Zmowa cenowa w ujęciu praktycznym

Przeczytaj także: Sprzedaż rowerów pod lupą UOKiK. Naruszono uczciwą konkurencję?

W innych natomiast mogą mieć wyłącznie na celu doprowadzenie bądź też doprowadzić do eliminacji przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem z rynku, np. poprzez stosowanie przez pewien okres czasu cen rażąco niskich, w celu eliminacji konkurentów, a następnie ich podniesienie. Obecnie producenci branży kosmetycznej coraz śmielej wykorzystują możliwość komunikowania takich cen na rynku, co znajduje odzwierciedlenie m.in. w reklamach telewizyjnych, w których podawany jest np. komunikat, że konsument może dokonać zakupu wskazanego kosmetyku w cenie nie wyższej niż 30,00 PLN.

Sugerowane ceny odsprzedaży

Samo sugerowanie / rekomendowanie dystrybutorowi cen przez producenta produktu nie stanowi naruszenia prawa konkurencji, o ile nie ogranicza jego swobody decyzyjnej dotyczącej stosowanych cen odsprzedaży, np. poprzez system kar i nagród, o których była już mowa powyżej. Zjawisko sugerowania cen w obrocie gospodarczym jest dość powszechne. Można w tym miejscu posłużyć się przykładem ogólnopolskiej reklamy w telewizji i w radio, gdzie jedna z uznanych aktorek polecając koleżance suplement diety mówi, że jest on dostępny w sprzedaży za ok 5,00 PLN.

Podkreślenia wymaga, iż dla oceny zgodności z prawem konkurencji stosowanych przez przedsiębiorców cen odsprzedaży, znaczenie ma wyłącznie ich faktyczny charakter. Zdarza się, że przedsiębiorcy mogą określać ceny jako maksymalne lub sugerowane, jednakże de facto ceny te są wynikiem ustalenia minimalnych lub sztywnych cen odsprzedaży. Na tylko pozornie zgodny z prawem charakter cen odsprzedaży może wskazywać to, że towarzyszy im stosowanie różnego rodzaju form nacisku lub zachęt ekonomicznych, które zostały wskazane we wcześniejszej części niniejszego opracowania, a które mają skłaniać strony porozumienia do określonego zachowania. Co za tym idzie nie mogą tego typu uzgodnienia być uzgodnieniami pozornymi, gdyż w tym wypadku takie zawoalowane działanie może być dodatkową przesłanką obciążającą w toku postępowania przez Prezesem UOKiK.

Tyle tytułem analizy praktycznej możliwości zawierania zgodnych z prawem porozumień wertykalnych w zakresie ustalania ceny. Niezbicie widać, że możliwości te nie są zbyt wielkie i dodatkowo obarczone koniecznością spełnienia dodatkowych warunków. Te możliwości zupełnie odpadają, jeżeli dany przedsiębiorca posiada status przedsiębiorcy dominującego na danym rynku właściwym. W praktyce oznacza to, że de facto możliwości te nie są dostępne dla wielkich podmiotów z dużymi udziałami w rynku, a jedynie dla podmiotów średnich i małych.

Naruszenie powyższych zasad i/lub niespełnienie zastrzeżonych warunków prowadzić będzie w konsekwencji do nałożenia dotkliwych kar przez Prezesa UOKiK w przypadku wykrycia i udowodnienia takiej praktyki mającej wpływ na ograniczenie konkurencji. Od 18 stycznia 2015r. wprowadzono również sankcje dla osób fizycznych – osób zarządzających przedsiębiorstwem.

Konkludując, stwierdzić należy, że każdy przypadek, w którym dostawca wraz z dystrybutorem ustaliłby sztywne lub minimalne ceny odsprzedaży dla dalszych odbiorców jest działaniem bezprawnym i zakazanym (nieco odmienny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w swoich rozważaniach w uzasadnieniu wyroku z 23 listopada 2011r. w sprawie III SK 21/11 – niemniej jest to tylko jednostkowe orzeczenie). Natomiast każdy przypadek, w którym producent (dostawca) wraz z dystrybutorem ustaliłby maksymalne ceny odsprzedaży dla dalszych odbiorców lub dostawca sugerowałby ceny odsprzedaży dystrybutorowi, powinien w pierwszej kolejności zostać poddany dokładnej analizie, ze szczególnym uwzględnieniem udziałów tychże podmiotów w rynkach właściwych, na których działają, ponieważ niespełnienie tego warunku powodować będzie, że i takie działanie będzie bezprawne i zakazane.

Dopiero w dalszej kolejności, po dokładnej analizie, powinno dojść do ewentualnego wdrożenia porozumienia w życie, gdyż samo użycie fraz o cenie maksymalnej lub sugerowanej, bez spełnienia w/w warunków niczego nie rozwiąże. Opisana metoda zachowania – analizowania i szacowania ryzyk prawnych - to jeden z podstawowych elementów skutecznego programu compliance.

Justyna Czechowicz – Specjalista ds. Compliance