Poselski projekt ustawy o Rzeczniku do Spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji

Art. 5. Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed
Sejmem następujące lubowanie:
"Obejmując stanowisko Rzecznika do Spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji lubuję
uroczy cie, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków dochowam
wierno ci postanowieniom Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę stać na straży
zasady równego traktowania i przestrzegania zakazu dyskryminacji z powodu płci,
rasy, pochodzenia etnicznego, narodowo ci, religii i przekonań, wieku,
niepełnosprawno ci lub orientacji seksualnej. lubuję, że powierzone mi obowiązki
będę wypełniać sumiennie i bezstronnie”.

Art. 6. 1. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia lubowania przed
Sejmem.
2. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.
3. Kadencja Rzecznika wygasa w razie jego mierci, odwołania lub utraty
obywatelstwa.

Art. 7. Na stanowisko Rzecznika może być powołany ten, kto łącznie spełnia
następujące warunki:
1) jest obywatelem polskim i zamieszkuje na stałe na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej,
2) wyróżnia się wysokim autorytetem moralnym oraz wrażliwo cią na
problemy społeczne, w szczególno ci problemy dyskryminacji,
3) posiada wyższe wykształcenie z zakresu nauk humanistycznych,
społecznych lub prawnych oraz odpowiednie do wiadczenie zawodowe,
4) nie został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umy lne.

Art. 8. 1. Rzecznik jest w swojej działalno ci niezależny od innych organów
państwowych; w zakresie wykonywania swoich zadań podlega tylko ustawie.
2. Rzecznik nie może być, bez uprzedniej zgody Sejmu, pociągnięty
do odpowiedzialno ci karnej ani pozbawiony wolno ci.

4
3. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na
gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do
zapewnienia prawidłowego toku postępowania.
4. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może
nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
5. Rzecznik nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska
profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych.
6. Rzecznik w czasie sprawowania urzędu nie może należeć do partii politycznej,
związku zawodowego, ani do stowarzyszenia lub organizacji pozarządowej
działających na rzecz równego traktowania osób, szczególnie narażonych na
dyskryminację z powodów, o których mowa w art. 1 ust 3 oraz prowadzić
działalno ci publicznej nie dającej się pogodzić z godno cią urzędu.

Art. 9. 1. Sejm, za zgodą Senatu, odwołuje Rzecznika przed upływem kadencji, na
wniosek Marszałka Sejmu albo 35 posłów jeżeli:
1) zrzekł się on sprawowania urzędu,
2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby lub
utraty sił, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim,
3) sprzeniewierzył się złożonemu lubowaniu,
4) został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umy lne.
2. Uchwałę Sejmu o odwołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie
Marszałkowi Senatu.
3. Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na odwołanie Rzecznika
w ciągu miesiąca od dnia otrzymania uchwały Sejmu, o której mowa w ust. 2.
Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu miesiąca, oznacza wyrażenie zgody.

Art. 10. Do zakresu zadań Rzecznika należy:

1. promowanie zasady równego traktowania wszystkich osób niezależnie od ich
płci, pochodzenia rasowego lub etnicznego, narodowo ci, religii i przekonań,
wieku, niepełnosprawno ci lub orientacji seksualnej, a także podejmowanie

5
działań mających na celu eliminowanie dyskryminacji z powodów, o których
mowa w art. 1 ust.3.,
2. pomoc ofiarom dyskryminacji z powodów, o których mowa w art.1 ust. 3 w
udzieleniu bezpłatnej pomocy prawnej oraz informacji prawnej w celu
ochrony ich praw,
3. prowadzenie niezależnych badań dotyczących zjawiska dyskryminacji z
powodów, o których mowa w art. 1 ust. 3,
4. publikowanie raportów i formułowanie rekomendacji w zakresie
przeciwdziałania dyskryminacji z powodów, o których mowa w art.1 ust.3.

Art. 11. Rzecznik w szczególno ci:

1. inicjuje i monitoruje działania na rzecz przestrzegania zasady równego
traktowania oraz zapobiegania i zwalczania dyskryminacji z powodu płci,
rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekonań, wieku,
niepełnosprawno ci lub orientacji seksualnej,
2. dokonuje analiz i ocen sytuacji społecznej osób narażonych na dyskryminację z
powodów, o których mowa w pkt.1, a w szczególno ci monitoruje układy
zbiorowe, kodeksy wła ciwego postępowania i inne akty prawne pod kątem
przestrzegania zasady równego traktowania, zbiera przykłady dobrych
praktyk, inicjuje wymianę do wiadczeń w tym zakresie,
3. promuje, upowszechnia i propaguje problematykę równego traktowania oraz
wiedzę na temat dyskryminacji z powodów, o których mowa w pkt.1, a także
na temat metod i strategii jej przeciwdziałania m.in. poprzez publikacje
własne, opiniowanie programów szkolnych, programów szkoleń dla
pracowników administracji publicznej oraz wymiaru sprawiedliwo ci, a także
opracowywanie i opiniowanie założeń akcji uwrażliwiających społeczeństwo
na problematykę dyskryminacji,
4. opracowuje projekty aktów prawnych w zakresie spraw należących do
wła ciwo ci Rzecznika oraz występuje do wła ciwych organów z wnioskiem o
podjęcie inicjatywy ustawodawczej w związku z tymi projektami,

6
5. przeprowadza analizy i oceny rozwiązań prawnych pod kątem respektowania
zasady równego traktowania wszystkich osób niezależnie od ich płci,
pochodzenia rasowego lub narodowego i etnicznego, religii i przekonań,
wieku, niepełnosprawno ci lub orientacji seksualnej, również w wietle
obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa międzynarodowego,
6. opiniuje projekty aktów prawnych oddziałujących na sytuację osób
narażonych na dyskryminację z powodów, o których mowa w pkt.1,
7. zasięga opinii i wspiera działalno ć grup, organizacji i rodowisk działających
na rzecz osób dyskryminowanych z powodów, o których mowa w pkt.1,
współpracuje z tymi organizacjami przy wykonywaniu swych zadań,
8. monitoruje tworzenie oraz funkcjonowanie rządowych programów na rzecz
równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji z powodów, o
których mowa w pkt.1,
9. uczestniczy w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących
się problematyką dyskryminacji, dostarcza im informacji, również
statystycznych, na temat rozmiarów i przejawów zjawiska dyskryminacji z
powodów, o których mowa w pkt. 1,
10. monitoruje działalno ć Ministra Spraw Zagranicznych w zakresie
przygotowywania sprawozdań i raportów z realizacji wiążących
Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych dotyczących równego
traktowania,
11. udziela informacji dotyczących aktów prawnych obowiązujących w zakresie
równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji z powodów, o
których mowa w art. 10 ust. 2, a także informacji o możliwo ciach składania
skarg oraz dochodzenia roszczeń,
12. wiadczy bezpłatną pomoc prawną osobie podnoszącej zarzut dyskryminacji
z powodów, o których mowa w art. 10 ust. 2, polegająca w szczególno ci na
udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych oraz
opracowywaniu projektów pism procesowych lub wskazuje inne możliwo ci
uzyskania takiej pomocy prawnej,

7
13. bierze udział, za zgodą osoby zarzucającej dyskryminację z powodów, o
których mowa w pkt.1, we wła ciwym postępowaniu mającym na celu
polubowne załatwienie sprawy.
14. zwraca się do uprawnionego oskarżyciela o wszczęcie postępowania w
sprawach o przestępstwa cigane z urzędu lub w sprawach o wykroczenia
albo bierze udział w postępowaniu cywilnym lub administracyjnym na
prawach przysługujących prokuratorowi.

Art. 12. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w art. 11 ust.12 i 13 na wniosek
ofiar, wiadków dyskryminacji lub z własnej inicjatywy, biorąc w szczególno ci pod
uwagę informacje wskazujące na naruszenie praw.

Art. 13. 1 Przy wykonywaniu swoich zadań Rzecznik współdziała z wła ciwymi
organami administracji publicznej, instytucjami oraz organizacjami, w tym

pozarządowymi.
2. Rzecznik może w szczególno ci :
1) zwrócić się do organów władzy publicznej, instytucji oraz organizacji
pozarządowych o złożenie wyja nień i udzielenie niezbędnych informacji, a
także o udostępnienie akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe,
2) zwrócić się do wła ciwych organów, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich,
Rzecznika Praw Dziecka i innych instytucji lub organizacji o podjęcie działań z
zakresu ich kompetencji lub usprawnienie trybu załatwiania spraw
dotyczących dyskryminacji z powodów, o których mowa w art. 1 ust. 3.
3. Organy, instytucje i organizacje, do których Rzecznik zwraca się ze sprawami
okre lonymi w ust. 1 i 2, są obowiązane ustosunkować się do nich w terminie 30 dni
od daty ich otrzymania.

Art. 14. Organy opracowujące projekty aktów prawnych są obowiązane do
uzyskiwania opinii i stanowiska Rzecznika w zakresie spraw należących do jego
wła ciwo ci.


8