Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z podwyższeniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn

7) pkt 4 w ust. 1 art. 27 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych
(projektowany art. 9 ustawy) – przewidującego, że rozwiązanie stosunku pracy
z kuratorem zawodowym może nastąpić, w drodze wypowiedzenia, w razie
nabycia prawa do emerytury.
Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie z kuratorem nadal będzie możliwe
w przypadkach, o których mowa w pkt 1 – 3 ust. 1 art. 27 tej ustawy. Ponadto
nie ulegnie zmianie katalog przyczyn, z powodu których stosunek pracy
z kuratorem ulega z mocy prawa rozwiązaniu z jego winy bez wypowiedzenia,
zawarty w art. 32 ust. 1 ustawy; nadal także rozwiązanie stosunku pracy
z kuratorem bez wypowiedzenia będzie mogło mieć miejsce na podstawie
art. 32 ust. 2 tej ustawy;
8) pkt 5 w § 2 art. 228 ustawy z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks morski
(projektowany art. 11 ustawy) – przewidującego, że dyrektor urzędu morskiego
skreśla pilota z listy pilotów w razie ukończenia przez pilota 65. roku życia.
Nadal zatem dyrektor urzędu morskiego będzie skreślał pilota z listy pilotów
w razie zajścia jednej z okoliczności wymienionych w pkt 1 – 4 w § 2 art. 228
Kodeksu morskiego;
9) pkt 1 w ust. 4 art. 52 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej
Skarbu Państwa (projektowany art. 14 ustawy) – przewidującego, że
rozwiązanie stosunku pracy z radcą może nastąpić z zachowaniem
trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia w razie osiągnięcia wieku 65 lat, jeżeli
okres zatrudnienia umożliwia nabycie prawa do emerytury na podstawie
przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych, chyba że Prezes Prokuratorii Generalnej, na pisemny
wniosek radcy, wyrazi zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska służbowego, nie
dłużej niż do ukończenia 70. roku życia.
Tym samym stosunek pracy z radcą będzie mógł być nadal rozwiązany za
wypowiedzeniem w przypadku, o którym mowa w pkt 2 w ust. 4 art. 52,
a ponadto stosunek pracy radcy będzie rozwiązywany w przypadkach, o których
mowa w art. 52 ust. 1 i 3 oraz będzie mógł być rozwiązany w przypadku,
o którym mowa w ust. 2 art. 52 tej ustawy;

7

10) pkt 7 w ust. 1 art. 62 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji
Pracy (projektowany art. 16 ustawy) – przewidującego, że rozwiązanie stosunku
pracy z pracownikiem mianowanym wykonującym czynności kontrolne może
nastąpić w drodze wypowiedzenia w razie osiągnięcia wieku 65 lat, jeżeli okres
zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury.
Nadal natomiast rozwiązanie stosunku pracy będzie mogło nastąpić
w pozostałych przypadkach, o których mowa w pkt 1 – 6 w ust. 1 art. 62 tej
ustawy;
11) pkt 1 w ust. 2 art. 71 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
(projektowany art. 17 ustawy) – przewidującego, że rozwiązanie stosunku pracy
z urzędnikiem służby cywilnej może nastąpić, z zachowaniem trzymiesięcznego
okresu wypowiedzenia, w razie osiągnięcia wieku 65 lat, jeżeli okres
zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury.
Tym samym stosunek pracy z urzędnikiem służby cywilnej nadal będzie
rozwiązywany z zachowaniem okresu wypowiedzenia w przypadkach, o których
mowa w ust. 1 art. 71, a ponadto stosunek pracy z urzędnikiem będzie można
rozwiązać za wypowiedzeniem tylko w przypadku, o którym mowa w art. 71
ust. 2 pkt 2 tej ustawy. Stosunek pracy będzie mógł także być nadal rozwiązany
bez wypowiedzenia w przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 7 art. 71 tej
ustawy;
12) pkt 11 w art. 105 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej
(projektowany art. 18) – przewidującego możliwość zwolnienia ze służby
funkcjonariusza w przypadku osiągniącia wieku 65 lat, jeżeli okres służby
umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury, z osiągnięciem tego wieku.
Tym samym funkcjonariusza będzie można nadal zwolnić ze służby
w przypadkach, o których mowa w pkt 1 – 10 art. 105 tej ustawy.
W tym zakresie proponuje się ponadto zmianę brzmienia ust. 2 i uchylenie ust. 3
w art. 88 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (projektowany
art. 10 ustawy). Z przepisu ust. 2 art. 88 tej ustawy wynika, iż kierownikiem apteki
może być farmaceuta, który nie przekroczył 65. roku życia i ma co najmniej 5-letni
staż pracy w aptece lub 3-letni staż pracy w aptece, w przypadku gdy posiada
8

specjalizację z zakresu farmacji aptecznej. Proponuje się wyeliminowanie z tego
przepisu kryterium wieku i pozostawienie jedynie kryterium stażu pracy.
Skutkiem tego będzie także uchylenie ust. 3 art. 88 przewidującego, że za zgodą
wojewódzkiego
inspektora
farmaceutycznego
wydaną
na
wniosek
zainteresowanego po zasięgnięciu opinii okręgowej izby aptekarskiej
prowadzącemu aptekę, który ukończył 65 lat, okres, o którym mowa w ust. 2, może
być przedłużony do 70. roku życia. Po zmianie brzmienia ust. 2 przepis ten będzie
bowiem bezprzedmiotowy.
Proponuje się także zmianę w ustawie z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze
(projektowany art. 12) – polegającą na uchyleniu ust. 3 w art. 101 tej ustawy.
Z przepisu tego wynika, że posiadacz licencji kontrolera ruchu lotniczego, który
ukończył 60 lat, nie może wykonywać czynności kontrolera ruchu lotnicznego.
Utrzymanie tego przepisu nie jest celowe. Górna granica wieku dla takich osób do
wykonywania czynności lotniczych na podstawie posiadanej licencji nie wynika
z prawa unijnego. Zgodnie z pkt 2.1.2(d) wymagań dotyczących europejskiego
orzeczenia lekarskiego klasy 3 dla kontrolerów ruchu lotniczego określonych przez
Europejską Organizację do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej
(EUROCONTROL) przewidziano, że elektrokardiografia wysiłkowa lub inne
odpowiednie badania kardiologiczne będą wymagane dla kontrolera ruchu
lotniczego w wieku 65 lat, a następnie co 4 lata, w celu uaktualnienia europejskiego
orzeczenia lekarskiego klasy 3. Takie zasady oznaczają, że przewiduje się
możliwość pracy kontrolera ruchu lotniczego nawet po 65. roku życia.
2. Zachowanie w mocy przepisów pozwalających na rozwiązanie stosunku pracy ze
względu na osiągnięcie wieku emerytalnego
Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne
warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy reguluje
możliwe odstępstwa od zakazu dyskryminacji ze względu na wiek. Zgodnie z art. 6
ust. 1 tej dyrektywy państwa członkowskie mogą uznać, że odmienne traktowanie
ze względu na wiek nie stanowi dyskryminacji, jeżeli w ramach prawa krajowego
zostanie to obiektywnie i racjonalnie uzasadnione zgodnym z przepisami celem,
w szczególności celem polityki zatrudnienia, rynku pracy i kształcenia
zawodowego, i jeżeli środki mające służyć realizacji tego celu są właściwe
9

i konieczne. Takie odmienne traktowanie może polegać m.in. na wprowadzeniu
specjalnych warunków dostępu do zatrudnienia i kształcenia zawodowego,
zatrudnienia i pracy, włącznie z warunkami zwalniania i wynagradzania, dla ludzi
młodych, pracowników starszych i osób mających na utrzymaniu inne osoby,
w celu wspierania ich integracji zawodowej lub zapewnienia im ochrony.
Na tle tego przepisu istnieje już pokaźne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości
UE. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na jedno z ostatnich orzeczeń
dotyczące możliwego wyłączenia od zakazu dyskryminacji ze względu na wiek
w sprawie C-141/11 Hórnfeldt. Trybunał orzekł, że art. 6 ust. 1 akapit drugi
dyrektywy 2000/78/WE należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na
przeszkodzie przepisowi krajowemu, który zezwala pracodawcy na rozwiązanie
umowy o pracę pracownika jedynie z tego powodu, że pracownik ten ukończył
67 lat i nie uwzględnia wysokości emerytury, którą zainteresowany będzie
otrzymywał, jeżeli jest on obiektywnie i racjonalnie uzasadniony zgodnym
z przepisami celem odnoszącym się do polityki zatrudnienia i rynku pracy i jeżeli
stanowi właściwy i konieczny środek do realizacji tego celu. W samym orzeczeniu
Trybunał odniósł się także do swoich wcześniejszych wyroków: w sprawie C-45/09
Rosenbladt, w którym uznał, że automatyczne rozwiązywania umów o pracę
z pracownikami, którzy spełniają przesłanki wieku i zgromadzonych składek
w celu korzystania ze swoich uprawnień emerytalnych, stanowi od wielu lat część
prawa pracy wielu państw członkowskich i jest w powszechnym użyciu
w stosunkach pracy. Mechanizm ten opiera się na równowadze pomiędzy
względami natury politycznej, ekonomicznej, socjalnej, demograficznej lub
budżetowej oraz na wyborze, jakiego trzeba dokonać między przedłużaniem
aktywności zawodowej pracowników lub przeciwnie, zapewnieniem im prawa do
wcześniejszej emerytury (pkt 44 wyroku).
Trybunał podkreślił także, że zgodnie z orzecznictwem, wspieranie zatrudnienia
bez wątpienia stanowi zgodny z prawem cel prowadzonej przez państwa
członkowskie polityki społecznej oraz zatrudnienia, w szczególności gdy chodzi
o ułatwienie osobom młodym dostępu do wykonywania określonego zawodu.
Zdaniem Trybunału „dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r.
ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie
10

zatrudnienia i pracy, a w szczególności jej art. 6 ust. 1, należy interpretować w ten
sposób, że nie zakazuje ona przepisów krajowych, (…) zgodnie z którymi
profesorowie uniwersyteccy przechodzą obowiązkowo na emeryturę z chwilą
ukończenia 68. roku życia, zaś kontynuacja ich działalności zawodowej po
ukończeniu 65. roku życia możliwa jest jedynie w oparciu o umowy na czas
określony, które mogą być ponownie zawierane jedynie dwukrotnie, pod
warunkiem wszak, że przepisy te realizują zgodny z prawem cel w szczególności
w zakresie polityki zatrudnienia i rynku pracy, taki jak wdrożenie wysokiej jakości
nauczania oraz optymalny międzypokoleniowy rozdział stanowisk profesorskich,
a także pod warunkiem, że przepisy te pozwalają na osiągnięcie tego celu za
pomocą właściwych i koniecznych środków” (wyrok w połączonych sprawach
C-250/09 i C-268/09 Georgiev).
W związku z powyższym i mając na względzie uzasadnienie do utrzymania wieku
emerytalnego jako samodzielnej przesłanki rozwiązania umowy o pracę proponuje
się w projektowanych art. 15 i 19 (dotyczących zmian w ustawie z dnia
27 lipca 2005 – Prawo o szkolnictwie wyższym) zmiany polegające na
dostosowaniu obecnych regulacji art. 127 i 138 ustawy – Prawo o szkolnictwie
wyższym, a także art. 22 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo
o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz
o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw – do
nowych regulacji w zakresie wieku emerytalnego, wprowadzonych ustawą z dnia
11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Propozycje zmian w przepisach ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo
o szkolnictwie wyższym (projektowany art. 15 ustawy)
W przepisach ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym proponuje się
wprowadzenie następujących zmian:
1) zmianę brzmienia ust. 2 art. 127 tej ustawy – w obecnym brzmieniu przepis ten
przewiduje, że stosunek pracy mianowanego nauczyciela akademickiego
zatrudnionego w uczelni publicznej wygasa z końcem roku akademickiego,
w którym ukończył on 65. rok życia. Stosunek pracy mianowanego
nauczyciela akademickiego posiadającego tytuł naukowy profesora,
11