Poselski projekt ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa

Druk nr 1407

Warszawa, 7 października 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:



- o szczególnych zasadach
odpowiedzialności funkcjonariuszy
publicznych za rażące naruszenie
prawa.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Marka Wójcika.


(-) Czesław Czechyra; (-) Waldy Dzikowski; (-) Krzysztof Gadowski;
(-) Artur Gierada; (-) Witold Kochan; (-) Domicela Kopaczewska;
(-) Agnieszka Kozłowska-Rajewicz; (-) Stanisław Lamczyk; (-) Arkadiusz
Litwiński; (-) Beata Małecka-Libera; (-) Tadeusz Ross; (-) Grzegorz Roszak;
(-) Jakub Rutnicki; (-) Radosław Witkowski; (-) Norbert Wojnarowski.
Projekt


USTAWA
z dnia ............. 2008 r.

o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy
publicznych za rażące naruszenie prawa


Art. 1.
Ustawa określa:
1) szczególne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej funkcjonariuszy publicznych za
stanowiące rażące naruszenie prawa działania lub zaniechania działań funkcjonariuszy przy
wykonywaniu władzy publicznej;
2) zasady prowadzenia postępowania wyjaśniającego w związku z naruszeniem prawa.

Art. 2.
1. Funkcjonariusz publiczny, którego działanie lub zaniechanie doprowadziło do przyznania
odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez tego funkcjonariusza przy wykonywaniu władzy
publicznej, ponosi odpowiedzialność na zasadach określonych w ustawie.
2. Przepisów ustawy nie stosuje się, jeżeli wszczęto przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu
postępowanie przed Trybunałem Stanu.
3. Stosowanie przepisów ustawy jest wyłączone w odniesieniu do rozstrzygania indywidualnych
spraw administracyjnych przez podmioty inne niż organy administracji publicznej i inne organy
państwowe, o których mowa w art. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks
postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.)).

Art. 3.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) indywidualna sprawa administracyjna – indywidualna sprawa rozstrzygana w drodze
decyzji administracyjnej;
2) funkcjonariusz publiczny – osoba działająca w charakterze organu administracji lub z
jego upoważnienia albo jako członek kolegialnego organu administracji lub osoba będąca
pracownikiem urzędu organu administracji biorąca udział w wykonywaniu władzy
publicznej;
3) podmiot odpowiedzialny – Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub inny
podmiot, który zgodnie z odrębnymi przepisami ponosi odpowiedzialność majątkową za
szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej;

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr
113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660 oraz z 2004 r.
Nr 162, poz. 1692 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565 i Nr 78, poz. 682.

1
Projekt

4) organ administracji – rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji
rządowej, wojewodów, działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne terenowe
organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i
podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień administracyjnych do
załatwiania indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej lub
do wydawania rozstrzygnięć, o których mowa w art. 106 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca
1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego lub wykonujące inne czynności z
zakresu władzy publicznej.

Art. 4.
1. Funkcjonariusz publiczny ponosi odpowiedzialność na zasadach przewidzianych w ustawie w
razie łącznego zaistnienia następujących przesłanek:
1) na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, lub na mocy ugody, przyznane zostało
odszkodowanie od podmiotu odpowiedzialnego za szkodę majątkową wyrządzoną przy
wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa;
2) rażące naruszenie prawa, o którym mowa w pkt 1, zostało spowodowane zawinionym
działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego;
3) rażące naruszenie prawa, o którym mowa w pkt 1, zostało stwierdzone w trybie
określonym w art. 8 lub art. 9.
2. Działanie lub zaniechanie funkcjonariusza publicznego może polegać na:
1) podjęciu lub zaniechaniu podjęcia jakiejkolwiek czynności z zakresu władzy publicznej,
w tym rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy administracyjnej z rażącym naruszeniem
prawa;
2) wydaniu polecenia wskazującego rozstrzygnięcie w indywidualnej sprawie
administracyjnej lub ocenę stanu faktycznego lub interpretację przepisów prawa, o ile to
polecenie zostało uwzględnione w treści rozstrzygnięcia wydanego z rażącym
naruszeniem prawa;
3) wydaniu polecenia wskazującego powstrzymanie się od wydania rozstrzygnięcia w
indywidualnej sprawie administracyjnej, o ile to polecenie zostało uwzględnione;
4) nakłonieniu innego funkcjonariusza publicznego do wydania rozstrzygnięcia w
indywidualnej sprawie administracyjnej, które w sposób rażący narusza prawo lub do
powstrzymania się z rażącym naruszeniem prawa od wydania takiego rozstrzygnięcia,
chociażby nakłaniający działał w tym zakresie bez należytego uprawnienia albo z
przekroczeniem granic uprawnienia;
5) głosowaniu przez funkcjonariusza publicznego będącego członkiem kolegialnego organu
administracji za uchwałą tegoż organu stanowiącą podstawę wydania rozstrzygnięcia w
indywidualnej sprawie administracyjnej z rażącym naruszeniem prawa;
6) wydaniu rozstrzygnięcia w toku postępowania administracyjnego, o którym mowa w art.
106 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, z
rażącym naruszeniem prawa;
7) powstrzymaniu się z rażącym naruszeniem prawa od wydania rozstrzygnięcia w toku
postępowania administracyjnego, o którym mowa w art. 106 § 1 ustawy z dnia 14
czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, z rażącym naruszeniem
prawa;

2
Projekt

8) akceptacji treści rozstrzygnięcia w indywidualnej sprawie administracyjnej wydanego z
rażącym naruszeniem prawa;
9)przygotowaniu treści rozstrzygnięcia w indywidualnej sprawie administracyjnej wydanego
z rażącym naruszeniem prawa.

Art. 5.
1. W razie przyznania odszkodowania, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, kierownik jednostki
organizacyjnej, z działaniem której jest związane dochodzone roszczenie, przesyła w ciągu 30
dni od daty zaistnienia tych przesłanek, odpis wyroku sądu lub ugody wraz z aktami
postępowania sądowego lub administracyjnego, w którym stwierdzono rażące naruszenie
prawa, do prokuratury okręgowej właściwej dla siedziby tej jednostki organizacyjnej
podmiotu odpowiedzialnego wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania wyjaśniającego.
2. Po wpłynięciu wniosku, o którym mowa w ust. 1, prokurator okręgowy wszczyna
postępowanie wyjaśniające. Wszczęcie postępowania następuje przez wydanie postanowienia
o jego wszczęciu. O wszczęciu postępowania powiadamia się wnioskodawcę oraz osobę,
której przyznano prawo do odszkodowania w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1.
3. Na postanowienie o wszczęciu postępowania nie przysługuje zażalenie.
4. Celem postępowania wyjaśniającego jest:
1) ustalenie funkcjonariusza publicznego, który poprzez zachowanie, o którym mowa w
art. 4 ust. 2 dopuścił się rażącego naruszenia prawa;
2) ustalenie, czy spełniona jest przesłanka odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego
określona w art. 4 ust. 1 pkt 2;
3) ustalenie wysokości szkody podmiotu odpowiedzialnego powstającej w związku z
orzeczeniem, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1.
5. W postępowaniu wyjaśniającym prokurator może żądać nadesłania lub przedstawienia akt
oraz dokumentów i pisemnych wyjaśnień, przesłuchać świadków oraz zasięgnąć opinii
biegłych. Do czynności prokuratora wymienionych w zdaniu poprzedzającym stosuje się
odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o uprawnieniach organu
administracji.
6. Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego stwierdzono, że w stosunku do
ustalonego funkcjonariusza publicznego zachodzi przesłanka odpowiedzialności określona w
art. 4 ust. 1 pkt 2, prokurator wydaje postanowienie o wytoczeniu na rzecz podmiotu
odpowiedzialnego powództwa o odszkodowanie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu i
bezzwłocznie wytacza takie powództwo. W razie stwierdzenia, że wymieniona powyżej
przesłanka nie zachodzi, albo że zachodzi wskazana w art. 2 ust. 2 lub 3 ustawy przesłanka
wyłączająca zastosowanie albo jeżeli nie ustalono odpowiedzialnego funkcjonariusza,
prokurator umarza postępowanie wyjaśniające.
7. Postanowienie o wytoczeniu powództwa albo o umorzeniu postępowania powinno być
wydane w terminie miesiąca od dnia wpłynięcia wniosku, o którym mowa w ust. 1.
8. Na postanowienie o wytoczeniu powództwa i na postanowienie o umorzeniu postępowania
wyjaśniającego nie przysługuje zażalenie.
9.
W czasie prowadzenia przez prokuratora postępowania wyjaśniającego podmiot
odpowiedzialny nie wykonuje przysługujących mu praw do samodzielnego dochodzenia
roszczenia w stosunku do funkcjonariusza publicznego na zasadach określonych w ustawie.
Umorzenie przez prokuratora postępowania wyjaśniającego, ze względu na stwierdzenie, że

3
Projekt

nie zachodzą przesłanki odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego albo ze względu na
nieustalenie odpowiedzialnego funkcjonariusza publicznego, nie wyłącza i nie ogranicza
praw podmiotu odpowiedzialnego do samodzielnego dochodzenia roszczenia w stosunku do
funkcjonariusza na zasadach określonych w ustawie.
10.
Przed wniesieniem powództwa prokurator przesyła funkcjonariuszowi publicznemu,
w
stosunku do którego zachodzą przesłanki odpowiedzialności przewidzianej ustawą,
wezwanie do zapłaty odszkodowania ustalonego zgodnie z zasadami określonymi w ustawie
w terminie 30 dni od otrzymania wezwania.

Art. 6.
1. Powództwo w sprawach o odszkodowanie, o którym mowa w art. 5 ust. 6, rozpatruje sąd
właściwy dla siedziby jednostki organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego, z którą jest
związane dochodzone roszczenie. W przypadku, gdy przy zastosowaniu powyższej reguły
uzasadniona jest właściwość miejscowa więcej niż jednego sądu, wybór sądu należy do
powoda.
2. W przypadku, gdy w toku postępowania sądowego w sprawie z powództwa podmiotu
odpowiedzialnego o odszkodowanie dojdzie do wstąpienia osoby wezwanej w miejsce
pozwanego, zgodnie z art. 194 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania
cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.)) lub do dopozwania, zgodnie z art. 195
ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, nie jest konieczne
prowadzenie postępowania wyjaśniającego, o którym mowa w art. 5 ust. 2, w odniesieniu do
osoby wezwanej w miejsce pozwanego lub w odniesieniu do osoby dopozwanej.

Art. 7.
1. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 5 ust. 6, ustala się w wysokości szkody wyrządzonej
podmiotowi odpowiedzialnemu, jednak nie wyższej niż kwota 12 krotności przeciętnego
wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na
podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157 i Nr
39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r.
Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4,
poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz.
464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509,
z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r.
Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr
133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757,
z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852,
Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i poz. 1193 i Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49,
poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546,
z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz.
1102, Nr 153, poz. 1271, , Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60,
poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228,
poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz.
1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz.
2356 i Nr 237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185. Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143,
poz. 1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169 poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438 i Nr 178, poz. 1478,
z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 208, poz. 1540 i 1537 i Nr 235, poz. 1699, z
2007 r. Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794, Nr 121, poz. 831 i Nr 176, poz.
1243 oraz z 2008 r. Nr 96, poz. 609.

4