Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

dualizmu regulacji uprawnień akcjonariuszy. Uprawnienia te byłby
normowane w pierwszym rzędzie Kodeksem spółek handlowych, jako
podstawowym aktem dotyczącym spółek akcyjnych i regulującym
problematykę walnego zgromadzenia. Na przepisy Kodeksu „nakładałyby
się”, jako leges speciales, przepisy ustawy o ofercie publicznej. Takie
rozwiązanie utrudniałoby spółkom i akcjonariuszom stosowanie prawa
i rodziłoby poważne wątpliwości co do zakresu przysługujących
uprawnień oraz zasad rządzących procedurami korporacyjnymi.
Należy zauważyć, że już obecnie występuje niekorzystny dualizm
regulacji spółki publicznej. Wynika on z umieszczenia szczątkowych
przepisów o spółkach publicznych, mających charakter stricte
„korporacyjny”, w ustawie o ofercie publicznej. Chodzi przede wszystkim
o instytucję przymusowego wykupu oraz rewizji szczególnej (art. 82 – 86
ustawy o ofercie). Implementacja przepisów dyrektywy w ustawie
o ofercie publicznej pogłębiłaby ten niekorzystny stan.

III. Terminy i sposób zwołania walnego zgromadzenia
1. Przepisy art. 4021 – art. 4023 stanowią implementację art. 5 dyrektywy.
2. Przepis art. 4021 § 1 wdraża zasadę „push towards investors”
(„pchnięcie” informacji do inwestorów), stosownie do której sposób
zwołania walnego zgromadzenia powinien zapewniać skuteczne
przekazanie informacji do publicznej wiadomości w całej Unii
Europejskiej. Nie wystarczy zatem udostępnienie informacji przez
emitenta, ale konieczne jest zapewnienie przekazywania jej adresatom.
Obecny wymóg publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nie
realizuje tej zasady, a więc jest niedostosowany do wymagań dyrektywy.
W praktyce spółki będą zatem zobowiązane zamieszczać ogłoszenie na
swojej stronie internetowej oraz za pośrednictwem agencji informa-
cyjnej, zgodnie z przepisem art. 58 ustawy o ofercie publicznej.

9
3. Przepis art. 4021 § 2 wprowadza termin na zwołanie walnego
zgromadzenia, ustalając go na 26 dni. Przyczyny określenia takiego
terminu są spowodowane czynnościami technicznymi, które wiążą się
z ustaleniem kręgu osób uprawnionych do udziału w walnym
zgromadzeniu w systemie tzw. record date (dzień rejestracji).
Przeprowadzona analiza wykazała, że record date może być ustalany nie
później niż na 16 dni przed datą walnego zgromadzenia ze względu na
czynności wykonywane przez firmy inwestycyjne i KDPW, w związku
z przekazaniem spółce listy osób uprawnionych do udziału w walnym
zgromadzeniu. Badania prawnoporównawcze wykazały,
że
proponowany termin jest zgodny z rozwiązanami przyjmowanymi
w innych ustawodawstwach w kontekście record date. Takie
rozwiązanie, wbrew pozorom, nie prowadzi do wydłużenia okresu
potrzebnego na zwołanie zgromadzenia. Wręcz przeciwnie, zwolnienie
spółek publicznych z obowiązku publikacji ogłoszenia w Monitorze
Sądowym i Gospodarczym prowadzi do skrócenia okresu od chwili
podjęcia decyzji o zwołaniu walnego zgromadzenia do chwili jego
zwołania. Praktyka obrotu dowodzi bowiem, że obecnie spółki, aby
zwołać zgromadzenie na 21 dni przed planowanym terminem muszą
składać ogłoszenia do redakcji Monitora Sądowego i Gospodarczego
z wyprzedzeniem co najmniej 2 tygodni. Oznacza to, że obecnie
faktyczny okres na zwołanie walnego zgromadzenie wynosi 5 tygodni
(21-dniowy termin ustawowy, powiększony o 2 tygodnie na
przygotowanie ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).
Projektowane rozwiązanie skraca zatem faktyczny termin na zwołanie
walnego zgromadzenia o około 9 dni.
4. Przepis art. 4022 określa treść ogłoszenia zgodnie z art. 5 ust. 3
dyrektywy. Dodatkowo proponuje się, aby ogłoszenie zawierało
informację na temat możliwości uczestniczenia w nim za pomocą
środków elektronicznych. Spółka, która będzie przeprowadzać
np. transmisję internetową z walnego zgromadzenia powinna
10
poinformować o tym fakcie oraz miejscu i czasie transmisji
w ogłoszeniu o zwołaniu walnego zgromadzenia.
5. Przepis art. 4023 wprowadza wyraźny obowiązek prowadzenia przez
spółkę publiczną strony internetowej, co jest logiczną konsekwencją
proponowanych rozwiązań związanych z organizacją walnego
zgromadzenia. Ponadto wskazuje on, co i przez jaki okres spółka
powinna zamieszczać na stronie internetowej. Przepis ten implementuje
art. 5 ust. 4 dyrektywy.

IV. Uprawnienia dotyczące zwołania walnego zgromadzenia, uzupełniania
porządku obrad i przedstawiania projektów uchwał
A. Uprawnienia akcjonariuszy mniejszościowych
1. Zmiany wprowadzone do art. 400 i 401 K.s.h. mają na celu
implementację art. 6 dyrektywy. Dyrektywa wymaga od państw
członkowskich przyznania akcjonariuszom prawa do:
− wprowadzania dodatkowych spraw do porządku obrad walnego
zgromadzenia,
− przedstawiania projektów uchwał dotyczących spraw
wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia lub
spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad.
Państwa członkowskie mogą ponadto przyznać akcjonariuszom
prawo do żądania zwołania nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia. Uprawnienie to ma w świetle dyrektywy charakter
fakultatywny.
2. Dyrektywa wymaga znaczącego rozbudowania dotychczasowych
norm Kodeksu spółek handlowych o uprawnieniach akcjonariuszy
mniejszościowych dotyczących zwołania walnego zgromadzenia.
Czyni to wskazanym ujęcie w odrębnych przepisach uprawnienia
do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia
(proponowany art. 400 K.s.h.) oraz uprawnienia do wprowadzania
11
spraw do porządku obrad oraz przedkładania projektów uchwał
(proponowany art. 401 K.s.h.). Dotychczasowa treść art. 401 K.s.h.
została w związku z tym przeniesiona do art. 400 K.s.h. jako
§ 2 – 4.
Proponowane zmiany dotyczą przede wszystkim uprawnienia do
żądania wprowadzania określonych spraw do porządku obrad
zgromadzenia. De lege lata uprawnienie to jest w prawie polskim
praktycznie martwe.
Po pierwsze, Kodeks spółek handlowych wymaga, aby żądanie
mniejszości zostało złożone zarządowi najpóźniej na miesiąc przed
proponowanym terminem zgromadzenia. Tymczasem sam termin
zwołania zgromadzenia jest krótszy i wynosi 3 tygodnie,
a w przypadku, gdy wszystkie akcje wyemitowane przez spółkę są
imienne – tylko 2 tygodnie (art. 402 § 1 i § 3 K.s.h.). Pomijając
zatem sytuacje wyjątkowe, gdy zarząd dobrowolnie ze znacznym
wyprzedzeniem zwołuje zgromadzenie, ze względu na upływ
miesięcznego terminu, prawo akcjonariuszy żądania umieszczenia
dodatkowych spraw w porządku obrad zgromadzenia jest wątpliwe.
Zarząd może bowiem podnieść argument, że żądanie mniejszości
powinno dotyczyć uzupełnienia porządku obrad już zwołanego
walnego zgromadzenia, nie zaś zgromadzenia, które zostanie
dopiero zwołane w bliżej nieokreślonej przyszłości. Brzmienie
art. 400 § 1 K.s.h. pozwala zatem zarządowi bojkotować żądanie
mniejszości.
Po drugie, żaden przepis Kodeksu spółek handlowych nie
zobowiązuje zarządu do uzupełnienia ogłoszenia zawierającego
porządek obrad o sprawy będące przedmiotem żądania mniejszości
(ani wysłania uzupełniających listów poleconych lub zawiadomień
pocztą elektroniczną). Tymczasem walne zgromadzenie jest
bezwzględnie związane porządkiem obrad ujawnionym
12
w ogłoszeniu bądź przesłanym akcjonariuszom (art. 404 § 1
K.s.h.).
W świetle zarysowanego powyżej stanu jest konieczne „ożywienie”
uprawnienia mniejszości do uzupełnienia porządku obrad.
Mniejszość zyskałaby egzekwowalne prawo żądania umieszczenia
dodatkowych spraw w porządku obrad zarówno zwyczajnego, jak
i nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (art. 401 § 1 K.s.h.).
Dyrektywa zezwala wprawdzie na ograniczenie omawianego
uprawnienia do zwyczajnego walnego zgromadzenia, jeżeli
jednocześnie prawo krajowe przyznaje akcjonariuszom
mniejszościowym uprawnienie do żądania zwołania
nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (art. 6 ust. 1 ak. 2
dyrektywy). Wprowadzenie takiego ograniczenia w prawie polskim
nie wydaje się jednak zasadne. Nie jest ono znane Kodeksowi
spółek handlowych. Jego wprowadzenie oznaczałoby pogorszenie
standardu ochrony akcjonariuszy mniejszościowych.
W
świetle proponowanej regulacji akcjonariusze spółek
publicznych mogliby żądać uzupełnienia porządku obrad nie
później niż na 21 dni przed wyznaczonym terminem zwyczajnego
walnego zgromadzenia. Wprowadzenia terminu liczonego wstecz
w dniach od daty walnego zgromadzenia wymaga art. 6 ust. 3
dyrektywy. Ograniczenie uprawnienia akcjonariuszy terminem
umożliwia zarządowi ogłoszenie uzupełnionego porządku obrad
jeszcze przed dniem rejestracji, czego wymaga art. 6 ust. 4
dyrektywy. W spółkach prywatnych termin ten wynosi 14 dni.
3. Prawo żądania uzupełnienia porządku obrad trudno urzeczywistnić
w sytuacji, gdy walne zgromadzenie jest zwoływane w trybie
art. 402 § 3 K.s.h. Jeżeli akcjonariusze otrzymują zawiadomienie
o zgromadzeniu listem poleconym, pozostałoby im niewiele czasu
na zgłoszenie żądania uzupełnienia porządku obrad. Jeszcze mniej
13