Jak przebiega rozwód? Jakie są jego etapy?

Przeczytaj także: Rozwód a podział majątku

Czego można żądać w sprawie o rozwód?

Zasadniczym wnioskiem jest rozwiązanie małżeństwa przez rozwód jeżeli jesteś powodem w sprawie lub oddalenia żądania o rozwód (jeżeli jesteś pozwanym i nie chcesz aby sąd rozwiązał małżeństwo).

Rozwiązanie małżeństwa może być przeprowadzone w wariancie:

• bez orzeczenia o winie, jeżeli żadna ze stron nie żąda takiego wniosku
• z orzeczeniem o winie jednej ze stron, jeżeli jeden z małżonków jest wyłącznie winny
• z winy obu stron, kiedy zarówno powód jak i pozwany przyczynili się do rozkładu małżeństwa, należy pamiętać, że sąd nie miarkuje winy to znaczy, że nie przesądza, kto jest „bardziej” winny.

Ponadto można żądać od sądu rozstrzygnięcia o:

• władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków
• kontaktach rodziców z dzieckiem (sąd może rozstrzygnąć o sposobie utrzymywania kontaktów z dziećmi stron, ale jeżeli zarówno powód jak i pozwany nie wnoszą o ustalenie kontaktów, to sąd takiego rozstrzygnięcia z urzędu nie wydaje)
• alimentach, czyli to w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka
• alimentach na małżonka niewinnego rozkładowi pożycia
• wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez jednego z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia
• jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, jeden każdy z nich może żądać orzeczenia o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.

W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, można żądać eksmisji drugiego małżonka.

Na zgodny wniosek stron, sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać również podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Mając jednak na uwadze stopień skomplikowania spraw o podział majątku, konieczność przeprowadzania rozległego postępowania dowodowego, w tym konieczność przeprowadzania dowodów z opinii biegłych rzeczoznawców majątkowych, podział majątku wymaga znacznie dłuższego czasu niż sprawa o rozwód, dlatego sądy rozwodowe rzadko decydują się na wydawanie orzeczeń w zakresie podziału majątku wspólnego.

Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód możliwe jest, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Sąd bada, czy nastąpił zanik trzech kluczowych dla istnienia takiego związku więzi, czyli: więzi uczuciowej, fizycznej i ekonomicznej.

To czy strony zerwały ze sobą więzi, Sąd bada przed wszystkim poprzez przesłuchanie stron.

Po prawidłowym wniesieniu i opłaceniu pozwu sąd przesyła odpis do pozwanego i daje mu czas na złożenie odpowiedzi na pozew. Przeważnie jest to 14 dni od dnia odbioru pisma z sądu. W odpowiedzi pozwany ma wskazać swoje żądania i wypowiedzieć się co do żądań powoda oraz wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń.

Po wymianie pism procesowych sąd wyznacza rozprawę celem przeprowadzenia postępowania dowodowego.

W praktyce większości sądów rozwodowych w sprawach, w których strony mają wspólne małoletnie dzieci, sąd zobowiązuje strony do wskazania przynajmniej jednego świadka, który zostanie przesłuchany na okoliczności związane z małoletnimi dziećmi stron.

Na rozprawie sąd najpierw informacyjnie wysłucha małżonków, spyta każdego z nich o sprawy związane z zawarciem małżeństwa, czy strony mają małoletnie dzieci oraz z jakich przyczyn wnieśli sprawę o rozwód i o jakich kwestiach chcieliby, aby sąd orzekał w tym postępowaniu.

Po odebraniu wyjaśnień od stron, sąd wyda postanowienia co do dopuszczenia lub pominięcia wniosków dowodowych, w tym dowodów z przesłuchania świadków.
Jeżeli sąd wezwał na termin rozprawy świadków, to prawdopodobnie będzie chciał ich przesłuchać w tym dniu.

W zależności od zgłoszonych przez strony wniosków dowodowych sprawa może zakończyć się na jednym terminie lub trwać kilka terminów. Może być konieczność przeprowadzenia dowodów z opinii biegłych np. OZSS – Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, wtedy koniecznym będzie odroczenie rozprawy na kolejny termin, już po sporządzeniu przez OZSS opinii. Im strony chcą przeprowadzać więcej dowodów w sprawie, tym sprawa dłużej trwa, dlatego czasami rozwód może przebiec na jednej rozprawie lub trwać kilka lat.

Strona niezadowolona z wyroku ma prawo złożyć apelację do sądu II instancji.

Do każdej sprawy należy się przygotować i zastanowić się, jakiego rozstrzygnięcia oczekujemy od sądu, jakie dowody chcielibyśmy, aby sąd przeprowadził i jakie konsekwencje będą miały nasze akcje procesowe.