Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z podwyższeniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn

zatrudnionego na stanowisku profesora nadzwyczajnego lub zwyczajnego
w uczelni publicznej wygasa z końcem roku akademickiego, w którym
ukończył on 70. rok życia. Proponuje się, aby wygaśnięcie stosunku pracy
z ukończeniem 67. roku życia było dodatkowo uwarunkowane tym, iż
nauczyciel nabył prawo do emerytury. Natomiast jeżeli z ukończeniem 67.
roku życia osoba ta nie nabyła prawa do emerytury, proponuje się, aby
wygaśnięcie stosunku pracy następowało z końcem roku akademickiego,
w którym nabyła to prawo;
2) zmianę brzmienia ust. 2 art. 138 tej ustawy – obecnie stanowi on, iż
mianowany nauczyciel akademicki przechodzący na emeryturę w związku
z osiągnięciem 65. roku życia nie może zostać ponownie mianowany.
Proponuje się, by wiek 65 lat zastąpić wiekiem 67 lat.
Ponadto proponuje się zmianę brzmienia art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 18 marca
2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach
naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz
o zmianie niektórych innych ustaw (projektowany art. 19 ustawy). W obecnym
brzmieniu przepis ten przewiduje, iż osoba zatrudniona przed dniem wejścia
w życie ustawy na stanowisku docenta, na podstawie mianowania na czas
nieokreślony albo umowy o pracę na czas nieokreślony, pozostaje na tym
stanowisku, jednak nie dłużej niż do końca roku akademickiego, w którym
ukończyła 65. rok życia. Proponuje się zmianę brzmienia tego przepisu, tak by
wynikało z niego, iż osoba, o której mowa w tym przepisie, pozostaje na tym
stanowisku, jednak nie dłużej niż do końca roku akademickiego, w którym
ukończyła 67. rok życia – ale pod warunkiem, że nabyła prawo do emerytury. Jeżeli
natomiast osoba ta w tym wieku nie nabyła prawa do emerytury – proponuje się, by
wygaśnięcie stosunku pracy następowało z końcem roku akademickiego, w którym
nabyła to prawo.
Celem regulacji objętej art. 127 ust. 2 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym
oraz art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo
o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz

12

o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw jest
konieczność racjonalizacji zatrudnienia w uczelniach i poprawy jego niekorzystnej
struktury demograficznej. Rozwiązania te mają przyczynić się do tworzenia miejsc
pracy dla młodych naukowców, którzy skorzystają z nowych możliwości, jakie
stwarza im ustawa w zakresie kariery naukowej, tj. uproszczenia ścieżki awansu
naukowego oraz akademickiego. Regulacje dotyczące wygaśnięcia stosunku pracy
mianowanego nauczyciela akademickiego w powiązaniu ze zmienionymi zasadami
awansu naukowego oraz akademickiego powinny doprowadzić do zmiany struktury
wieku społeczności samodzielnych pracowników naukowych (78,9% doktorów
habilitowanych to osoby w wieku powyżej 50 lat, a 71,1% profesorów to osoby
w wieku powyżej 60 lat) i umożliwić młodym uczonym zdobycie samodzielności
naukowej – czyli uzyskania uprawnień promotorskich oraz możliwości kierowania
zespołami badawczymi – przed ukończeniem 40. roku życia. Równocześnie
pozostawiono rektorom możliwość zawierania umów o pracę z osobami, które
utraciły status zatrudnienia na podstawie mianowania.
Dodatkowo należy wskazać, że rozwój młodych naukowców stanowi jeden
z priorytetów polityki państwa w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego. Taki cel
i kierunek działania potwierdzają najważniejsze dokumenty o charakterze
strategicznym. Projekt Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki na lata
2012 – 2020 „Dynamiczna Polska” z dnia 17 maja 2012 r. jako jedno z działań
przewiduje „stwarzanie młodym naukowcom atrakcyjnych warunków do
prowadzenia badań naukowych, podejmowanie działań na rzecz podwyższenia
wynagrodzenia kadry naukowej, służące zahamowaniu odpływu młodej dobrze
wykształconej kadry”. Z kolei projekt Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego z dnia
14 maja 2012 r. jako pożądany stan docelowy postuluje „wzrost jakości doktoratów
przekładający się na zwiększenie liczby młodych, dobrze wykształconych
naukowców oraz wdrażających wyniki swojej pracy naukowej w gospodarce”.
3. Pozostałe zmiany w przepisach
Zmiany w ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora
(projektowany art. 5 ustawy)

13

Proponuje się zmianę art. 25 ust. 3a pkt 1 tej ustawy, dotyczącego uposażenia
poselskiego i senatorskiego. Z przepisu tego wynika obecnie, że posłowi lub
senatorowi uprawnionemu do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo ustawy
z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, który ukończył
60 lat (kobieta) albo 65 lat (mężczyzna), uposażenie poselskie (senatorskie)
przysługuje również w razie pobierania emerytury.
Proponowana zmiana ma na celu wyłącznie zastąpienie wskazanego w tym
przepisie wieku 60 i 65 lat – wiekiem, o którym mowa w przepisach ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który będzie
obowiązywał począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r.
Projektowana regulacja nie wymaga przepisu przejściowego; posłowie
i senatorowie uprawnieni do równoczesnego pobierania emerytury i uposażenia
poselskiego lub senatorskiego na podstawie przepisów dotychczasowych
zachowają bowiem to uprawnienie także po zmianie przepisów.
Zmiany w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
(projektowany art. 8 ustawy)
Zmiana polega na nadaniu nowego brzmienia § 4a i 4b w art. 100 ustawy,
określających uprawnienia sędziów przechodzących w stan spoczynku do odprawy
z tym związanej. Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
dokonała zmiany w § 1 art. 100 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych;
począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r. sędziemu, który zostanie przeniesiony w stan
spoczynku, w razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych
będzie przysługiwało do czasu osiągnięcia wieku 67 lat albo do osiągnięcia wieku,
o którym mowa w art. 69 § 1a, uposażenie w wysokości wynagrodzenia
pobieranego na ostatnio zajmowanym stanowisku. Nie towarzyszyła temu
natomiast zmiana § 4a i 4b tego artykułu, która miałaby obowiązywać także od
dnia 1 stycznia 2013 r.
Z przepisów tych wynika, iż:
– w przypadku, o którym mowa w § 1 art. 100 ustawy, sędzia w stanie spoczynku
otrzymuje jednorazową odprawę z chwilą osiągnięcia wieku 65 lat,
14

– sędziemu, który powrócił na stanowisko poprzednio zajmowane albo stanowisko
równorzędne poprzednio zajmowanemu w trybie art. 74 § 1a, w razie przejścia
lub przeniesienia w stan spoczynku przysługuje jednorazowa odprawa w kwocie
stanowiącej różnicę między wysokością odprawy wyliczonej na dzień przejścia
lub przeniesienia w stan spoczynku a wysokością odprawy wypłaconej.
W przypadku, o którym mowa w § 1, odprawa przysługuje z chwilą osiągnięcia
wieku 65 lat.
Proponuje się zatem, aby od 1 stycznia 2013 r. odprawa ta była wypłacana dopiero
z chwilą osiągnięcia przez sędziego tzw. wieku emerytalnego, który po zmianach
będzie wynosił 67 lat. Ponadto w przepisie należy także uwzględnić sytuację,
o której mowa w art. 69 § 1a ustawy, który wejdzie w życie w dniu 1 stycznia
2013 r. Zgodnie z tym przepisem wiek, którego osiągnięcie powoduje przejście
sędziego w stan spoczynku, dla kobiet urodzonych do dnia 30 września 1973 r.
i mężczyzn urodzonych do dnia 30 września 1953 r., jest równy najniższemu
wiekowi emerytalnemu określonemu odpowiednio w art. 24 ust. 1a pkt 61 – 84,
art. 24 ust. 1b i art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zmiany w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (projektowany
art. 13 ustawy)
Zaproponowane zmiany wynikają z konieczności dostosowania przepisów
o pomocy społecznej związanych z wiekiem emerytalnym oraz opłacaniem składek
na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do zmian wynikających z ustawy z dnia
11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany będą
powodowały rozłożone w czasie:
1) wydłużenie wieku, od którego osoby będą uznawane za niezdolne do pracy
z tytułu wieku (co stanowi jeden z warunków ubiegania się o zasiłek stały) –
zmianie ulegnie definicja niezdolności do pracy z tytułu wieku, tj. obecny wiek
wskazany w przepisie (60 i 65 lat) zostanie zastąpiony przez powołanie
przepisów art. 24 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, określających wiek emerytalny,
obowiązujący od dnia 1 stycznia 2013 r. (zmiana dot. pkt 7 art. 6 tej ustawy);
15

2) wydłużenie okresu opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za
osoby, które rezygnują z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania
bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem
rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem –
także ta zmiana jest bezpośrednio związana ze zmianą wieku emerytalnego
(zmiana dot. art. 42 tej ustawy).
Proponuje się, aby projektowana ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.
Jest to konieczne ze względu na zapewnienie spójności systemu prawnego –
w związku z rozwiązaniami, jakie z dniem 1 stycznia 2013 r. wejdą w życie,
wprowadzone ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektowanej regulacji nie podlega procedurze notyfikacji określonej
w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie
sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych
(Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt
ustawy został umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy
i Polityki Społecznej. Żaden podmiot, w trybie wyżej wymienionej ustawy, nie
zgłosił zainteresowania pracami nad tym projektem.
Projektowana ustawa została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z treścią § 11a ust. 1 uchwały nr 49 Rady
Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M. P.
Nr 13, poz. 221, z późn. zm.).





16