Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Warszawa, 13 stycznia 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-285(6)/08


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej






Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
senackiego projektu ustawy



- o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego (druk nr 1228).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.


(-) Donald Tusk












Stanowisko Rządu


do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego ( druk nr 1228)




Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (zawarty
w druku nr 1228), wprowadza do obowiązujących regulacji kodeksu postępowania cywilnego
art. 394 1 § 1 pkt 2 k.p.c., w którym zastrzeżono, że zażalenie do Sądu Najwyższego
przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji, „co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji”.


Potrzeba dokonania tej zmiany uzasadniona została koniecznością wykonania
obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27
marca 2007r., SK 3/05, wedle którego art. 39318 § 2 k.p.c., w brzmieniu obowiązującym do
dnia 6 lutego 2005 r., tj. do czasu jego uchylenia przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 22 grudnia
2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju
sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), w zakresie, w jakim uniemożliwia
zaskarżenie postanowienia w przedmiocie kosztów procesu zasądzonych po raz pierwszy
przez sąd drugiej instancji, jest niezgodny z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej.
Nowelizowany art. 394 1 § 2 k.p.c., wprowadzony do systemu prawa od dnia 5 maja
2005 r., ma identyczne brzmienie z tym zakwestionowanym przez Trybunał Konstytucyjny
w wyroku z dnia 27 marca 2007 r., z tą tylko różnicą, że instytucję kasacji zastąpiono skargą
kasacyjną.
Zatem stan prawny, który już wcześniej wykluczał możliwość wniesienia zażalenia do
Sądu Najwyższego na postanowienie o kosztach procesu, istnieje także obecnie, pomimo jego
podważenia przez Trybunał Konstytucyjny.
W tej sytuacji należy, co do zasady, pozytywnie odnieść się do przedstawionej
propozycji zmiany art. 3941 § 1 k.p.c., gdyż prowadzi ona do wykonania wyroku Trybunału
Konstytucyjnego.
Stwierdzając powyższe, należy jednak mieć na uwadze dwie wątpliwości natury
ogólnej.
1) Pogląd Trybunału Konstytucyjnego wyrażony w wyroku z dnia 27 marca 2007 r.
zdaje się odbiegać od poglądu, jaki Trybunał przedstawił w uzasadnieniu wcześniejszego
wyroku z dnia 1 lutego 2005 r., SK 62/03 (OTK – A, 2005 nr 2, poz.11), w którym stwierdził,
że ograniczenia prawnego do zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji nie można
oceniać z punktu widzenia art. 176 Konstytucji. Sądem pierwszej instancji jest ten sąd, przed
którym rozpoczyna się postępowanie sądowe, w wyniku którego organ ten ma wydać
rozstrzygnięcie dotyczące meritum sporu istniejącego między stronami. Postanowienie sądu
odwoławczego dotyczące kosztów procesu jest zatem zawsze postanowieniem sądu drugiej
instancji i nie musi przysługiwać na nie zażalenie do Sądu Najwyższego.
2) Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r. formalnie dotyczył
treści nieobowiązującego już art. 39318 § 2 k.p.c., a nie art. 394 1 § 2 k.p.c. Wprawdzie
obowiązująca regulacja jest tożsama z tą krytycznie ocenioną przez Trybunał w wyroku
z dnia 27 marca 2007 r., ale jednocześnie trzeba zwrócić uwagę, że obowiązująca treść
art. 3941 § 2 k.p.c. została już zaskarżona do Trybunału w sprawach o sygn. SK 19/08 i SK
30/08. Nie można zatem wykluczyć, że Trybunał rozpoznając te skargi uzna ich zasadność,
stwierdzając tym samym konieczność zmiany zakresu przedmiotowego orzeczeń, na które
przysługuje środek odwoławczy do Sądu Najwyższego.

Po rozważeniu powyższych argumentów Rząd pozytywnie opiniuje przedłożony
projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.





2