Rządowy projekt ustawy o dyscyplinie wojskowej

W kształtowaniu karności i zdyscyplinowania żołnierzy istotne znaczenie posiada możliwość
niezwłocznej reakcji na naruszenie prawa. Taki cel spełnia w stosunku do niektórych
kategorii przestępstw wojskowych możliwość fakultatywnego rozpatrzenia czynów
o znamionach przestępstwa w trybie karnym (na wniosek dowódcy jednostki wojskowej lub
kierownika instytucji cywilnej) lub dyscyplinarnym (przez niego samego lub na jego wniosek
albo polecenie przez innego uprawnionego przełożonego dyscyplinarnego).
Natomiast w odniesieniu do czynów będących wykroczeniami, które posiadają związek
z pełnioną służbą wojskową, zachowaniem porządku wojskowego i bezpieczeństwa
w służbie, nie ma obecnie możliwości objęcia żołnierza odpowiedzialnością dyscyplinarną za
tego rodzaju czyn, bez wniosku uprawnionego organu. Brak rozwiązań tego rodzaju
w odniesieniu do wykroczeń stanowi swoisty paradoks legislacyjny, uniemożliwiający
niezwłoczne i skuteczne reagowanie przez właściwych przełożonych dyscyplinarnych.
Ponadto, jak wskazują wnioski z oceny stosowania prawa przez prokuraturę wojskową,
zasada nierozpatrywania samoistnego wykroczeń w trybie dyscyplinarnym, tj. bez
stosownego wniosku, bywa często naruszana, a część przełożonych odstępuje od
zawiadomienia właściwych organów o wykroczeniu, będąc bardziej skłonna do reagowania
dyscyplinarnego w tym zakresie.
Przedstawione propozycje uzasadnia praktyka, z której wynika, iż większość wykroczeń,
o których mowa, np. w ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i
wyrobów tytoniowych, w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu
alkoholizmowi oraz Kodeksie wykroczeń, jest i tak kierowana przez sądy do dowódców
jednostek wojskowych z wnioskiem o ich rozpatrzenie dyscyplinarne.
W art. 45 ust. 1 pkt 2 lit. e ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o andarmerii Wojskowej
i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. Nr 123, poz. 1353, z późn. zm.), proponuje się
nadanie dyżurnemu parku technicznego statusu wojskowego organu porządkowego (art. 93
pkt 1 projektu ustawy). Umożliwi to przeprowadzanie przez dyżurnego parku technicznego
kontroli trzeźwości kierowców wojskowych pojazdów mechanicznych i osób kierujących
ruchem tych pojazdów, na postawie art. 126 i 129 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. –
Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.).
Natomiast zmiana proponowana w art. 46 ust. 1 pkt 5 wymienionej wyżej ustawy ma
charakter wyłącznie porządkujący i polegać będzie na dookreśleniu, że wojskowe organy
porządkowe oprócz uprawnień z zakresu prawa karnego i karno-skarbowego posiadają
22
również uprawnienia dyscyplinarne, których zakres określa ustawa (np. w
zakresie
stosowania dyscyplinarnych środków zapobiegawczych i zlecania przeprowadzania badań na
obecność alkoholu i narkotyków w organizmach żołnierzy.
W rozdziale 2 działu VI zawierającym przepisy przejściowe i dostosowujące w artykule 93
zostały uregulowane zasady:
– rozpatrywania spraw dyscyplinarnych za przewinienia popełnione przed wejściem w życie
ustawy,
– niewykonywania kar dyscyplinarnych nie przewidzianych w nowej ustawie o dyscyplinie
wojskowej (aresztu koszarowego, usunięcia z nadterminowej zasadniczej służby
wojskowej),
– wykonywania kar i środków dyscyplinarnych prawomocnie orzeczonych przed wejściem
w życie ustawy,
– wygaśnięcia kadencji rzeczników dyscyplinarnych rozpoczętych przed wejściem w życie
ustawy,
– zakresu stosowania ustawy wobec żołnierzy nadterminowej zasadniczej służby wojskowej,
którzy będą ją odbywali po wejściu w życie ustawy, w przypadku gdy nie wyrażają oni
zgody na pełnienie kontraktowej służby zawodowej.
Termin wejścia w życie ustawy o dyscyplinie wojskowej – dzień 1 stycznia 2010 r. jest
dostosowany do daty planowanej profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
23

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje projekt aktu prawnego
Projekt ustawy służy stworzeniu warunków do kształtowania dyscypliny żołnierzy.
2. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy o dyscyplinie wojskowej wymagał przeprowadzenia konsultacji
społecznych, które prowadzono w szczególności z organami przedstawicielskimi żołnierzy
zawodowych, w tym z Konwentem Dziekanów Korpusu Oficerów Wojska Polskiego.
Uwagi zgłoszone w ramach przeprowadzonych konsultacji społecznych zostały
uwzględnione w treści projektu ustawy.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414), projekt został udostępniony w Biuletynie
Informacji Publicznej na stronach internetowych Ministerstwa Obrony Narodowej.
aden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad przedmiotowym projektem.
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa
i budżety jednostek samorządu terytorialnego
Przyjęcie projektu ustawy o dyscyplinie wojskowej nie generuje istotnego zwiększenia
wydatków z budżetu resortu obrony narodowej.
Rozszerzenie zakresu badań żołnierzy na zawartość alkoholu w organizmie, które będą
przeprowadzane przed podjęciem decyzji o zastosowaniu dyscyplinarnych środków
zapobiegawczych: niedopuszczenia do wykonywania czynności służbowych oraz
osadzenia żołnierza w izbie zatrzymań, może generować dodatkowe wydatki w wysokości
2,5 mln zł przeznaczone na zakup alkomatów dowodowych i dodatkowych testerów
trzeźwości oraz na ich eksploatację. Wydatki te mogą jednak być rozłożone na kolejne lata
w proporcjach wynikających z wielkości środków budżetowych, przeznaczonych na ten
cel, jak również potrzeb, które powinny maleć w wyniku prewencyjnego działania
wprowadzonych badań.
Rozszerzenie zakresu badań żołnierzy, stwierdzających użycie środków odurzających
wymagać będzie nieznacznego wzrostu wydatków z budżetu resortu obrony narodowej.
24
Szacuje się, że koszt wyposażenia ambulatoriów jednostek wojskowych w
testy
narkotykowe i koszt ich stosowania wynosić będzie ok. 3 mln zł w pierwszym roku
stosowania ustawy. W kolejnych latach wydatki te powinny ulec znaczącej redukcji ze
względu na wdrażaną profesjonalizację Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
i
prewencyjny charakter przepisów dotyczących dyscyplinarnych środków
zapobiegawczych.
Uregulowanie wszystkich rodzajów wyróżnień w ustawie o dyscyplinie wojskowej
determinuje utworzenie jednolitego funduszu na ich finansowanie, co przewiduje
upoważnienie do wydania rozporządzenia (art. 15 ust. 1 pkt 6). Fundusz ten byłby zasilany
w oparciu o dotychczasowe środki określane corocznie w decyzji budżetowej Ministerstwa
Obrony Narodowej na nagrody rzeczowe (do 0,15 % wysokości środków na uposażenia
żołnierzy – ok. 6 mln zł), środki na zakup odznak tytułów honorowych i białej broni
służącej wyróżnianiu (ok. 0,5 mln zł), a
także część środków na działalność
wychowawczą, prowadzoną na wszystkich szczeblach dowodzenia, z których finansowane
są niektóre formy wyrażania uznania (listy gratulacyjne, pisma pochwalne, kroniki
jednostek wojskowych, itd.).
Konieczność sfinansowania pozostałych rodzajów wyróżnień, w tym nagrody pieniężnej
(przyznawanej na innych warunkach i niezależnie od funduszu przewidzianego na nagrody
uznaniowe określone w projekcie nowelizacji ustawy o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych i ustawy o uposażeniu żołnierzy niezawodowych), w roku wejścia w życie
projektowanej ustawy o dyscyplinie wojskowej, wymaga wydzielenia dodatkowych
środków w wysokości ok. 7 mln zł.
Ogółem wprowadzana regulacja w przepisach ustawy o dyscyplinie wojskowej rodzi
rocznie skutki finansowe w wysokości ok. 12,5 mln zł.
Powyższe skutki finansowe zostaną sfinansowane z części 29 – Obrona narodowa, której
dysponentem jest Minister Obrony Narodowej.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowana ustawa nie będzie miała wpływu na rynek pracy i nie wiąże się
z powstaniem lub utratą miejsc pracy.
5. Wpływ regulacji na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki
25
Projektowana ustawa nie będzie miała wpływu na konkurencyjność wewnętrzną
i zewnętrzną gospodarki.
6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Projektowana ustawa nie będzie miała wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
7. Zgodność regulacji z prawem Unii Europejskiej
Zakres projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.






01/11-kt
26