Poselski projekt ustawy - Prawo spółdzielcze

Rozdział l
Cel, przedmiot działalności i członkostwo

Art. 78.
Celem działalności gospodarczej rolniczej spółdzielni produkcyjnej jest prowadzenie wspól-
nego gospodarstwa rolnego oraz podejmowanie działań na rzecz gospodarstw członków i in-
nych gospodarstw rolnych. Spółdzielnia może również prowadzić inną działalność gospodar-
czą określoną w statucie.

Art. 79.
1. Członkami spółdzielni mogą być rolnicy będący:
1) właścicielami lub posiadaczami samoistnymi gruntów rolnych;
2) dzierżawcami, użytkownikami lub innymi posiadaczami zależnymi gruntów rolnych.
2. Członkami spółdzielni mogą być również inne osoby mające kwalifikacje przydatne do
pracy w spółdzielni.
3. Statut może stanowić, że przyjęcie w poczet członków może być uzależnione od odbycia
okresu kandydackiego. W tym przypadku statut powinien wskazywać organ właściwy do
przyjmowania kandydatów, określać czas trwania okresu kandydackiego oraz prawa i
obowiązki kandydatów.
4. Kandydatom
przysługują określone w statucie prawa i obowiązki członków spółdzielni, z
wyjątkiem obowiązku wnoszenia udziałów oraz wkładów gruntowych i pieniężnych.

Rozdział 2
Wkłady gruntowe i pieniężne

Art. 80.
1. Statut spółdzielni może stanowić, że członek posiadający grunty jest obowiązany wnieść
je w całości lub części jako wkład gruntowy do spółdzielni.
2. Przez wkład gruntowy rozumie się grunty rolne oraz budynki lub ich części i inne urzą-
dzenia trwale związane z gruntem znajdujące się na tych gruntach w chwili wniesienia
wkładu.
3. Wniesienie
wkładu gruntowego przez posiadacza zależnego wymaga zgody właściciela.

Art. 81.
1. Jeżeli statut lub umowa z członkiem nie stanowią inaczej, spółdzielnia nabywa prawo
użytkowania wkładu gruntowego wniesionego przez członka z chwilą objęcia gruntu w
posiadanie.
2. Do wniesienia wkładów gruntowych nie stosuje się przepisów o obowiązku zachowania
formy aktu notarialnego przy ustanawianiu użytkowania nieruchomości.

30

Art. 82.
1. Jeżeli przepisy mniejszego rozdziału nie stanowią inaczej, do użytkowania przez spół-
dzielnię wkładów gruntowych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o użytkowaniu.
2. Użytkowanie przez spółdzielnię wkładów gruntowych jest odpłatne. Statut określa zasady
wyceny wkładów. Wynagradzania za ich użytkowanie corocznie określa walne zgroma-
dzenie.

Art. 83.
1. Budynki i inne urządzenia wzniesione przez spółdzielnię na gruncie stanowiącym wkład
gruntowy stają się jej własnością. To samo dotyczy drzew i innych roślin zasadzonych lub
zasianych przez spółdzielnię.
2. W razie wygaśnięcia użytkowania wkładu gruntowego, działka, na której znajdują się
budynki lub urządzenia będące własnością spółdzielni, może być przez spółdzielnię prze-
jęta na własność za zapłatą wartości w chwili wygaśnięcia użytkowania. Drzewa i inne ro-
śliny zasadzone lub zasiane przez spółdzielnię stają się własnością właściciela gruntu.

Art. 84.
1. O zamierzonym przeniesieniu własności gruntu stanowiącego wkład na osobę nie będącą
członkiem tej samej spółdzielni, członek powinien uprzedzić spółdzielnię co najmniej na
rok przed dokonaniem tej czynności.
2. W przypadku odpłatnego przeniesienia własności gruntu stanowiącego wkład, spółdzielni
przysługuje prawo pierwokupu. Nie dotyczy to przypadku przeniesienia własności wkładu
na rzecz innego członka tej samej spółdzielni.
3. Grunt stanowiący wkład przeniesiony na własność innego członka tej samej spółdzielni
powiększa wkład nabywcy.

Art. 85.
1. Jeżeli statut przewiduje wniesienie wkładu gruntowego, powinien określać zasady i termin
jego wycofania w przypadku ustania członkostwa w spółdzielni, określać zasady częścio-
wego wycofania wkładu gruntowego w czasie trwania członkostwa oraz zasady i sposób
pokrycia kosztów związanych z wycofaniem wkładu gruntowego.
2. Członek wycofujący swój wkład otrzymuje ten sam grunt, który wniósł, jeżeli względy
racjonalnej gospodarki gruntami nie stoją temu na przeszkodzie. W przeciwnym przypad-
ku otrzymuje równoważny grunt z uwzględnieniem interesów obu stron.
3. W przypadku, gdy występuje różnica w obszarze lub wartości użytkowej zwracanych
gruntów, między stronami następuje rozliczenie według wartości z dnia zwrotu.
4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do budynków i innych urządzeń stanowiących
wkład, przy uwzględnieniu stopnia ich normalnego zużycia na skutek użytkowania zgod-
nego z przeznaczeniem.

Art. 86.

31
Następcy prawni członka, jak również nie będący członkami spółdzielni właściciele gruntów
wniesionych za ich zgodą do spółdzielni, mogą wycofać wkład gruntowy według zasad odno-
szących się do członka, który wypowiedział członkostwo.

Art. 87.
Statut spółdzielni może przewidywać, że członkowi przysługuje prawo do działki przyzagro-
dowej. W tym przypadku statut powinien określać zasady przydzielania członkom takich
działek, ich wielkość oraz sposób wydzielania i korzystania z nich.

Art. 88.
1. Statut spółdzielni może zobowiązywać członków do wniesienia wkładu pieniężnego. Na
poczet wkładu spółdzielnia może przyjąć środki produkcji, a w szczególności: inwentarz
żywy, pasze, materiał siewny, urządzenia, maszyny i narzędzia przydatne we wspólnym
gospodarstwie. rodki te podlegają wycenie według stanu z dnia wniesienia.
2. Wkład pieniężny jest oprocentowany w wysokości określonej w uchwale walnego zgro-
madzenia.
3. Wypłata odsetek od wkładu pieniężnego następuje w terminach określonych w statucie.
Strony mogą postanowić, że należne odsetki zostaną zaliczone na powiększenie wkładu
pieniężnego członka.
4. Wkład pieniężny podlega zwrotowi w przypadkach i na zasadach określonych w statucie.
5. Statut może przewidywać powiększenie wkładów pieniężnych z dochodu ogólnego oraz
możliwość wnoszenia nadobowiązkowych wkładów pieniężnych. Do wkładów tych stosu-
je się odpowiednio przepisy ust. 1-4.
6. Do wkładów, o których mowa w ust. 1-5, stosuje się także odpowiednio przepisy art. 43
ust. l, 3 i 5.

Rozdział 3
Praca

Art. 89.
1. Zdolny do pracy członek ma prawo i obowiązek pracować w spółdzielni stosownie do
swoich możliwości i potrzeb spółdzielni.
2. W przypadku wykluczenia członka lub jego wykreślenia, prawo i obowiązek pracy w
spółdzielni ustają z dniem doręczenia mu zawiadomienia o wykluczeniu lub wykreśleniu z
uzasadnieniem.

Art. 90.
1. Spółdzielnia może zatrudniać oprócz członków także ich domowników i kandydatów na
członków.
2. Za domownika członka uważa się każdego członka jego rodziny, a także inne osoby, które
zamieszkują z nim wspólnie i prowadzą z nim wspólne gospodarstwo domowe.

32
3. Spółdzielnia poza członkami, domownikami i kandydatami może zatrudniać stosownie do
swoich potrzeb również inne osoby na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku
prawnego.

Art. 91.
1. Członkowie są wynagradzani za pracę w formie udziału w dochodzie podzielnym stosow-
nie do wkładu pracy.
2. Statut powinien określać jednostkę stanowiącą miernik oceny wkładu pracy członków.
3. Zasady oceny wkładu pracy do określenia udziału członków w dochodzie po-dzielnym
ustala walne zgromadzenie, uwzględniając warunki pracy, potrzebne kwalifikacje oraz
odpowiedzialność z tytułu powierzonej funkcji.
4. Domownikowi i kandydatowi przysługuje wynagrodzenie za pracę według zasad odno-
szących się do członków.

Art. 92.
1. Wynagrodzenie za pracę członka, domownika i kandydata podlega takiej samej ochronie,
jaką prawo zapewnia wynagrodzeniu pracownika.
2. Roszczenia
członka, domownika i kandydata z tytułu wykonywanej pracy przedawniają
się z upływem 3 lat od dnia, w którym stały się wymagalne.

Art. 93.
1. Członkom, ich domownikom oraz kandydatom przysługuje prawo do corocznego urlopu
wypoczynkowego w wymiarze i według zasad określonych w statucie. Statut określa tak-
że sposób obliczania wynagrodzenia przysługującego za czas urlopu.
2. Członkom, ich domownikom oraz kandydatom pracującym w spółdzielni przysługuje
prawo do świadczeń związanych z okresem ciąży oraz urodzeniem i wychowaniem dziec-
ka, na zasadach określonych w przepisach prawa pracy.

Art. 94.
1. Członkowie spółdzielni będący emerytami lub rencistami zachowują prawa i obowiązki
członkowskie przewidziane w statucie.
2. Członków, o których mowa w ust. l, nieobecnych na walnym zgromadzeniu, nie wlicza
się do liczby członków uprawnionych do udziału w walnym zgromadzeniu.

Rozdział 4
Dochód spółdzielni i jego podział

Art. 95.
1. Dochód ogólny spółdzielni stanowi różnicę między przychodami uzyskanymi w danym
roku obrotowym, a sumą kosztów pomniejszoną o straty nadzwyczajne i należne podatki

33
oraz powiększoną lub pomniejszoną o różnicę wartości zapasów między stanem na koniec
roku obrotowego a stanem na początek tego roku. Przy ustalaniu dochodu ogólnego
uwzględnia się udział spółdzielni w wyniku finansowym innych organizacji.
2. Dochód ogólny podlega podziałowi na podstawie uchwały walnego zgromadzenia.
3. Walne zgromadzenie wydziela z dochodu ogólnego dochód podzielny, podlegający po-
działowi między członków, domowników i kandydatów na członków z tytułu wykonywa-
nej przez nich pracy. Co najmniej 3% dochodu ogólnego przeznacza się na fundusz zaso-
bowy, jeżeli fundusz ten nie osiąga wysokości wniesionych udziałów obowiązkowych.
4. Walne zgromadzenie może przeznaczyć część dochodu ogólnego na powiększenie: wkła-
dów pieniężnych lub udziałów członkowskich, na zaspokojenie zbiorowych potrzeb
członków, domowników i kandydatów lub ich środowiska oraz na inne cele wskazane w
uchwale walnego zgromadzenia.
5. Statut może upoważnić walne zgromadzenie do dokonywania odpisów z dochodu po-
dzielnego na rezerwę stabilizacji udziału w dochodzie członków, domowników i kandyda-
tów w latach następnych. W tym przypadku statut powinien określać zasady wykorzysty-
wania tej rezerwy.
6. Podział dochodu podzielnego następuje w terminie miesiąca po zatwierdzeniu przez wal-
ne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym dochód ten zo-
stał osiągnięty. Na poczet podziału spółdzielnia może wypłacać zaliczki według zasad
określonych w statucie.

Dział II
SPÓŁDZIELNIE KÓŁEK ROLNICZYCH
I INNE SPÓŁDZIELNIE PROWADZ CE PRODUKCJ ROLN

Art. 96.
1. Celem działalności gospodarczej spółdzielni kółek rolniczych jest świadczenie usług, or-
ganizowanie i prowadzenie skupu, zbytu, przechowalnictwa i przetwórstwa produktów
rolnych, zaopatrzenie w środki produkcji dla rolników i środowisk wiejskich. Spółdzielnia
kółek rolniczych może również prowadzić gospodarstwa rolne oraz inną działalność go-
spodarczą określoną w statucie.
2. Członkami spółdzielni kółek rolniczych mogą być kółka rolnicze oraz osoby fizyczne.

Art. 97.
1. Statut spółdzielni kółek rolniczych lub innej spółdzielni nie będącej rolniczą spółdzielnią
produkcyjną, która oprócz swojej głównej działalności gospodarczej prowadzi gospodar-
stwo rolne, może stanowić, że członkowie spółdzielni zatrudnieni w tym gospodarstwie
mają obowiązek wniesienia wkładów gruntowych i pieniężnych. W tym przypadku do
tych członków stosuje się odpowiednio przepisy art. 80-88, a w zakresie ich zatrudnienia i
wynagradzania za pracę, przepisy Kodeksu pracy, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W wypadku gdy gospodarstwo, o którym mowa w ust. l, stanowi wyodrębnioną organiza-
cyjnie jednostkę spółdzielni, sporządzającą samodzielnie sprawozdania finansowe, statut
może stanowić, że do zatrudnienia i wynagradzania za pracę w tym gospodarstwie człon-

34