Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw

Art. 2. W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2008 r. Nr 7, poz. 39)
art. 91c otrzymuje brzmienie:
„Art. 91c. 1. Kandydat na stanowisko wojskowego aplikanta prokuratorskiego jest
powoływany do zawodowej służby wojskowej, pełnionej jako służba kontraktowa, na podstawie
dobrowolnego zgłoszenia się do tej służby, po uprzednim zakwalifikowaniu się w drodze
konkursu na stanowisko wojskowego aplikanta prokuratorskiego, odbyciu przeszkolenia
wojskowego, zdaniu egzaminu na oficera, mianowaniu na stopień wojskowy podporucznika
(podporucznika marynarki) i podpisaniu kontraktu.
2. Do odbycia przeszkolenia wojskowego, o którym mowa w ust. 1, powołuje, na wniosek
Naczelnego Prokuratora Wojskowego, właściwy podmiot uprawniony do powoływania
do służby kandydackiej na podstawie art. 124 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie
wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 141, poz. 892), określając miejsce
szkolenia.
3. Rozkaz personalny o powołaniu do zawodowej służby wojskowej kandydata na stanowisko
wojskowego aplikanta prokuratorskiego wydaje na wniosek Naczelnego Prokuratora
Wojskowego, z dniem powołania na stanowisko, dyrektor departamentu Ministerstwa Obrony
Narodowej właściwego do spraw kadr, działający w imieniu Ministra Obrony Narodowej.
4. Kontrakt na pełnienie służby na stanowisko wojskowego aplikanta prokuratorskiego
zawiera Naczelny Prokurator Wojskowy.
5. Przepisów ust. 1 – 3, w zakresie powoływania do zawodowej służby wojskowej
i mianowania na stopień oficerski, nie stosuje się do kandydatów na stanowisko wojskowych
aplikantów prokuratorskich, którzy pełnią już zawodową służbę wojskową.
6. W odniesieniu do zasad powoływania kandydatów na stanowiska wojskowych aplikantów
prokuratorskich do zawodowej służby wojskowej i zawierania z nimi kontraktów na jej
pełnienie, w sprawach nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy o służbie wojskowej
żołnierzy zawodowych.”.
Art. 3. W ustawie z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze
budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz. 1255, z późn. zm.8)) uchyla się
art. 29f.
Art. 4. W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027) w art. 66 w ust. 1 pkt 5 otrzymuje
brzmienie:

8) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 19, poz. 239, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 100,
poz. 1080 i Nr 154, poz. 1784 i 1799, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 152, poz. 1267, Nr 213, poz. 1802 i Nr 214,
poz. 1805, z 2003 r. Nr 149, poz. 1454 i Nr 166, poz. 1609, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 i Nr 273, poz. 2703, z 2005
r. Nr 164, poz. 1365 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 oraz z 2007 r. Nr 64, poz. 433, Nr 82,
poz. 560, Nr 147, poz. 1030 i Nr 176, poz. 1242.

45
„5) żołnierze zawodowi oraz żołnierze odbywający służbę okresową;”.
Art. 5. 1. ołnierze odbywający w dniu 31 grudnia 2009 r. nadterminową zasadniczą służbę
wojskową, z dniem wejścia w życie ustawy, stają się żołnierzami służby kontraktowej, pod
warunkiem podpisania kontraktu, o którym mowa w ust. 2.
2. Kontrakt na pełnienie służby kontraktowej z żołnierzem, o którym mowa w ust. 1, zawierają
podmioty uprawnione do wyznaczenia żołnierza na stanowisko służbowe, w ciągu trzech miesięcy
od dnia wejścia w życie ustawy.
3. ołnierze nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, którzy nie podpisali kontraktu,
o

którym mowa w ust. 2, pełnią nadal nadterminową zasadniczą służbę wojskową na
dotychczasowych zasadach do upływu okresu, na jaki się zgłosili do tej służby, z uwzględnieniem
przepisów dotyczących tej służby obowiązujących w dniu 31 grudnia 2009 r.
Art. 6. 1. ołnierze zawodowi, którzy w dniu wejścia w życie ustawy pełnili zawodową służbę
wojskową na podstawie kontraktu na pełnienie służby:
1) stałej – stają się z mocy prawa żołnierzami służby stałej;
2) terminowej – stają się z mocy prawa żołnierzami służby kontraktowej do końca okresu,
na jaki kontrakt został zawarty.
2. Przepisu art. 13 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą,
nie stosuje się do żołnierzy zawodowych służby kontraktowej, którzy w dniu wejścia w życie
ustawy posiadają dwunastoletni okres czynnej służby wojskowej oraz żołnierzy, których okres
zawartego kontraktu liczony łącznie z dotychczasowymi okresami odbywania lub pełnienia innych
form czynnej służby wojskowej oraz okresami pełnienia służby w formacjach, o których mowa
w art. 17a ustawy, o której mowa w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, przekracza
dwanaście lat.
3. ołnierze, o których mowa w ust. 2, pełnią służbę kontraktową przez okres, na jaki podpisali
kontrakt.
Art. 7. Sprawy wszczęte, lecz niezakończone ostateczną decyzją przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy, prowadzi się na podstawie przepisów dotychczasowych.
Art. 8. Dotychczasowe przepisy wykonawcze, wydawane na podstawie ustawy wymienionej
w art. 1, zachowują moc do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na
podstawie ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak
niż przez okres 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.
Art. 9. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2010 r.



10-11-aa

46

U Z A S A D N I E N I E

Przygotowanie warunków do funkcjonowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach
pełnej ich profesjonalizacji wymaga dokonania niezbędnych zmian zapewniających wdrożenie
nowej polityki kadrowej. Proponowane w projekcie niniejszej ustawy o zmianie ustawy z dnia
11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 141,
poz. 892), zwanej dalej „ustawą”, rozwiązania mają głównie na celu zapewnienie właściwej
rekrutacji, selekcji i
racjonalnego wykorzystania zasobów kadrowych profesjonalnych Sił
Zbrojnych.
I. Obywatelstwo
żołnierzy zawodowych
Dotychczasowe uregulowania określające warunki, jakie musi spełniać kandydat na żołnierza
zawodowego wskazywały m.in., iż musi on posiadać wyłącznie obywatelstwo polskie. Jednakże
uczestnictwo Rzeczypospolitej Polskiej w strukturach NATO i Unii Europejskiej oraz pojawiające
się w mediach głosy wskazują na potrzebę otwarcia się Rzeczypospolitej Polskiej na możliwość
pełnienia służby zawodowej w polskiej armii przez osoby posiadające podwójne obywatelstwo
(polskie i innego państwa, w szczególności będącego członkiem NATO, UE). Powyższa zasada
będzie miała zastosowanie do kandydatów na żołnierzy zawodowych. Propozycja taka rozszerzy
bazę naboru kandydatów do służby wojskowej.
Powyższe powoduje konieczność zmiany brzmienia w art. 2, art. 111 pkt 1, art. 124 ust. 5 oraz
art. 134 ust. 1 pkt 1 ustawy.
II. Nadanie nowej formuły zawodowej służbie wojskowej pełnionej na podstawie kontraktu na
pełnienie służby terminowej
Zniesienie obowiązkowej służby wojskowej (niezawodowej służby wojskowej z poboru)
implikuje konieczność dokonania zmian w zawodowej służbie wojskowej pełnionej na podstawie
kontraktu na pełnienie służby terminowej. Zakłada się, że nowa formuła zawodowej służby
wojskowej, z jednej strony, zastąpi dotychczasową służbę obowiązkową, z drugiej zaś, zapewni
realizację zadań stawianych przed Siłami Zbrojnymi wynikających z Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej oraz sprawne reagowanie na zagrożenia współczesnego świata. Zakłada się, że obok
zawodowej służby wojskowej – stałej, funkcjonować będzie zawodowa służba wojskowa pełniona
jako kontraktowa. Pełniona ona będzie na podstawie kontraktu (umowy) zawieranego między osobą
zgłaszającą chęć pełnienia tej służby a uprawnionym do tego podmiotem. Kontrakty będą zawierać
odpowiednio: Minister Obrony Narodowej – z
pułkownikami (komandorami) i generałami
(admirałami); dyrektor departamentu Ministerstwa Obrony Narodowej właściwego do spraw kadr –
z pozostałymi oficerami; Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowódcy rodzajów Sił
Zbrojnych, Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych, Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych,
Komendant Główny andarmerii Wojskowej, Dowódca Garnizonu Warszawa – z podoficerami
w podległych jednostkach wojskowych oraz dowódcy jednostek wojskowych – z szeregowymi
w swoich jednostkach wojskowych.
Kontraktowej służbie wojskowej nadano charakter otwarty. Będzie ona dostępna dla wszystkich
chętnych spełniających określone w ustawie warunki, bez względu na płeć. Do kontraktowej służby
wojskowej będzie można powołać, w zależności od korpusu, żołnierzy służby kandydackiej,
oficerów rezerwy, podoficerów rezerwy, szeregowych rezerwy, o ile osoby te będą posiadały
odpowiednie wykształcenie i kwalifikacje w danym korpusie i jeżeli będzie to zgodne z potrzebami
Sił Zbrojnych.
Zakłada się, iż służba ta będzie pełniona w korpusie oficerów, podoficerów i szeregowych
zawodowych. Jako minimalne wymagania kwalifikacyjne do powołania w poszczególnych
korpusach przyjęto: w korpusie oficerów zawodowych ukończone studia wyższe (licencjat,
inżynier); w korpusie podoficerów zawodowych ukończona szkoła średnia (bez matury);
w korpusie szeregowych zawodowych ukończone co najmniej gimnazjum.
Zakłada się, że kontraktowa służba wojskowa będzie trwała maksymalnie dwanaście lat.
Powołanie do kontraktowej służby wojskowej będzie mogło następować jednorazowo na okres od
osiemnastu miesięcy do sześciu lat. ołnierze kontraktowi będą posiadali w zasadzie takie same
prawa i obowiązki, jak żołnierze zawodowi służby stałej. W czasie służby, żołnierze kontraktowi
będą otrzymywali uposażenie i inne należności pieniężne w takiej samej wysokości jak żołnierze
zawodowi służby stałej zajmujący porównywalne stanowiska służbowe.
Instytucja kontraktu jako podstawa pełnienia jednej z form zawodowej służby wojskowej nie
jest instytucją nową. Przewidywała ją ustawa z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej
żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 1997 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.), która w art. 8 ust. 2
stanowiła, że stosunek służbowy żołnierza zawodowego w służbie kontraktowej powstaje w drodze
powołania, na podstawie umowy, zwanej „kontraktem”, zawartej pomiędzy osobą, która
dobrowolnie zgłosiła się do tej służby, a właściwym podmiotem. Występuje ona również w obecnie
obowiązującej ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
(Dz. U. z 2008 r. Nr 141, poz. 892) w postaci kontraktu na pełnienie służby stałej lub kontraktu na
pełnienie służby terminowej.
2

Przewiduje się, że prawną podstawę zawarcia kontraktu na pełnienie zawodowej służby
wojskowej będzie stanowiła wyłącznie ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
Z uwagi na to, stosunek służbowy zawodowej służby wojskowej nie jest stosunkiem pracy, a do
kontraktu nie mają zastosowania przepisy Kodeksu pracy. Kontrakt przewidziany w projekcie
ustawy nie wyczerpuje również cech stosunku cywilnoprawnego, który jest stosunkiem prawnym
określonym przez prawo cywilne. Nie następuje tym samym w żadnym z przepisów projektu
odesłanie do Kodeksu cywilnego. Niemniej jednak można przyjąć, że przepisy wojskowej ustawy
pragmatycznej stanowią lex specialis w stosunku do przepisów prawa cywilnego, stanowiącego lex
generalis. Jeżeli określoną materię reguluje zarówno lex generalis, jak i lex specialis, a występują
różnice w skutkach prawnych, pierwszeństwo należy przyznać normom szczególnym zgodnie
zasadą lex specialis derogat lege generali. Zgodnie z tym przyjąć należy, że przepisy ustawy
o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych stanowią lex specialis w stosunku do całokształtu
przepisów prawa cywilnego.
Uwzględniając powyższe, projektowany w ustawie kontrakt nie będzie umową o pracę
w rozumieniu Kodeksu pracy, ani umową cywilnoprawną (podobną do umowy o dzieło lub umowy
zlecenia) w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Tym samym nie będzie rodził skutków w zakresie
opłacania składek na ubezpieczenie społeczne związanych z wymienionymi umowami. Odrębność
stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej w tym zakresie ustawodawca usankcjonował
w wielu aktach normatywnych.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom
emerytalnym i rentowym, w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 1 października 2003 r.
podlegali tylko żołnierze zawodowi, którzy rozpoczęli służbę zawodową po dniu 1 stycznia 1999 r.
Po dniu 1 października 2003 r. obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają
tylko żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę
wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego oraz żołnierzy pełniących okresową
służbę wojskową (art. 6 ust. 1 pkt 11 powołanej ustawy).
Natomiast całość problematyki zabezpieczenia emerytalno-rentowego żołnierzy zawodowych
regulują przepisy ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, z późn. zm.). W myśl przepisów
art. 6a „wojskowej ustawy emerytalnej”, jeżeli żołnierz zwolniony z czynnej służby nie spełnia
warunków do nabycia prawa do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej, od
uposażenia wypłaconego żołnierzowi po dniu 31 grudnia 1998 r. do dnia zwolnienia ze służby, od
którego nie odprowadzono składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przekazuje się do
3