Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji w sprawie ustanowienia Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), sporządzonej w Genewie dnia 24 maja 1983 r.

Projekt

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:



W dniu 24 maja 1983 r. została sporządzona w Genewie Konwencja w sprawie
ustanowienia Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych
(EUMETSAT).

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
oświadczam, że:

– została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień
w niej zawartych,

–
Rzeczpospolita Polska postanawia przystąpić do tej Konwencji,

– będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.
Dano w Warszawie, dnia
PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
PREZES RADY MINISTRÓW
21-11-aa

Projekt


U S T A W A
z dnia


o ratyfikacji Konwencji w sprawie ustanowienia Europejskiej Organizacji Eksploatacji
Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), sporządzonej w Genewie dnia 24 maja
1983 r.

Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Konwencji w sprawie ustanowienia Europejskiej Organizacji
Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), sporządzonej w Genewie
dnia 24 maja 1983 r.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

20-11-aa

U Z A S A D N I E N I E

Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT) jest
międzyrządową organizacją, powołaną w 1986 r. przez 16 krajów europejskich: Królestwo
Belgii, Królestwo Danii, Republikę Finlandii, Republikę Francuską, Republikę Grecką,
Królestwo Hiszpanii, Królestwo Niderlandów, Irlandię, Republikę Federalną Niemiec,
Królestwo Norwegii, Republikę Portugalską, Konfederację Szwajcarską, Królestwo Szwecji,
Republikę Turcji, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz
Republikę Włoską. Głównym zadaniem organizacji EUMETSAT jest budowa, obsługa
i eksploatacja europejskiego systemu operacyjnych satelitów meteorologicznych. Prawną
podstawą funkcjonowania EUMETSAT jest Konwencja w sprawie ustanowienia Europejskiej
Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), zwana dalej
„Konwencją”, która weszła w życie w dniu 19 czerwca 1986 r.

Wykorzystywane przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną dane
otrzymywane z EUMETSAT są najistotniejszym narzędziem codziennej pracy biur prognoz
państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej, służą do hydrometeorologicznej osłony
społeczeństwa i gospodarki narodowej. Cyfrowe dane satelitarne są wykorzystywane
w pracach badawczych nad łącznym zastosowaniem danych radarowych i satelitarnych
w prognozach ultra-krótkoterminowych, przy szacowaniu opadów i osłony lotnictwa. Szereg
danych tego typu wykorzystuje służba hydrometeorologiczna Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej, wyższe uczelnie oraz instytuty naukowe. Współpraca z EUMETSAT stwarza
również możliwość udziału polskiego przemysłu w produkcji elementów technicznych
satelitów meteorologicznych i ich wyposażenia instrumentalnego. EUMETSAT ściśle
współpracuje z innymi międzynarodowymi programami wykorzystania danych satelitarnych,
w tym z programem GMES (Global Monitoring for Environment and Security), w którym
Rzeczpospolita Polska bierze aktywny udział. Stwarza to możliwość pełnej synergii obu
programów oraz stanowi przesłankę do przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do GEOSS,
z którym oba programy już ścisłe współpracują.

Obrazy z satelitów meteorologicznych EUMETSAT mogą i powinny być
wykorzystywane również do celów innych niż prognozy meteorologiczne i hydrologiczne oraz
do badań atmosfery. Szerokie pole zastosowań obrazy takie mogą mieć w rolnictwie, przy
ocenie stanu gleb (wilgotność, degradacja), w zarządzaniu terenowym i gospodarce
przestrzennej, przy ocenie pokrycia terenu i jego zmianach, w planowaniu inwestycji, w ocenie
siedlisk (NATURA 2000), w geologii, w leśnictwie, czyli wszędzie tam, gdzie potrzebna jest
informacja o terenie (GIS). Podaż obrazów satelitarnych już jest duża, a po przystąpieniu
Rzeczypospolitej Polskiej do EUMETSAT jeszcze się zwiększy. Zwiększy się również jakość
tych obrazów, szczególnie po rozpoczęciu w roku 2009 nowego programu satelitarnego
EUMETSAT. Powinien się również znacznie zwiększyć popyt na te obrazy, szczególnie
w świetle wymagań Unii Europejskiej, dotyczących planowania przestrzennego, ochrony gleb,
ochrony zasobów wodnych, skutków zmian klimatu, ochrony przyrody, a także zintegrowanego
zarządzania terenami przybrzeżnymi. Jednym z najważniejszych odbiorców tych obrazów już
jest zarządzanie antykryzysowe, przede wszystkim w odniesieniu do ostrzeżeń i do redukcji
skutków kataklizmów naturalnych i spowodowanych przez człowieka.

Do 1998 r. dane z EUMETSAT Rzeczpospolita Polska otrzymywała bezpłatnie
w ramach umowy licencji. Sytuacja uległa zasadniczej zmianie wraz z końcem 1998 r.
Dotychczasowa umowa licencji na bezpłatne korzystanie z danych meteorologicznych
i informacji satelitarnych wygasła, ponieważ, zgodnie z Konwencją EUMETSAT, opłaty za
korzystanie z danych satelitarnych są uzależnione od poziomu produktu krajowego brutto
(PKB) danego kraju. Ponieważ PKB Rzeczypospolitej Polskiej, według danych Organizacji
Narodów Zjednoczonych, Banku wiatowego i OECD przekroczył w 1997 r. poziom 2000
dolarów amerykańskich (USD) na mieszkańca, dane satelitarne mogły być udostępniane
jedynie za opłatą licencyjną. W drodze specjalnego wyjątku EUMETSAT udostępniał
bezpłatnie dane Polsce do połowy 1999 r., natomiast zwolnienie z odpłatności (opłata
licencyjna za niepełny pakiet danych z ograniczonymi prawami wykorzystania) za drugie
półrocze było możliwe dzięki podpisaniu umowy o współpracy.

Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Europejską Organizacją Eksploatacji
Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT) o współpracy, sporządzona w Warszawie dnia
15 grudnia 1999 r., została ratyfikowana w dniu 31 października 2001 r. (Dz. U. z 2002 r.
Nr 202, poz. 1706). Umowa, zgodnie z przepisami Konwencji, została zawarta na okres 5 lat,
z terminem wygaśnięcia do końca 2004 r. W wyniku negocjacji Rzeczpospolita Polska
przedłużyła tę umowę o kolejne 3 lata, a w grudniu ubiegłego roku o kolejne 2 lata. Należy
jednakże podkreślić, że umowa o współpracy nie będzie już dalej przedłużana, gdyż Rada
EUMETSAT nie wyrazi na to zgody (ostatnia decyzja o przedłużeniu została przez Radę
EUMETSAT podjęta w trybie wyjątkowym). W takich okolicznościach, chcąc dalej korzystać

2

z danych satelitarnych, będzie konieczne zakupienie licencji albo przystąpienie do Konwencji
na pełnych prawach kraju członkowskiego.


Dane uzyskane w drodze zakupu licencji są bardzo ograniczone w swym zakresie
i czasie przekazywania, mogą być wykorzystywane wyłącznie do celów przewidzianych
w licencji i nie mogą być przekazywane ani sprzedawane osobom trzecim. Rzeczpospolita
Polska nie będzie w takim przypadku miała dostępu do pełnego zestawu danych w czasie
rzeczywistym do urządzeń transmisyjnych, archiwum, urządzeń do przetwarzania danych ani
do szkoleń, kursów czy udziału polskich specjalistów w programach EUMETSAT.
Doprowadziłoby to do gwałtownego pogorszenia jakości prognoz meteorologicznych
i hydrologicznych, szczególnie prognoz i ostrzeżeń o zjawiskach nadzwyczajnych, a także
prognoz i ostrzeżeń dla lotnictwa cywilnego i wojskowego, obrony kraju oraz dla gospodarki
i finansów publicznych. Znaczenie prognoz i ostrzeżeń meteorologicznych i hydrologicznych
dla finansów państwa polega przede wszystkim na redukcji finansowych skutków
niebezpiecznych i ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz na umożliwieniu podejmowania
przez podmioty gospodarcze lepszych, bardziej optymalnych decyzji gospodarczych, a więc
na zwiększeniu efektywności gospodarowania i tempa rozwoju gospodarki kraju.


Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, po spełnieniu warunków wymaganych
przepisami Regulacji (EC) nr 549/2004, nr 550/2004, nr 551/2004 i nr 552/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady, w sprawie jednolitej przestrzeni powietrznej nad Europą, uzyskał
oficjalny certyfikat europejski upoważniający do zapewniania osłony meteorologicznej
lotnictwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i taką osłonę prowadzi z wykorzystaniem
danych satelitarnych z EUMETSAT. Brak pełnego serwisu danych satelitarnych,
ograniczonych tylko do możliwych do wykupienia w licencji, mógłby spowodować znaczne
obniżenie jakości usług świadczonych na rzecz lotnictwa, co w konsekwencji mogłoby
doprowadzić do zawieszenia, a nawet utraty przez Instytut certyfikatu na rzecz innych służb
meteorologicznych z krajów Unii Europejskiej, pozbawiając Rzeczpospolitą Polską wpływów
z tytułu prowadzonej osłony. Wpływy z tego tytułu, uzyskane przez Instytut Meteorologii
i Gospodarki Wodnej wynosiły w latach 2006 – 2007 odpowiednio: 5 455 196,00 zł oraz
21 401 211,00 zł. Wpływy planowane w 2008 r. to 32 607 354,00 zł. W związku z tym
dochody budżetu państwa z tytułu podatku od towarów i usług wyniosły odpowiednio:
1 200 143,00 zł, 4 708 266,00 zł. Dochody planowane w 2008 r. to 7 173 618,00 zł.

3