Poselski projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika

wymogi, jakie spełniać ma kandydat na Rzecznika (art. 4 projektu ustawy), tryb
jego powołania, odwołania i wygaśnięcia jego kadencji (art. 4, 8 i 9 projekt
ustawy).


2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii ochrony praw podatnika.
Prawo unijne ustanawia jednak swobody rynku wewnętrznego i dopuszczalne
derogacje od nich i z punktu widzenia tych przepisów należy ocenić
projektowaną ustawę. Szczególną uwagę należy zwrócić na art. 45 Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE), który statuuje swobodę przepływu
pracowników wewnątrz Unii. Wymaga ona zniesienia wszelkich form
dyskryminacji w zakresie zatrudnienia pracowników pochodzących z państw
członkowskich ze względu na obywatelstwo. Swoboda ta nie dotyczy jednak
zatrudnienia w administracji publicznej (art. 45 ust. 4 TfUE). Zgodnie z zasadą
interpretacyjną, że wyjątki należy rozumieć zawężająco, Trybunał
Sprawiedliwości w swoim orzecznictwie przyjmuje wąskie rozumienie pojęcia
administracji publicznej. Odnosi on to pojęcie do miejsc pracy, które obejmują
uczestnictwo w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji, których przedmiotem
jest ochrona ogólnego interesu państwa lub innych zbiorowości publicznych i
które z tego względu zakładają istnienie szczególnej więzi solidarności między
pracownikiem a państwem, jak również wzajemności praw i obowiązków, które
są podstawą więzi obywatelstwa (wyrok z 17 grudnia 1980 r. w sprawie 149/79
Komisja p. Belgii, ECR 1982 r., s. 1845).


3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej

Jak zaznaczono, utworzenie Rzecznika oraz powierzenie mu zadań
określonych w projekcie ustawy nie jest regulowane prawem unijnym. Tym
niemniej art. 4 ust. 1 projektu ustawy, który ustanawia wymóg posiadania
obywatelstwa polskiego przez Rzecznika, należy ocenić pod kątem zgodności z
art. 45 TfUE ustalającym swobodę przepływu pracowników oraz dopuszczalne
derogacje od tej swobody. W świetle orzecznictwa TS analiza zgodności
wymaga określania zakresu kompetencji i zadań Rzecznika. Obejmuje on m.in.
świadczenie pomocy na rzecz podatników, których prawa zostały naruszone
działaniem organów skarbowych oraz ocenę legalności działań tych organów
(art. 12 projektu ustawy) oraz zwracanie się do organów kontrolnych,
nadzorczych i prokuratury o zbadanie prowadzonych spraw (art. 13 projektu
ustawy). Rzecznik ma również wnosić skargi kasacyjne od prawomocnych
orzeczeń, występować do ministra właściwego ds. finansów publicznych o
wydanie interpretacji ogólnej w trybie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.), a także
występować z wnioskami do Naczelnego Sądu Administracyjnego o podjęcie
uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących

2
wątpliwości w praktyce, których stosowanie wywołało rozbieżności w doktrynie
(art. 15 projektu ustawy). Uwzględniając zakres kompetencji Rzecznika, ściśle
związany z wykonywaniem władzy publicznej i pełnieniem funkcji, których
przedmiotem jest ochrona dobra publicznego, jakim są prawa podatnika, należy
uznać, że wymóg posiadania przez Rzecznika obywatelstwa polskiego jest
zgodny z art. 45 ust. 4 TfUE.


4. Konkluzje

Projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika nie jest sprzeczny z prawem
Unii Europejskiej.



Akceptował:

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych



Zbigniew Wrona


3


Warszawa, 4 lipca 2012 r.


BAS–WAPEiM–1658/12

Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu RP


Opinia w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o Rzeczniku
Praw Podatnika (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Przemysław
Wipler) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w
rozumieniu art. 95a Regulaminu Sejmu

Projekt ustawy przewiduje ustanowienie Rzecznika Praw Podatnika,
zwanego dalej „Rzecznikiem”. Rzecznik ten, zgodnie z art. 3 ust. 1 projektu
ustawy, ma stać na straży praw podatników. W sprawach o ochronę praw
podatników Rzecznik ma badać, czy wskutek działania lub zaniechania organów
skarbowych nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i
sprawiedliwości społecznej (art. 3 ust. 3 projektu ustawy). Prawa, które chronić
ma Rzecznik, obejmują prawa wynikające z Konstytucji Rzeczpospolitej
Polskiej, ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z
2005 Nr 8, poz. 60, ze zm.) oraz przepisów prawa podatkowego w rozumieniu
tej ustawy, dotyczące zasadności, sposobu, procedury, wymiaru i czasu
ponoszenia danin publicznych (art. 2 ust. 3 projektu ustawy). Podatnikiem, w
rozumieniu projektu ustawy, jest podatnik, płatnik, inkasent oraz każda osoba
odpowiedzialna za zobowiązania podatkowe, w tym następców prawnych,
podmioty przekształcone oraz osoby trzecie na podstawie ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.
(art. 2 ust. 1 projektu ustawy).
Projekt ustawy określa kompetencje Rzecznika (art. 10-22 projektu
ustawy), przy czym kompetencje te nie ograniczają kompetencji Rzecznika
Praw Obywatelskich oraz Najwyższej Izby Kontroli, przysługujących im na
podstawie Konstytucji RP i innych aktów normatywnych (art. 3 projekt ustawy).
Rzecznik w swojej działalności jest niezależny od innych organów
państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w
projektowanej ustawie (art. 6 projektu ustawy). Projekt ustawy określa również
wymogi, jakie spełniać ma kandydat na Rzecznika (art. 4 projektu ustawy), tryb
jego powołania, odwołania i wygaśnięcia jego kadencji (art. 4, 8 i 9 projekt
ustawy).
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii ochrony praw podatnika.
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii.


Projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika nie jest projektem
ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a
Regulaminu Sejmu.


Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona