Przedwstępna umowa o pracę: skutki i wymogi formalne

Przeczytaj także: Nawiązanie stosunku pracy po okresie próbnym

Jeśli jedna ze stron odmówi zawarcia takiej umowy, druga strona może domagać się przed sądem odszkodowania za szkody wynikłe z odmowy. Należy tu jednak pamiętać, że konieczne jest nie tylko wykazanie powstałej szkody, ale również jej wysokości oraz związku przyczynowego z odmową zawarcia ostatecznej umowy o pracę. I tak np. pracownik może wskazać, że utracił wynagrodzenie, które przysługiwałoby mu gdyby przyszły pracodawca zawarł z nim przyrzeczony kontrakt.

Wyrok SN określa również warunki formalne, jakim powinna sprostać przedwstępna umowa o pracę. Są one tożsame z wymogami dla umowy przedwstępnej przewidzianymi w art. 389 Kodeksu cywilnego. Regulacja ta bowiem znajduje zastosowanie również w odniesieniu do stosunku pracy. Zgodnie z nią, umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej oraz termin, w ciągu którego ma być ona zawarta.

Tak więc w kontrakcie przedwstępnym powinno znaleźć się miejsce dla określenia rodzaju umowy (np. na czas oznaczony, na czas nieokreślony), warunków pracy i płacy, rodzaju pracy, stanowiska i wynagrodzenia.

Ponadto dla ważności umowy przedwstępnej istotne jest wskazanie terminu, w którym umowa przyrzeczona będzie zawarta lub terminu wystąpienia zdarzenia wyznaczającego zawarcie tej umowy. Jak podkreślił SN, termin wystąpienia takiego zdarzenia musi zostać skonkretyzowany, a strony muszą go znać przynajmniej w przybliżeniu. Co więcej, nie musi być oznaczony data kalendarzową. Wystarczające są tu określenia typu: „za tydzień”, „za miesiąc” czy np. „od rozpoczęcia żniw”.

Warto tu wspomnieć, że omawiany wyrok zapadł w oparciu o przepisy obowiązujące przed 25 września 2003 r. Obecne brzmienie Kodeksu cywilnego przewiduje, że umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej (art. 389 § 1 K.c.). Oznaczenie terminu zawarcia umowy przyrzeczonej nie jest więc warunkiem przesądzającym o ważności umowy przedwstępnej. Ponadto przepisy stanowią również (art. 389 § 2 K.c.), że jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, to powinna ona zostać zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. W sytuacji kiedy uprawnione są dwie strony i każda z nich wyznaczyła inny termin, wiążący dla stron jest termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli natomiast w ciągu roku od zawarcia umowy przedwstępnej strony nie określiły terminu zawarcia umowy przyrzeczonej, nie ma podstaw do żądania jej zawarcia.