieranej we wszystkich czynnych wyrobiskach za tamą.
2. Osoby przebywające w zagrożonych wyrobiskach powinny być pouczone o sposobie zamykania tam.
§ 375. 1. Powierzchniowe i podziemne zbiorniki wodne, uskoki wodonośne i otwory wiertnicze oraz
wyznaczone dla nich granice zaliczenia do II lub III stopnia zagrożenia wodnego, filary bezpieczeństwa i filary
ochronne nanosi się na mapach pokładów i poziomów, dla których mogą stanowić zagrożenie.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do warstw wodonośnych.
§ 376. 1. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu dokumentują w książce zagrożeń wodnych oraz przekazują
geologowi górniczemu informacje i uwagi o stanie zagrożenia wodnego.
2. Geolog górniczy dokumentuje każde wdarcie się wody lub mieszaniny wody z luźnym materiałem.

65