Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Druk nr 1009

Warszawa, 9 lipca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne

Państwo" do spraw związanych z
ograniczaniem biurokracji
NPP-020-52-2008



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Nadzwyczajna
"Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi
projekt ustawy:


-
o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych oraz
ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
został upoważniony poseł Marek Wikiński.

Przewodniczący Komisji

(-) Janusz Palikot



projekt

USTAWA
z dnia ………………2008 r.

o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy
o podatku dochodowym od osób prawnych

Art. 1.
W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000
r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.)) w art. 22e w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) wpłacić, w terminie do 20 dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek
naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na
nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku do dnia, w
którym okres ich używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w
zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub ust. 1a pkt 2; odsetki obliczone od
różnicy, o której mowa w pkt 2, są naliczane według stawki odsetek za zwłokę od
zaległości podatkowych.”.

Art. 2.
W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000
r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.)) w art. 16e w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2000 r. Nr 22, poz. 270, Nr 60,
poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 4, poz. 27,
Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539, Nr 73, poz. 764, Nr 74, poz. 784, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 968, Nr 102,
poz. 1117, Nr 106, poz. 1150, Nr 110, poz. 1190, Nr 125, poz. 1363 i 1370 i Nr 134, poz. 1509, z 2002 r. Nr
19, poz. 199, Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 78, poz. 715, Nr 89, poz. 804, Nr 135, poz. 1146, Nr 141,
poz. 1182, Nr 169, poz. 1384, Nr 181, poz. 1515, Nr 200, poz. 1679 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 7, poz.
79, Nr 45, poz. 391, Nr 65, poz. 595, Nr 84, poz. 774, Nr 90, poz. 844. Nr 96, poz. 874, Nr 122, poz. 1143, Nr
135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 166, poz. 1608, Nr 202, poz. 1956, Nr 222, poz. 2201, Nr 223, poz.
2217 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 93, poz. 894, Nr 99, poz. 1001, Nr
109, poz. 1163, Nr 116, poz. 1203, 1205 i 1207, Nr 120, poz. 1252, Nr 123, poz. 1291, Nr 151, poz. 1596, Nr
162, poz. 1691, Nr 210, poz. 2135, Nr 263, poz. 2619 i Nr 281, poz. 2779 i 2781, z 2005 r. Nr 25, poz. 202, Nr
30, poz. 262, Nr 85, poz. 725, Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 102, poz. 852, Nr 143, poz. 1199 i 1202,
Nr 155, poz. 1298, Nr 164, poz. 1365 i 1366, Nr 169, poz. 1418 i 1420, Nr 177, poz. 1468, Nr 179, poz. 1484,
Nr 180, poz. 1495 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 46, poz. 328, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 107, poz. 723, Nr
136, poz. 970, Nr 157, poz. 1119, Nr 183, poz. 1353 i 1354, Nr 217, poz. 1588, Nr 226, poz. 1657 i Nr 249,
poz. 1824 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 219, Nr 99, poz. 658, Nr 115, poz. 791 i 793, Nr 176, poz. 1243, Nr 181,
poz. 1288, Nr 191, poz. 1361 i 1367, Nr 192, poz. 1378 i Nr 211, poz. 1549.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 60, poz. 700 i 703, Nr
86, poz. 958, Nr 103, poz. 1100, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1315 i 1324, z 2001 r. Nr 106, poz. 1150, Nr
110, poz. 1190 i Nr 125, poz. 1363, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 93, poz. 820, Nr 141, poz.
1179, Nr 169, poz. 1384, Nr 199, poz. 1672, Nr 200, poz. 1684 i Nr 230, poz. 1922, 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr
45, poz. 391, Nr 96, poz. 874, Nr 137, poz. 1302, Nr 180, poz. 1759, Nr 202, poz. 1957, Nr 217, poz. 2124 i
Nr 223, poz. 2218, z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 93, poz. 894, Nr 116, poz.
1203, Nr 121, poz. 1262, Nr 123, poz. 1291, Nr 146, poz. 1546, Nr 171, poz. 1800, Nr 210, poz. 2135 i Nr
254, poz. 2533, z 2005 r. Nr 25, poz. 202, Nr 57, poz. 491, Nr 78, poz. 684, Nr 143, poz. 1199, Nr 155, poz.
1298, Nr 169, poz. 1419 i 1420, Nr 179, poz. 1484, Nr 180, poz. 1495 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 94,
poz. 651, Nr 107, poz. 723, Nr 136, poz. 970, Nr 157, poz. 1119, Nr 183, poz. 1353, Nr 217, poz. 1589 i Nr
251, poz. 1847 oraz z 2007 r. Nr 165, poz. 1169, Nr 171, poz. 1208 i Nr 176, poz. 1238.
„4) wpłacić, w terminie do 20 dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek
naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na
nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku do dnia,
w którym okres ich używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać
w zeznaniu, o którym mowa w art. 27 ust. 1; odsetki obliczone od różnicy, o której
mowa w pkt 2, są naliczane według stawki odsetek za zwłokę od zaległości
podatkowych.”.

Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.








UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie celu ustawy

Ustawa ma na celu odstąpienie od stosowania sankcyjnej stawki odsetek za zwłokę
naliczanych w przypadku, gdy podatnik błędnie nie zakwalifikował składnika majątku do
środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, ze względu na przewidywany
okres jego używania nie przekraczający roku.

2. Przedstawienie stanu obecnego
Kwalifikacja
składników majątku wymienionych w art. 16a ust. 1 ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych (ustawa o pdop) i art. 22a ust. 1 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych (ustawa o pdof) jako środków trwałych, a także składników
majątku wymienionych w art. 16b ust. 1 ustawy o pdop i art. 22b ust. 1 ustawy o pdof jako
wartości niematerialnych i prawnych, uzależniona jest od spełnienia warunku, by
przewidywany okres ich używania był dłuższy nich rok.
Jeżeli podatnik ocenia, że okres używania składnika majątku nie przekroczy roku,
całość wydatków poniesionych na jego nabycie lub wytworzenie może włączyć do bieżących
kosztów uzyskania przychodów.
Jeśli jednak – wbrew pierwotnej ocenie – ostatecznie okres używania składnika
majątku okazuje się dłuższy niż rok, w kolejnym miesiącu po upływie wskazanego okresu
podatnik zalicza ten składnik do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych.
Jednocześnie, zmniejsza koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub
kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich
dotychczasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek
amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, a dla wartości
niematerialnych i prawnych przy zastosowaniu zasad określonych w art. 16m ustawy o pdop
lub art. 22m ustawy o pdof (stawki te następnie jest obowiązany stosować w całym okresie
dokonywania odpisów amortyzacyjnych). Jeśli różnica jest wyższa od kosztów danego
miesiąca, nierozliczona nadwyżka pomniejsza koszty w następnych miesiącach.
Wreszcie, podatnik taki jest obowiązany wpłacić, w terminie do 20 dnia tego miesiąca, do
urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania
przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników
majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok (i wykazać ją w zeznaniu).
Odsetki te nalicza się według stopy 0,1% za każdy dzień – co daje 36,5% w skali roku. Stopa
oprocentowania stosowana w tym przypadku ok. 2,5-krotnie przekracza więc zwykłą stopę
odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (która obecnie wynosi 14,5% w skali roku).

Dla stosowania oprocentowania innego niż standardowego dla zaległości
podatkowych brak uzasadnienia. Omawiane przepisy mogą zmierzać do tego, by podatnik nie
osiągnął korzyści wskutek niepoprawnej oceny co do przewidywanego okresu używania
składnika majątku. Można bowiem uznać, że korzyść taka sprzyjałaby nadużyciom
(podatnicy mogliby odstępować od amortyzowania składników majątku mimo, że faktycznie
przewidywaliby ich używanie dłużej niż rok). Przepisy te nie mogą jednak wprowadzać
sankcji specjalnej, zaostrzonej względem zasad standardowych.

Jest to tym bardziej nieuzasadnione, że w typowym przypadku brak kwalifikacji
składnika majątku do środków trwałych (wartości niematerialnych i prawnych) nie wynika z
woli osiągnięcia niedozwolonej korzyści podatkowej, lecz z braku pełnej wiedzy na temat
zdarzeń przyszłych. Kwalifikacja ta opiera się na ocenie podatnika dokonywanej w momencie
nabycia lub wytworzenia środka trwałego, w oparciu o wówczas dostępne dane i projekcje
przyszłości. W rzeczywistości gospodarczej jest naturalne, że podatnik może zakładać krótszy
okres używania składnika majątku od tego, który wystąpi faktycznie. Dokonana przez
podatnika ocena, nawet racjonalna w momencie podejmowania decyzji o kwalifikacji środka
trwałego, może następnie zostać sfalsyfikowana przez faktyczny przebieg zdarzeń wskutek
zmiany warunków rynkowych lub sytuacji firmy.
Przykładowo, podatnik może zakładać, że nabyty środek trwały sprzeda po kilku
miesiącach, by zastąpić go nowocześniejszym. Jednak okres używania środka trwałego może
następnie ulec wydłużeniu w stosunku do zakładanego pierwotnie za sprawą trudności
finansowych przedsiębiorcy lub okoliczności zewnętrznych (np. kłopotów w negocjacjach z
dostawcą maszyny, niedostępności urządzeń o wymaganych parametrach technicznych itd.).
W takim przypadku rażąco niesłuszne jest stosowanie sankcyjnej, 36,5% stawki odsetek.
Tej wyśrubowanej stopy oprocentowania nie stosuje się w przypadku, gdy niezaliczenie
składnika majątku do podlegających amortyzacji nie jest spowodowane oceną dotyczącą
okresu jego używania, lecz innymi przyczynami (nawet celowym działaniem podatnika, który
chce uniknąć rozłożenia kosztu w czasie poprzez odpisy amortyzacyjne). Stąd w toku
postępowania podatkowego finansowo bardziej opłacalne dla podatnika może okazać się
niepowoływanie się na błąd w ocenie okresu wykorzystywania środka trwałego (a zamiast
tego np. na pomyłkę służb księgowych). Jest to tylko jedna z praktycznych implikacji
obowiązywania tej niedobrej regulacji.
Biorąc powyższe pod uwagę, jeżeli stosowane w omawianym przypadku
oprocentowanie miałoby odbiegać od stopy odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, to
tylko na korzyść podatnika. Należy zwrócić uwagę, że tak właśnie było w momencie, gdy
wprowadzono przedstawiony mechanizm korekty kosztów (w rozporządzeniu Ministra
Finansów z 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości