Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw

gdzie:
Tmin - minimalna wymagana siła hamulca roboczego (kN),
P - siła ciężkości od dopuszczalnej masy całkowitej badanego pojazdu (kN), przyjmując
do obliczeń 1 kN = siła ciężkości 100 kg masy (dla pojazdów członowych dopuszcza
się przyjmowanie do obliczeń dopuszczalnego nacisku danej osi),
zmin - wymagany wskaźnik skuteczności hamowania (%),
T* - obliczeniowa siła hamowania hamulca roboczego (kN),
z* - obliczeniowy wskaźnik skuteczności hamowania (%),
T - siła hamowania uzyskana ze wszystkich kół danej osi (kN),
i - kolejna badana oś pojazdu,
Pz - zmierzony nacisk na pedał (dźwignię) hamulca roboczego lub zmierzone ciśnienie
w siłownikach (kN lub MPa),
Pd - dopuszczalny nacisk na pedał (dźwignię) hamulca roboczego według § 2 ust. 1 pkt 3 dla
danego rodzaju pojazdu lub ciśnienie obliczeniowe (dolne regulowane lub określone przez
producenta pojazdu) pneumatycznego układu hamulcowego (kN lub MPa).

Uzyskaną w ten sposób obliczeniową siłę hamowania lub obliczeniowy wskaźnik skuteczności
hamowania należy ponownie porównać z wartością wymaganą dla danego rodzaju pojazdu.

Dla pojazdów członowych dopuszcza się określanie wskaźnika skuteczności hamowania
(również obliczeniowego) pojedynczo dla każdej osi przy zachowaniu warunków wymienionych
powyżej.

Powinien być spełniony warunek:

ST ł Tmin lub T* ł Tmin
z ł zmin lub z* ł zmin
4. Wskaźnik skuteczności hamowania określony na podstawie zmierzonego opóźnienia
hamowania oblicza się według wzoru:
b
z = --- x 100 ,
g
gdzie:
z - wskaźnik skuteczności hamowania (%),
b - zmierzone opóźnienie hamowania (m/s2),
g - przyspieszenie ziemskie, którego wartość do obliczenia należy przyjmować 10 m/s2.

Powinien być spełniony warunek:

b ≥ bmin lub z ≥ zmin

gdzie:
bmin - minimalne wymagane opóźnienie hamowania.
5.
Minimalne wymagane opóźnienie hamowania oblicza się na podstawie wskaźnika
skuteczności hamowania, dzieląc go przez 10, np. wskaźnik 50 oznacza, że wymagane opóźnienie
hamowania wynosi minimum 5,0 m/s2.
6. Jeżeli zmierzona siła hamowania hamulca awaryjnego lub obliczony na tej podstawie
wskaźnik skuteczności hamowania nie osiągają wymaganej wartości, lecz w czasie hamowania

38

wszystkie koła hamowane zostały zablokowane, należy uznać skuteczność hamowania

za odpowiadającą wymaganiom.
7. Jeżeli zmierzona siła hamowania hamulca postojowego lub obliczony na tej podstawie
wskaźnik skuteczności hamowania nie osiągają wymaganej wartości, lecz w czasie hamowania
wszystkie koła hamowane zostały zablokowane, należy uznać skuteczność hamowania

za odpowiadającą wymaganiom.
8. Na wniosek właściciela, posiadacza pojazdu stacja kontroli pojazdów wydaje wydruk
z urządzenia potwierdzający wyniki pomiarów lub podaje je w zaświadczeniu określonym
w załączniku nr 8 do rozporządzenia.

ZAŁ CZNIK Nr 3

SPOSÓB OCENY STANU TECHNICZNEGO UKŁADU WYDECHOWEGO I POMIARU
POZIOMU HAŁASU ZEWN TRZNEGO PODCZAS POSTOJU POJAZDU ORAZ SPOSÓB
KONTROLI STANU TECHNICZNEGO SYGNAŁU D WI KOWEGO PODCZAS
PRZEPROWADZANIA BADANIA TECHNICZNEGO

I. Kontrola stanu technicznego układu wydechowego i poziomu hałasu zewn trznego podczas
postoju pojazdu

Zakres kontroli

§ 1. Pełny zakres kontroli obejmuje dwa etapy:
1) kontrolę organoleptyczną (I etap),
2) pomiar poziomu hałasu miernikiem poziomu dźwięku (II etap),
przy czym przeprowadzenie II etapu jest uzależnione od wyników I etapu.

Kontrola organoleptyczna - I etap

§ 2. 1. Kontrola polega na organoleptycznych oględzinach układu wydechowego pojazdu i ocenie
jego stanu technicznego.
2. Niedopuszczalne są:
1) wyraźnie zauważalne nieszczelności układu wydechowego;
2) niekompletność układu wydechowego;
3) uszkodzenia mechaniczne układu wydechowego mające wpływ na swobodny przepływ spalin.
3. W wypadku negatywnej oceny, o której mowa w ust. 2, pojazd należy poddać II etapowi
kontroli, tj. pomiarowi poziomu hałasu zewnętrznego na postoju.

Pomiar poziomu hałasu zewn trznego miernikiem poziomu d wi ku - II etap

Ogólne warunki pomiaru

§ 3. Kontrola polega na pomiarze poziomu hałasu zewnętrznego miernikiem poziomu dźwięku na
krzywej korekcyjnej A i dla stałej czasowej miernika F (Fast - szybko). Pomiar powinien być
przeprowadzony, a wynik końcowy ustalony zgodnie z określonymi niżej warunkami.

Warunki atmosferyczne

§ 4. 1. Pomiaru hałasu zewnętrznego pojazdu nie powinno się dokonywać w warunkach
atmosferycznych niekorzystnych w stopniu mogącym wpływać na wynik pomiaru.
2. W celu ograniczenia szumów przepływu wiatru i ochrony przed kurzem i spalinami jest
wskazane stosowanie osłony przeciwwietrznej mikrofonu.

Poziom hałasu otoczenia


39

§ 5. 1. Poziom hałasu otoczenia, przy uwzględnieniu wpływu wiatru i innych zakłóceń akustycznych
na mikrofon, powinien być mniejszy co najmniej o 10 dB od zmierzonego poziomu hałasu
zewnętrznego wytwarzanego przez pojazd.
2. Poziom hałasu otoczenia powinien być zmierzony przed rozpoczęciem pomiarów

i sprawdzony w czasie ich wykonywania przy wyłączonym silniku.

Miejsce pomiarowe

§ 6. 1. Pomiary hałasu pojazdu należy wykonać na stanowisku zewnętrznym, spełniającym
wymagania określone w § 9 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia
5 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających
badania techniczne pojazdów (Dz. U. Nr 215, poz. 2116).
2. W czasie pomiaru w miejscu pomiarowym może przebywać tylko właściciel (kierowca)
pojazdu i osoba prowadząca pomiar. Sposób ich zachowania nie może wpływać na wskazania
miernika.

Przygotowanie pojazdu do badań

§ 7. 1. Pojazd podczas badania nie powinien być obciążony, z tym że motocykl (motorower)
powinien być obciążony tylko kierującym.
2. Podczas badania pojazd powinien być odłączony od przyczepy (naczepy); nie dotyczy
to pojazdów nierozłączalnych.
3. Przed badaniem silnik pojazdu powinien być doprowadzony do normalnej temperatury pracy.
Jeżeli układ chłodzenia pojazdu jest wyposażony w dmuchawę o napędzie włączanym samoczynnie,
w czasie pomiarów układ ten powinien pracować normalnie. Jeżeli silnik o zapłonie samoczynnym
pojazdu jest wyposażony w układ wzbogacania dawki paliwa, dźwignię tego układu należy ustawić
w położeniu "bez obciążenia".
4. Badany pojazd należy umieścić w środkowej części obszaru pomiarowego, zgodnie z rys. 1,
z układem napędowym w pozycji neutralnej, wyłączonym sprzęgłem i włączonym hamulcem
postojowym.

Ustawienie mikrofonu

§ 8. 1. Mikrofon powinien być ustawiony tak, aby:
1) jego wysokość nad powierzchnią obszaru pomiarowego była równa wysokości końcówki wylotu
rury wydechowej pojazdu, jednak nie mniejsza niż 0,2 m;
2) był skierowany w stronę końcówki wylotu rury wydechowej i odległy od niej o 0,5±0,01 m;
3) oś jego maksymalnej czułości była równoległa do powierzchni obszaru pomiarowego i tworzyła kąt
45±10°, z płaszczyzną pionową przechodzącą przez oś kierunku wylotu wydechu, zgodnie z rys. 1
i 2.
2. W wypadku układu wydechowego o dwu lub więcej wylotach umieszczonych w odległości
mniejszej niż 0,3 m od siebie i połączonych z tym samym tłumikiem należy wykonać pomiar tylko
przy ustawieniu mikrofonu w pobliżu końcówki wylotu znajdującego się bliżej zewnętrznej strony
pojazdu (rys. 2 a i b).
3. W wypadku pojazdu mającego układ wydechowy o dwu lub więcej wylotach umieszczonych
w odległości większej niż 0,3 m od siebie należy wykonać pomiar oddzielnie dla każdego wylotu
zgodnie z metodyką dotyczącą pojedynczego wylotu, a jako wynik pomiaru należy przyjąć
największą wartość zmierzonego poziomu (rys. 2 c i d).
4. W pojazdach o końcówce wylotu układu wydechowego skierowanej pionowo w górę
mikrofon powinien być umieszczony na wysokości tego wylotu, w odległości 0,5 ±0,01 m po stronie
pojazdu, w której znajduje się rura wydechowa. Mikrofon należy skierować osią maksymalnej
czułości pionowo w górę (rys. 2 e).
5. Jeżeli końcówka wylotu układu wydechowego pojazdu znajduje się w miejscu
uniemożliwiającym umieszczenie mikrofonu w odległości 0,5 m od niej ze względu na obecność
przeszkód będących częściami pojazdu (np. koła, zbiornik paliwa itp.), mikrofon należy umieścić

40

w odległości nie większej niż 0,5 m od zewnętrznej krawędzi obrysu pojazdu, znajdującej
się najbliżej końcówki wydechu (rys. 2 f).

Wykonanie pomiarów

§ 9. 1. Pomiar polega na odczytaniu wartości poziomu hałasu w dB w krótkim okresie pracy silnika
przy ustalonej prędkości obrotowej, odpowiadającej 75 % prędkości obrotowej mocy maksymalnej
(dla motocykli, których prędkość obrotowa mocy maksymalnej jest większa od 5.000 min-1, należy
do pomiarów przyjmować 50 % prędkości obrotowej mocy maksymalnej) oraz w czasie jej
zmniejszania do prędkości obrotowej biegu jałowego (po szybkim zwolnieniu pedału
przyspieszenia).
2. Dopuszcza się określanie prędkości obrotowej silnika przy wykorzystaniu sprawnego
wskaźnika obrotów zamontowanego na pojeździe.
3. Należy wykonać co najmniej trzy pomiary następujące po sobie. Pod uwagę bierze się tylko
te zmierzone wartości, które zostały uzyskane z trzech następujących po sobie pomiarów,
nieróżniących się od siebie o więcej niż 2 dB. Pomiary należy prowadzić aż do uzyskania trzech
wartości spełniających powyższy warunek.

Ustalenie końcowej wartości pomiaru

§ 10. W celu ustalenia końcowej wartości pomiaru należy:
1) wybrać największą wartość z trzech pomiarów spełniających wymagania określone w § 9 ust. 3,
zaokrąglając ją do liczby całkowitej;
2) ustaloną zgodnie z pkt 1 wartość zmniejszoną o 1 dB (uwzględnienie ewentualnych błędów
pomiarowych) przyjmuje się jako końcową wartość pomiaru.

Ocena wyników

§ 11. 1. Niedopuszczalne jest, aby końcowa wartość pomiaru poziomu hałasu zewnętrznego pojazdu
przekraczała maksymalne wielkości ustalone odpowiednio w § 9 ust. 1 pkt 1, § 45 ust. 1 pkt 2
i w § 53 ust. 5 rozporządzenia o warunkach technicznych.
2. Na wniosek właściciela, posiadacza pojazdu stacja kontroli pojazdów wydaje wydruk
z przyrządu potwierdzający wyniki pomiarów lub podaje je w zaświadczeniu określonym
w załączniku nr 8 do rozporządzenia.

II. Kontrola stanu technicznego i poziomu d wi ku sygnału d wi kowego

Zakres kontroli

§ 12. Pełny zakres kontroli jest taki sam jak określony w § 1.

Kontrola organoleptyczna (I etap)

§ 13. 1. Kontrola polega na organoleptycznym sprawdzeniu działania sygnału dźwiękowego pojazdu
i ocenie jego stanu technicznego, a w uzasadnionych wypadkach pomiarze poziomu dźwięku.
2. Niedopuszczalne są:
1) brak lub wyraźnie zauważalna nieciągłość działania sygnału;
2) wyraźnie zauważalne zmiany tonacji sygnału.
3. W wypadku negatywnej oceny, według ust. 2, pojazd należy poddać II etapowi kontroli,
tj. pomiarowi poziomu dźwięku na postoju.

Kontrola pomiaru poziomu d wi ku na postoju (II etap)

Warunki pomiaru


41

§ 14. Warunki pomiaru powinny być zgodne z wymaganiami § 4-6.

Ustawienie mikrofonu

§ 15. Mikrofon pomiarowy powinien być umieszczony w podłużnej płaszczyźnie symetrii pojazdu na
wysokości od 0,5 m do 1,5 m nad powierzchnią obszaru pomiarowego, w odległości 3 m od
przedniego obrysu pojazdu (rys. 3).

Wykonanie pomiarów

§ 16. 1. Kontrola polega na pomiarze poziomu sygnału dźwiękowego miernikiem poziomu dźwięku
na krzywej korekcyjnej A i dla stałej czasowej miernika F (Fast - szybko).
2. W wypadku sygnału zasilanego prądem stałym (akumulator) pomiar należy wykonać przy
unieruchomionym silniku pojazdu.
3. Pomiar powinien być przeprowadzony w drodze wyznaczenia największej wartości poziomu
dźwięku w zakresie wysokości określonym w § 15.

Ocena wyników

§ 17. Niedopuszczalne jest, aby zmierzona wartość poziomu dźwięku sygnału dźwiękowego była
mniejsza niż wielkości ustalone odpowiednio w § 11 ust. 1 pkt 6 i w § 45 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia
o warunkach technicznych.

Rysunek 1

Rysunek 2


Rysunek 3

42