Odszkodowanie za rozwiązanie umowy a odprawa rentowa

Przeczytaj także: Bezprawne wypowiedzenie i zwolnienie: zbieg roszczeń

Pytanie: Z pracownikiem rozwiązana została umowa o pracę na czas nieokreślony z powodu wyczerpania okresu pobierania wynagrodzenia za czas choroby oraz 6-miesięcznego okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Pracownik odwołał się do sądu pracy, przywołując, że rozwiązanie nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa i sprawę wygrał - sąd przyznał odszkodowanie w postaci 3-miesięcznego wynagrodzenia za czas przysługującego mu okresu wypowiedzenia. W trakcie trwania sporu ZUS przyznał pracownikowi rentę okresową, a sąd orzekł, że pracownikowi w związku z tym przysługuje odprawa rentowa z tytułu przejścia na rentę. Na podstawie jakich przepisów ustalono niniejsze uprawnienie? Czy zbieg prawa do odszkodowania i odprawy nie ma wpływu na zakres uprawnień pracownika i obowiązków pracodawcy?

Odpowiedź: Odprawa rentowa jest świadczeniem niezależnym i przyznawanym na podstawie innego przepisu niż odszkodowanie za rozwiązanie stosunku pracy z naruszeniem przepisów prawa. W opisanym przypadku pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi zarówno odszkodowanie, jak i odprawę rentową.

1. Za rozwiązanie umowy z naruszeniem przepisów sąd może zasądzić odszkodowanie

Pracownik, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę na czas nieokreślony bez uzasadnienia lub z naruszeniem przepisów prawa, może - na podstawie art. 45 Kodeksu pracy - domagać się przed sądem pracy:

• uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub
• przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowania - jeśli umowa uległa już rozwiązaniu.

Odszkodowanie, zgodnie z art. 47¹ Kodeksu pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

2. Z tytułu ustania zatrudnienia w związku z przejściem na rentę - odprawa

Natomiast na podstawie art. 92¹ Kodeksu pracy pracownikowi:

• który spełnia warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz
• którego stosunek pracy ustaje w związku z przejściem na emeryturę lub rentę

przysługuje odprawa pieniężna w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia.

Należy podkreślić, że przywołany w przepisie związek między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę lub rentę jest rozumiany bardzo szeroko. Nie chodzi tu tylko i wyłącznie o związek przyczynowy - gdy np. ustanie zatrudnienia następuje w związku z chęcią podjęcia przez pracownika wypłaty świadczenia emerytalnego czy związek polegający na przejściu na świadczenie z powodu utraty źródła dochodu, jakim był stosunek pracy.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że odprawa rentowa przysługuje pracownikowi także wtedy, gdy prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy nabył wprawdzie po ustaniu zatrudnienia, jednak bezpośrednio po okresie pobierania zasiłku chorobowego (świadczenia rehabilitacyjnego), rozpoczętym w trakcie zatrudnienia (por. wyrok SN z 7 stycznia 2000 r., III ZP 18/99, OSNP 2000/24/888).