Zaległy urlop: pracodawca musi go udzielić do 30 września

Przeczytaj także: Ostatni dzwonek na udzielenie zaległego urlopu

Pracownikowi przysługuje prawo do czasu wolnego od świadczenia pracy, czyli tzw. urlop wypoczynkowy. W każdym roku pracy pracownik nabywa do niego prawo w wymiarze uzależnionym od stażu pracy. Ze względu na różne czynniki, zarówno po stronie pracodawcy jak i pracownika, urlop może nie zostać wykorzystany w roku, w którym pracownik nabył
do niego prawo. W takiej sytuacji niewykorzystane dni przechodzą na przyszły rok i z początkiem nowego roku stają się urlopem zaległym.

Urlop może się przedawnić

Każdy pracownik posiadający zaległy urlop wypoczynkowy z 2014 roku powinien go wykorzystać najpóźniej do 30 września 2015 roku. Przepisy Kodeksu pracy określają, iż roszczenie pracownika do udzielania urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od momentu, kiedy urlop stał się wymagalny. Dlatego też zaległy urlop z 2014 roku rozpoczyna swój trzyletni okres przedawniania z dniem 30 września 2015 roku, jeżeli został przesunięty na następny rok. Po upływie trzech lat, czyli 30 września 2018 roku, prawo pracownika do tego urlopu ulegnie przedawnieniu.

Termin wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego – obowiązkowy czy dobrowolny?

Wykorzystanie urlopu wypoczynkowego przez pracownika jest tak samo ważne jak zgoda pracodawcy na urlop. W przypadku, gdy pracownik złoży wniosek o urlop, na który pracodawca nie wyrazi zgody, to taki urlop nie może się rozpocząć według własnego uznania pracownika. Zaś jego nieobecność w pracy jest traktowana jako nieusprawiedliwiona. Przełożony ma jednak wręcz obowiązek udzielić pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego każdorazowo do 30 września następnego roku kalendarzowego. Pracodawca, który nie dopełni tego obowiązku w obligatoryjnym terminie, może liczyć się z karą grzywny.

Zdarzają się jednak sytuacje, że pracownicy nie chcą wykorzystać zaległego urlopu. Na ile taka sytuacja wywiera presję na pracodawcy ze względu na karę grzywny, by wymusił na pracowniku wykorzystanie zaległego urlopu w terminie?

W przypadku, gdy pracodawca nie sporządza planu urlopów, przy udzielaniu urlopu bierze się pod uwagę wnioski urlopowe pracowników. Natomiast jeżeli jest on przygotowywany, to
powinien zawierać również terminy, w jakich udzielony zostanie urlop zaległy.

Mając na uwadze stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy, które nie dopuszcza zmuszania pracownika do wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę, dobrym rozwiązaniem jest przedstawienie pracownikowi na piśmie propozycji terminów na wykorzystanie urlopu i jednoczesne sporządzenie notatki. W okolicznościach, gdy pracownik nadal odmawia pójścia na zaległy urlop, jest to zabezpieczenie na wypadek kontroli z PIP, że pracodawca wykazał wolę udzielenia zaległego urlopu, ale pracownik odmówił jego wykorzystania.

Odmienne stanowisko zajmuje Sąd Najwyższy, który w 2006 roku uznał, iż pracodawca ma prawo zmusić pracownika do wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego. W przypadku, gdy pracodawca przyjmuje interpretacje przepisów przyjętą przez Sąd Najwyższy, zobligowany jest poinformować pracownika na piśmie, w którym wskazuje termin wykorzystania urlopu. Jeśli jednak pracownik w tym terminie stawi się w pracy, może nie zostać dopuszczony do wykonywania pracy przez przełożonego.