Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego

uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. lub innego rażącego naruszenia prawa,
jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia (art. 523 § 1 k.p.k.).
Dodatkowe ograniczenia ustawa wiąże z kierunkiem środka zaskarżenia i rodzajem
rozstrzygnięcia (art. 523 § 2 i § 3 k.p.k.). Tak określony przedmiot kasacji odpowiada
jej istocie i charakterowi prawnemu. Przyjęcie natomiast, że podmioty kwalifikowane
nie są związane podstawami kasacji oznacza (pomijając oczywiście kwestię
prawomocności orzeczenia) wprowadzenie sui generis trójinstancyjnego
postępowania i wypacza tym samym jej sens jako nadzwyczajnego środka
zaskarżenia, który służy korygowaniu najpoważniejszych błędów wymiaru
sprawiedliwości.
Nie znajduje przy tym głębszego uzasadnienia tak istotne różnicowanie
przedmiotu kasacji w zależności od tego, kto jest jej autorem. Sama specyfika
ustrojowo – organizacyjna podmiotów kwalifikowanych nie wydaje się w tym
przypadku argumentem przesądzającym.
Nie można również nie zauważać, że podmioty kwalifikowane mogą być
inspirowane przez strony i ich reprezentantów do wnoszenia kasacji w oparciu o
podstawy stricte odwoławcze, upatrując w tym jeszcze jednej szansy wzruszenia
orzeczenia. W konsekwencji proponowane rozwiązanie mogłoby prowadzić do
dysfunkcjonalności postępowania kasacyjnego.
V. Odrębnym zagadnieniem, które należy zasygnalizować jest kwestia
uzasadnienia projektowanych zmian. Wykazuje ono braki, zwłaszcza jeżeli chodzi o
drugą z propozycji. W tym zakresie Projektodawcy ograniczyli się jedynie do
stwierdzenia, że wąski zakres kasacji, ograniczony w zasadzie do rażących błędów
proceduralnych, uzasadniony wobec stron, nie ma uzasadnienia do kasacji
wnoszonych w nadzwyczajnym trybie przez takie organy jak Prokurator Generalny,
Rzecznik Praw Obywatelskich czy Rzecznik Praw Dziecka, a także Minister
Sprawiedliwości. Te organy interweniują w sprawach sądowych w nadzwyczajnych
sytuacjach i zakres ich uprawnień nie powinien być limitowany tak jak dla stron (s. 2
uzasadnienia). Tymczasem uzasadnienie tak istotnej, wręcz modelowej modyfikacji
postępowania kasacyjnego wymaga szerszego umotywowania. W doktrynie słusznie
wskazuje się na istotną rolę uzasadnienia ustawy i konieczność przytoczenia
konkretnych argumentów (zob. np. E. Tkaczyk, Pojęcie i rola „uzasadnienia ustawy”
w procesie legislacyjnym, Przegląd Legislacyjny 2010, nr 1, s. 11 i n., J. Wróblewski,
Uzasadnienie aktu prawodawczego, PiP 1987, nr 1, s. 22 i n., B. Banaszak,

4
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009, s. 592). Co
więcej, z treści art. 34 ust. 2 regulaminu Sejmu RP (uchwała Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu (t.j. M.P. z 2012 r., poz. 32)
jednoznacznie wynika, że uzasadnienie projektu ustawy powinno m.in. wyjaśniać
potrzebę i cel wydania ustawy, przedstawiać rzeczywisty stan w dziedzinie, która ma
być unormowana, jak również wykazywać różnicę pomiędzy dotychczasowym a
projektowanym stanem prawnym. Wymogi te nie zostały w pełni zrealizowane.
VI. Przypomnieć przy tym należy, że zakres uprawnień podmiotów
kwalifikowanych – wbrew temu co twierdzą Projektodawcy – nie jest limitowany „tak
jak dla stron” (s. 2 uzasadnienia). Różnice sprowadzają się nie tylko do rodzaju
orzeczeń, które podlegają kontroli kasacyjnej, ale także polegają na wyłączeniu, w
stosunku do tej grupy skarżących, ograniczeń przewidzianych w art. 523 § 2 i § 3
k.p.k.
VII. Nie jest również do końca jasne z jakich powodów w uzasadnieniu
Projektodawcy piszą o uprawnieniu Ministra Sprawiedliwości do „wnoszenia kasacji
od prawomocnych wyroków w sprawach karnych” (s. 1 uzasadnienia), skoro de facto
proponują przyznanie mu możliwości wnoszenia kasacji od każdego prawomocnego
orzeczenia sądu kończącego postępowanie (art. 521 § 1 k.p.k.). Nie są to terminy
tożsame znaczeniowo (zob. np. uchw. SN z dnia 17 października 1996 r., I KZP
27/96, OSNKW 1997, nr 1-2, poz. 1, post. SN z dnia 21 stycznia 1998 r., II KKN
416/97, OSNKW 1998, nr 3-4, poz. 18, post. SN z dnia 5 lutego 2003 r., V KK
241/02, OSNKW 2003, nr 5-6, poz. 49).


















5