Rządowy projekt ustawy o podatku akcyzowym

66
zapobieżenie sytuacji, w której podmiot nie prowadzący działalności gospodarczej w zakresie
wyrobów akcyzowych, ze względu na uboczne uzyskiwanie niewielkich ilości takich
wyrobów, byłby objęty obowiązkiem spełnienia szeregu wymogów formalnych (np.
uzyskanie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego) związanych ściśle z działalnością
gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych.
Art. 83 ust. 4 – wychodząc naprzeciw postulatom zgłaszanym przez przedsiębiorców
branży paliwowej z definicji produkcji wyrobów energetycznych wyłączono dodawanie do
paliw silnikowych lub paliw opałowych dodatków lub domieszek w ilości stanowiącej nie
więcej niż 0,2 % wyrobu energetycznego. W obrocie paliwami praktykowane jest
wprowadzanie do tych paliw śladowych ilości preparatów chemicznych, co nie skutkuje
zmianą klasyfikacji paliw. Operacja taka nie stanowi elementu procesu produkcyjnego, nie
jest mieszaniem, przetwarzaniem, wytwarzaniem ani przeklasyfikowaniem paliw i nie
powoduje zmiany parametrów określonych w klasyfikacji CN i Polskich Normach. W
praktyce oznacza to, np. w przypadku cysterny paliwa o pojemności 20.000 litrów,
umożliwienie dodania poza składem podatkowym różnego rodzaju dodatków i domieszek w
wysokości do 40 litrów. Wyłączenie to nie dotyczy barwienia i znakowania wyrobów
energetycznych do celów fiskalnych, które muszą, podobnie jak ma to miejsce obecnie,
odbywać się w składzie podatkowym.
Art. 84 ust. 1–2 – proponowane brzmienie przepisów dostosowuje obecny zapis do
postanowień wynikających z dyrektywy 2003/96/WE. Przepis określa w sposób bardziej
uniwersalny, w zależności od rodzaju i specyfiki wyrobu, w stosunku do dotychczasowej
treści, podstawę opodatkowania wyrobów akcyzowych będących wyrobami energetycznymi.
Wprowadzono również jako podstawę opodatkowania wartość energetyczną brutto wyrażoną
w gigadżulach (GJ). Art. 84 ust. 2 określa, że w przypadku energii elektrycznej podstawą
opodatkowania jest jej ilość wyrażona w megawatogodzinach (MWh).
Art. 84 ust. 3–-4 – z uwagi na utrzymanie obniżonych stawek akcyzy i zwolnień od
akcyzy dla olejów opałowych i olejów napędowych przeznaczonych do celów żeglugi
zaproponowane przepisy wskazują podstawę opodatkowania w przypadku użycia tych
wyrobów do celów napędowych oraz definiują czynności, które w rozumieniu ustawy za takie
użycie są uważane. Celem tych zmian jest przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom na rynku
paliw, polegającym na nieuprawnionym użyciu, opodatkowanych niską stawką akcyzy olejów
opałowych i zwolnionych od akcyzy olejów do celów żeglugi niezgodnie z ich
przeznaczeniem do celów napędowych, co w efekcie naraża budżet państwa na uszczuplenie
finansowe. Powyższa regulacja odpowiada rozwiązaniom przyjętym w Kodeksie karnym
skarbowym, który w art. 73a penalizuje właśnie takie zachowania.
Art. 84 ust. 5 – w celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych, w związku z
uznaniem za użycie olejów opałowych do celów napędowych w przypadku posiadania oleju
opałowego lub jego sprzedaży ze zbiornika podłączonego do odmierzacza paliw ciekłych
wprowadzono w ust. 5 definicję tego odmierzacza.
Art. 85 ust. 1 – określa stawki akcyzy dla poszczególnych wyrobów energetycznych.
W obecnym stanie prawnym stawki akcyzy dla paliw silnikowych, olejów opałowych i gazu
określone w art. 65 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, mogą być obniżone przez ministra
właściwego do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia. Taki mechanizm
funkcjonuje w polskim porządku prawnym od momentu wprowadzenia podatku akcyzowego.
Projektowana regulacja wychodzi naprzeciw podnoszonym przez środowiska gospodarcze
postulatom, odnośnie do istniejącej w dotychczasowym stanie prawnym „tymczasowości”
stawek akcyzy i wiążącą się z tym niepewnością gospodarczą. Należy pamiętać, że akcyza
jest istotnym elementem cenotwórczym. W opinii przedsiębiorców, istnienie nawet czysto

67
teoretycznej możliwości zmiany stawek akcyzy w krótkim czasie (co jest technicznie możliwe
w przypadku zmiany rozporządzenia), traktować należy jako sytuację niekorzystną w
stosunku do elementarnych zasad planowania gospodarczego. Wreszcie konieczność ciągłego
odnoszenia się do przepisów rozporządzenia uznawana jest przez wielu podatników jako
rozwiązanie nieprzejrzyste utrudniające czytanie przepisów akcyzowych. Proponowana
zmiana powinna spotkać się z pozytywnym odbiorem ze strony przedsiębiorców, jako
gwarancja stabilnych i przejrzystych reguł opodatkowania akcyzą jakże istotnej, z punktu
widzenia gospodarczego, grupy wyrobów.
Przepisy dyrektywy 2003/96/WE oraz dyrektywy 2004/74/WE zmieniającej dyrektywę
2003/96/WE przewidują minimalny poziom opodatkowania dla gazu ziemnego zużywanego
do celów napędowych w wysokości 2,6 EUR/GJ wartości energetycznej brutto, co odpowiada
około 125 EUR/1.000 kg gazu ziemnego, zarówno w stanie gazowym jak i skroplonym,
dopuszczając także możliwość stosowania przez niektóre Państwa Członkowskie, czasowych
zwolnień i obniżek poziomu opodatkowania w odniesieniu do wyrobów energetycznych i
energii elektrycznej. Wychodząc z założenia opodatkowania akcyzą wszystkich paliw
silnikowych zaproponowano obłożenie tym podatkiem gazu ziemnego (mokrego) i
pozostałych węglowodorów gazowych objętych pozycją CN 2711 oraz gazowych
węglowodorów alifatycznych objętych pozycją CN 2901, w stanie gazowym, przeznaczonych
do napędu silników spalinowych, w tym także sprężonego gazu ziemnego (CNG). Na rynku
paliw napędowych istnieje konkurencja, konsument ma zatem wybór pomiędzy benzyną,
LPG, olejem napędowym i CNG. Jednak, aby nie zahamować inicjatyw gospodarczych
związanych z coraz powszechniejszym użyciem CNG jako tańszej i ekologicznej alternatywy
dla paliw pochodzenia naftowego projekt przewiduje zgodnie z art. 162, do dnia 31
października 2013 r. stosowanie zerowej stawki akcyzy. Po tym terminie zaproponowano
opodatkowanie CNG w wysokości 100,00 zł/1.000 kg.
Projekt przewiduje utrzymanie dotychczasowej stawki akcyzy na gaz ziemny (mokry) i
pozostałe węglowodory gazowe objęte pozycją CN 2711 oraz gazowe węglowodory
alifatyczne objęte pozycją CN 2901, skroplone, przeznaczonych do napędu silników
spalinowych m.in. LPG. Gaz skroplony do napędu pojazdów samochodowych (LPG),
traktowany jako substytut benzyn silnikowych, uznawany jest za mniejsze zagrożenie dla
środowiska ze względu na niższe wskaźniki emisji szkodliwych produktów spalania w
porównaniu z paliwami benzynowymi. Dlatego też, ze względów ekologicznych, stosowane
rozwiązania systemowe odróżniają tego rodzaju paliwo, od innych, mniej przyjaznych dla
środowiska, co znajduje wyraz m.in. w relatywnie niższym opodatkowaniu autogazu
podatkiem akcyzowym. Projekt ustawy o podatku akcyzowym utrzymuje preferencyjne
opodatkowanie LPG w stosunku do benzyny. Aktualnie obowiązująca stawka podatku
akcyzowego na gaz skroplony służący do napędu pojazdów samochodowych, która wynosi
695 zł/1.000 kg, jest znacznie niższa od stawek akcyzy dla tradycyjnych paliw silnikowych.
Kierując się względami ochrony środowiska zaproponowano zerową stawkę akcyzy dla
biogazu, wodoru, w tym biowodoru (otrzymywanego z biomasy) przeznaczonych do napędu
silników spalinowych.
Biogaz i biowodór, pozyskiwane z biomasy, są biopaliwami o niekwestionowanych, niemal
neutralnych właściwościach środowiskowych, a przy tym znacznie droższe od tradycyjnych
paliw ciekłych. W celu stworzenia korzystnych warunków do zastępowania paliw
ropopochodnych ekologicznymi paliwami pozyskiwanymi z biomasy, dla biogazu i
biowodoru, wyprodukowanych w składzie podatkowym i spełniających wymagania
jakościowe określone w odrębnych przepisach, ustalono stawki podatku akcyzowego w
wysokości 0 zł.

68
Podobnie w przypadku wodoru, pozyskiwanego z innych surowców aniżeli z biomasy mając
na uwadze wspomniane walory środowiskowe oraz aspekty kosztowe związane z
wytwarzaniem i stosowaniem wodoru jako paliwa silnikowego, zaproponowano zerową
stawkę akcyzy.
Wyjaśnienia wymaga kwestia opodatkowania akcyzą wodoru przeznaczonego do innych
celów. Jeżeli wodór ten nie będzie używany jako paliwo silnikowe, w świetle definicji
ustawowych zawartych w art. 82 ust. 1 i 2, nie będzie on wyrobem energetycznym i nie
będzie podlegał opodatkowaniu akcyzą. Należy wskazać iż obecnie rozwijające się
technologie idą w kierunku wykorzystania wodoru w ogniwach elektrycznych i w takim
wypadku wyrób ten nie byłby wyrobem obciążonym podatkiem akcyzowym.
W stosunku do wyrobów przeznaczonych do celów opałowych innych niż oleje opałowe o
kodach CN 2710 19 51 – 69, projekt przewiduje ich opodatkowanie w zależności od gęstości
paliwa odpowiednio - 232,00 zł/1000 l dla olejów o gęstości mniejszej niż 890 kg/m3 oraz
60,00 zł/1000 kg dla olejów o gęstości równej lub wyższej od 890 kg/m3 . W przypadku paliw
gazowych, w stanie gazowym lub skroplonych zaproponowano stawkę jak dla gazu ziemnego
przeznaczonego do celów opałowych tj. 1,18 zł/GJ. Należy podkreślić, iż zarówno gaz
ziemny jak i inne paliwa gazowe przeznaczone do celów opałowych korzystają ze zwolnień
od akcyzy wynikających z art. 25 ust. 4-6 i art. 27 ust. 1 pkt 3, co pozostaje w zgodzie z
postanowieniami dyrektywy 2003/96/WE.
Art. 85 ust. 2 – określa jednoznacznie, iż w przypadku przeznaczenia wyrobów
energetycznych, innych niż określone w ust. 1 pkt 1-13, do celów innych niż opałowe i
napędowe albo jako dodatki i domieszki do tych paliw stosuje się zerową stawkę akcyzy. Taki
zapis umożliwi przedsiębiorcom zużywającym wyroby akcyzowe zaliczone wprawdzie do
grupy wyrobów energetycznych, ale na cele inne niż paliwowe, na obniżenie kosztów
prowadzonej działalności.
Art. 85 ust. 3 – zawiera stawkę podatku akcyzowego od energii elektrycznej, którą w
projekcie określono w wysokości 20zł/MWh.
Stawka akcyzy na energię elektryczną pozostaje na niezmienionym poziomie 20 zł/MWh. Z
fiskalnego punktu widzenia dochody z tytułu akcyzy od energii elektrycznej opodatkowanej
w momencie jej wydania przez producenta w porównaniu do dochodów z akcyzy od energii
elektrycznej opodatkowanej w momencie dostawy przez dystrybutora lub redystrybutora do
nabywcy końcowego, mogą ulec pomniejszeniu o tę część, która w obecnym systemie jest
liczona również od energii ulegającej stratom przesyłowym i dystrybucyjnym.
W przypadku, gdyby wskutek projektowanej zmiany systemu nastąpił wzrost cen energii
elektrycznej, dostarczanej do dystrybutorów i dalej do nabywcy końcowego, przyczyny tego
należałoby upatrywać w chęci zwiększenia zysku przez producentów energii elektrycznej,
poprzez fakt, że producenci nie dokonaliby obniżenia ceny energii pomimo zdjęcia z nich
obowiązku zapłaty akcyzy od energii elektrycznej wydanej (art. 6 ust. 5 dotychczas
obowiązującej ustawy o podatku akcyzowym). W związku z tym szacuje się, że ceny energii
elektrycznej mogą wzrosnąć o 5% w stosunku do taryfy cenowej ustalanej przez URE. Należy
podkreślić, że nie ma żadnych ekonomicznych przesłanek do wzrostu cen energii elektrycznej
dla nabywcy końcowego.
Art. 85 ust. 4 – proponowany zapis jest odpowiednikiem obecnego art. 65 ust. 1a
ustawy o podatku akcyzowym, który określa sankcyjne stawki akcyzy w przypadku
niezgodnego z przeznaczeniem użycia olejów napędowych lub olejów opałowych
przeznaczonych do celów opałowych, użycia ich, gdy nie spełniają warunków w zakresie
prawidłowego znakowania i barwienia, a także ich sprzedaży za pomocą odmierzaczy paliw
ciekłych.

69
W stosunku do obecnego stanu prawnego stawkami sankcyjnymi objęto także przypadki
przekroczenia dopuszczalnych norm zużycia wyrobów energetycznych objętych zerową
stawką akcyzy (art. 85 ust. 2). Jest to konsekwencją objęcia tej grupy wyrobów zakresem
normowania zużycia (patrz uzasadnienie do art. 81) i ma na celu ograniczenie skali zjawisk
patologicznych dotyczących nielegalnej produkcji i wprowadzania do obrotu
nieopodatkowanych paliw silnikowych.
Art. 85 ust. 5–12 – przepisy wprowadzono w celu zapewnienia właściwej kontroli w
zakresie obrotu wyrobami energetycznymi korzystającymi z preferencyjnych stawek akcyzy
ze względu na przeznaczenie do celów opałowych. Na sprzedawców, importerów i podmioty
dokonujące nabycia wewnątrzwspólnotowego olejów przeznaczonych do celów opałowych
nałożono szczególne obowiązki w zakresie oświadczeń o przeznaczeniu wyrobów
uprawniającym do zastosowania obniżonych stawek akcyzy. Szczegółowo określono zakres
danych, jakie powinny zawierać oświadczenia i miesięczne zestawienie tych oświadczeń, tryb
ich uzyskiwania od nabywców, tryb i terminy składania organom podatkowym oraz terminy
przechowywania kopii tych oświadczeń. W przypadku podmiotów, które nabywają oleje
opałowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, przewidziano możliwość złożenia
stosownych oświadczeń w wystawionej fakturze VAT.
Art. 85 ust. 13 – przepis ma charakter dyscyplinujący podatników, odwołuje się
bowiem, w przypadku niespełnienia warunków określonych w ust. 5-12, do sankcyjnych
stawek określonych w ust. 4.
Art. 86 – ust. 1 wprowadza obowiązek znakowania i barwienia określonych wyrobów
energetycznych.
Znakowanie za pomocą nieusuwalnego znacznika i barwienie wyrobów energetycznych
funkcjonuje w Polsce już od kilku lat i wprowadzane było etapami. Obowiązek barwienia
oleju opałowego na czerwono wprowadzono po raz pierwszy 1 sierpnia 1998 r. Od 1
października 1999 r. obok barwienia na czerwono został wprowadzony obowiązek
znakowania nieusuwalnym znacznikiem, z określeniem jego minimalnej ilości.
Projekt utrzymuje szereg zwolnień od akcyzy i preferencyjnych stawek akcyzy na niektóre
wyroby energetyczne (m.in. na oleje opałowe oraz oleje opałowe i oleje napędowe
wykorzystywane do celów żeglugi). W obecnym stanie prawnym do celów skutecznej
kontroli obrotu tymi wyrobami, wykonując upoważnienie ustawowe wynikające z art. 66 ust.
2 ustawy o podatku akcyzowym, Minister Finansów wprowadził w drodze rozporządzenia
obowiązek ich znakowania i barwienia. Projekt zakłada nałożenie na podatników w drodze
ustawowej obowiązku znakowania i barwienia olejów opałowych o kodach CN od 2710 19 51
do 2710 19 69, z których 30 % lub więcej objętościowo destyluje przy 350°C lub których
gęstość w temperaturze 15°C jest niższa od 890 kg/m3, olejów napędowych o kodach od
CN 2710 19 41 do 2710 19 49 - przeznaczonych na cele opałowe. Ponadto analogicznym
obowiązkiem objęto oleje napędowe o kodach od CN 2710 19 41 do 2710 19 49 –
wykorzystywane do celów żeglugi (włączając rejsy rybackie). Projekt przewiduje
upoważnienie ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia w akcie
wykonawczym rodzajów substancji stosowanych do barwienia i znakowania wyrobów
energetycznych oraz określenia minimalnych ilości ich stosowania (ust. 3).
W ust. 2 wskazano szczegółowo podmioty zobowiązane do znakowania i barwienia wyrobów
energetycznych (obowiązek znakowania i barwienia wyrobów energetycznych ciąży na
podmiotach prowadzących składy podatkowe, importerach, podmiotach dokonujących
nabycia wewnątrzwspólnotowego i przedstawicielach podatkowych). Natomiast w ust. 3 i 4
uszczegółowiono zakres delegacji i wytycznych dla ministra właściwego do spraw finansów
publicznych.

70
Art. 87 ust. 1–6 – jest konsekwencją implementacji przepisów dyrektywy 2003/96/WE
i zmiany momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku energii elektrycznej.
Wobec powyższej zmiany konieczne jest określenie sposobu prowadzenia ewidencji
ilościowej energii elektrycznej wyprodukowanej, zakupionej, dostarczonej, zwolnionej,
zużytej, wyeksportowanej, otrzymanej lub wydanej wraz z datą dokonania płatności akcyzy,
kwotą akcyzy należnej do zapłaty oraz ilości strat energii powstałych w wyniku przesyłu i
rozdziału tej energii. Do prowadzenia ewidencji będzie obowiązany sprzedawca energii
elektrycznej nabywcy końcowemu, podmiot reprezentujący, o którym mowa w art. 9 ust.6, i
podmiot, który zużyje energię przed jej sprzedażą nabywcy końcowemu. Ewidencja będzie
prowadzona na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych znajdujących się u
nabywcy końcowego lub podmiotu zużywającego energię elektryczną, a w przypadku braku
takiej możliwości na podstawie dokumentów rozliczeniowych. Analogiczną regulację
wprowadzono w tym zakresie również w ust. 2, w stosunku do dostawy
wewnątrzwspólnotowej oraz eksportu energii elektrycznej, z tym że w przypadku braku
możliwości prowadzenia ewidencji na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-
rozliczeniowych, ewidencja prowadzona będzie na podstawie dokumentów rozliczeniowych.
Dane zawarte w ww. ewidencjach powinny być przechowywane do celów kontroli przez
okres pięciu lat, licząc od końca roku, w którym zostały sporządzone. Sposób prowadzenia
tych ewidencji określi minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze
rozporządzenia. Z uwagi na standardowy charakter danych, które będą musiały być zawarte w
ewidencji ilościowej energii elektrycznej, podmioty obowiązane do jej prowadzenia nie
powinny ponosić z tego tytułu dodatkowych kosztów.

Rozdział 2
Napoje alkoholowe

Art. 88 – definicja napojów alkoholowych jest nieznacznie zmodyfikowanym
redakcyjnie odpowiednikiem obecnego art. 67 ustawy o podatku akcyzowym. Analogicznie
jak obecnie, do grupy napojów alkoholowych zaliczono alkohol etylowy, piwo, wino, napoje
fermentowane i wyroby pośrednie.
Art. 89–93 – zmiany w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów są
związane z nową regulacją zawartą w art. 3 projektu, tj. rezygnacją ze stosowania do celów
poboru akcyzy i oznaczania wyrobów znakami akcyzy klasyfikacji wyrobów w układzie
odpowiadającym Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, a ponadto wynikają z potrzeby
doprecyzowania definicji poszczególnych napojów alkoholowych zgodnie z dyrektywą Rady
92/83/EWG. W celu zsynchronizowania niniejszych regulacji z pozostałymi przepisami
projektu ustawy, zdefiniowano pojęcie „produkcji” poszczególnych wyrobów, a nie jak
dotychczas „producenta”. Przepisy ustawy niejednokrotnie posługują się pojęciem
„produkcji”, nie odwołują się natomiast do pojęcia „producent”. W przypadku piwa
dyrektywa 92/83/EWG dopuszcza dwa sposoby ustalania podstawy opodatkowania akcyzą -
od liczby hektolitrów i stopni Plato, bądź hektolitrów i rzeczywistej objętościowej zawartości
alkoholu w gotowym produkcie. Projekt utrzymuje dotychczasowe rozwiązanie tzn. podstawą
opodatkowania piwa pozostaje liczba hektolitrów za każdy stopień Plato. Taki system jest
obecnie stosowany w 16 państwach członkowskich UE. W art. 90 ust. 5 zamieszczono
upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia, w
drodze rozporządzenia, szczegółowych metod ustalania parametrów służących do określenia
podstawy opodatkowania piwa, o których mowa w ust. 3, w szczególności wyznaczania