Poselski projekt ustawy o nauczaniu historii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Druk nr 411

Warszawa, 13 kwietnia 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja


Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o nauczaniu historii w gimnazjach i
szkołach ponadgimnazjalnych oraz o
zmianie niektórych innych ustaw.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Kazimierza Michała Ujazdowskiego.

(-) Waldemar Andzel; (-) Marek Ast; (-) Barbara Bartuś; (-) Dariusz Bąk;
(-) Andrzej Bętkowski; (-) Zbigniew Chmielowiec; (-) Witold Czarnecki;
(-) Arkadiusz Czartoryski; (-) Edward Czesak; (-) Leszek Dobrzyński;
(-) Zbigniew Dolata; (-) Tadeusz Dziuba; (-) Anna Fotyga; (-) Kazimierz
Gołojuch; (-) Artur Górski; (-) Czesław Hoc; (-) Wiesław Stanisław Janczyk;
(-) Andrzej Jaworski; (-) Tomasz Kaczmarek; (-) Lech Kołakowski;
(-) Maks Kraczkowski; (-) Zbigniew Kuźmiuk; (-) Adam Kwiatkowski;
(-) Maciej
Łopiński; (-) Marzena Machałek; (-) Maciej Małecki;
(-) Gabriela Masłowska; (-) Jerzy Materna; (-) Kazimierz Moskal; (-) Piotr
Naimski; (-) Stanisław Ożóg; (-) Bolesław Grzegorz Piecha; (-) Stanisław
Pięta; (-) Dariusz Piontkowski; (-) Marek Polak; (-) Krzysztof Popiołek;
(-) Elżbieta Rafalska; (-) Jarosław Rusiecki; (-) Małgorzata Sadurska;
(-) Jacek Sasin; (-) Grzegorz Schreiber; (-) Anna Elżbieta Sobecka;
(-) Stanisław Szwed; (-) Janusz niadek; (-) Ryszard Terlecki; (-) Kazimierz
Michał Ujazdowski; (-) Witold Waszczykowski; (-) Jadwiga Wiśniewska;
(-) Michał Wojtkiewicz; (-) Grzegorz Adam Woźniak; (-) Jarosław Zieliński;
(-) Maria Zuba; (-) Wojciech Zubowski.
Projekt 
 
Ustawa 
 
z dnia……………..2012r. 
o nauczaniu historii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych  oraz o zmianie niektórych innych 
usta 
Uznając  wyjątkowe  znaczenie  nauczania  historii  dla  zachowania  dziedzictwa  kulturowego  Polski  i 
kształtowania  postaw  odpowiedzialności  obywatelskiej  za  wspólnotę  narodową  oraz  za  przyszłość 
Państwa  Polskiego,    a  także  dla  zachowania  niepodległości  i  suwerenności  przez  Rzeczypospolitą 
Polską, stanowi się co następuje: 
Art. 1 
Nauczanie  historii  jest  obowiązkowe  przez  cały  okres  nauki  w  gimnazjach  i  szkołach 
ponadgimnazjalnych i powinno obejmować zarówno historię Polski  jak i historię powszechną.   
Art. 2 
Na każdym etapie edukacyjnym szkoła musi zapewnić wszystkim uczniom pełny kurs historii Polski i 
historii powszechnej  jako osobny przedmiot – historia. 
Art. 3 
Nauczanie  historii  w  gimnazjach  i  szkołach  ponadgimnazjalnych  jako  przedmiotu  odrębnego  i 
integralnego  oraz  kompletnego  nie  może  być  zastąpione  nauczaniem  historii  w  ramach  bloków 
programowych  lub  w  innych  formach  nie  przewidujących  wyodrębnienia  nauczania  historii  jako 
odrębnego przedmiotu. 
Art. 4 
W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty: 
1) po art. 13 dodaje się art. 131‐132 w brzmieniu: 
„art.  131.  Gimnazjum  i  szkoła  ponadgimnazjalna  zapewnia  wszystkim  uczniom  nauczanie 
historii,  jako  odrębnego  przedmiotu  obejmującego  pełny  kurs  historii  Polski    i  historii 
powszechnej , przez cały okres nauczania w danej szkole. 
Art.  132.  Wymiar  zajęć  z  historii,  jako  odrębnego  przedmiotu,  przewidziany  w  gimnazjach  i 
szkołach  ponadgimnazjalnych  nie  powinien  być  mniejszy  niż  180  godzin  na  każdym  etapie 
edukacyjnym.  Do  wymiaru  tego  nie  wlicza  się  godzin  wchodzących  w  skład  bloków 
programowych  lub  innych  form  nie  przewidujących  wyodrębnienia  nauczania  historii  jako 
                                                           
1 Ustawa zmienia ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz ustawę z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie
oświaty oraz niektórych innych ustaw.

odrębnego przedmiotu, nawet jeżeli obejmują one także zagadnienia dotyczące historii Polski 
lub historii powszechnej .” 
2) w art. 22  w ust. 2: 
pkt 2 otrzymuje brzmienie: 
„2) podstawy programowe: 
 
a) wychowania przedszkolnego, 
 
b) kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, 
 
uwzględniając w szczególności zestawy celów i treści nauczania, umiejętności 
uczniów, a także zadania wychowawcze szkoły, odpowiednio do poszczególnych 
etapów  kształcenia  i  typów  szkół,  przy  czym  przy  określaniu  podstaw  programowych 
kształcenia  ogólnego  w  poszczególnych  typach  szkół,  uwzględniając  także  konieczność 
zapewnienia  integralności  i  kompletności  nauczania  historii  jako  odrębnego  przedmiotu  na 
każdym  etapie  edukacyjnym  przez  cały  okres  nauczania  w  danym  typie  szkoły,  a  także 
wymogi  określone  w  ustawie  o  nauczaniu  historii  w  gimnazjach  i  szkołach 
ponadgimnazjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.;”, 
Art. 5 
W  ustawie  z  dnia  19  sierpnia  2011  r.  o  zmianie  ustawy  o  systemie  oświaty  oraz    niektórych  innych  
ustaw w art. 1 pkt 17 lit. a pierwsze tiret skreśla się. 
Art. 6 
Przepisy  wykonawcze  wydane  na  podstawie  art.  22  ust.  2  pkt  2  ustawy,  o  której  mowa  w  art.  4 
zostaną dostosowane do wymogów niniejszej ustawy do dnia 31 sierpnia 2012 r. i mają zastosowanie 
po raz pierwszy od roku szkolnego 2012/2013. Po dniu 31 sierpnia 2012 r. nie stosuje się przepisów 
wykonawczych  nie  przewidujących  nauczania  historii  w  gimnazjach  i  szkołach  ponadgimnazjalnych 
jako przedmiotu odrębnego i integralnego oraz kompletnego na każdym etapie edukacyjnym w ilości 
godzin nie mniejszej niż określona w art. 132 ustawy, o której mowa w art. 4. 
Art. 7 
Ustawa  wchodzi  w  życie  z  dniem  ogłoszenia,  przy  czym  ma  zastosowanie  do  nauczania  historii 
począwszy od roku szkolnego 2012/2013, rozpoczynającego się 1 września 2012r. 
 
 
 
UZASADNIENIE 
 
Wnioskodawcy  projektu  wyrażają  przekonanie  o  wyjątkowym  znaczeniu  nauczania  historii 
dla  zachowania  dziedzictwa  kulturowego  Polski  i  kształtowania  postaw  odpowiedzialności 
obywatelskiej  za  wspólnotę  narodową.  Historia  nie  jest  zwykłym  przedmiotem,  stanowi  rdzeń 
edukacji patriotycznej, kształtuje umiejętność formułowania samodzielnych sądów i buduje postawy 
czynnej odpowiedzialności za kształt życia publicznego.   
Za  koniecznością  regulacji  ustawowej  przemawia  potrzeba  określenia  przez  ustawodawcę 
zasad merytorycznych wiążących  ministra właściwego w sprawach oświaty i wychowania, który jest 
odpowiedzialny  za  szczegółowe  kształtowanie  podstaw  programowych    w  drodze  rozporządzenia. 
Podkreślić  trzeba,  że  brak  regulacji  ustawowej  w  tej  dziedzinie  pozwolił  ministrowi    na  drastyczne 
ograniczenia  nauczania  historii    do  trzech  lat  nauczania  w  gimnazjum  i  pierwszej  klasy  liceum.    W 
myśl  rozporządzenia  Ministra  Edukacji  Narodowej  z  dnia  7  lutego  2012  r.  w  sprawie  ramowych 
planów  nauczania  w  szkołach  publicznych  (Dz.U.2012.204)  w    klasie  2  i  3  szkoły  ponadgimnazjalnej   
integralny kurs nauczania historii w zakresie podstawowym (dla uczniów, którzy nie wybierają historii 
jako  przedmiotu  maturalnego)  zostaje  zlikwidowany.  Bloki  tematyczne,  które  mają  zastąpić 
nauczanie historii i innych przedmiotów ( np. wiedzy o społeczeństwie) w żadnym razie nie spełniają 
celów z zakresu edukacji historycznej. Trzeba podkreślić, że wprowadzone w 2008 roku rozwiązania 
uderzają w podstawowy sens liceum jako szkoły  powołanej do pełnowymiarowej edukacji o ogólnym 
charakterze.   
Wspomniane  wyżej  rozporządzenie  ministra  właściwego  w  sprawach  oświaty  i  wychowania 
spotkało  się  z  protestami  nauczycieli    i  historyków.  Trzeba  wyrazić  szacunek  dla  działaczy  opozycji 
demokratycznej,  którzy  podjęli  protest  głodowy  w  Krakowie  przeciwko  drastycznej  redukcji 
nauczania historii w gimnazjach i szkołach średnich. Protesty kontynuowane są w Warszawie i innych 
miastach  w  Polsce.  Wypada  przypomnieć  ,że  protest  przeciwko  rozporządzeniu  ministra  edukacji 
podpisały  Rady  Instytutów  Historii  UJ  i  KUL,  Rady  Wydziału  Historycznego  Uniwersytetu 
Wrocławskiego,  Rada  Wydziału  Prawa  UJ,  kilkudziesięciu  historyków  Instytutu  Historycznego  UW    i  
Instytutu Historii PAN. 
Projekt ustawy  zakłada, że nauczanie historii w gimnazjum i w szkołach ponadgimnazjalnych 
jest obowiązkowe przez cały okres nauki i powinno obejmować zarówno historię Polski jak i historię 
powszechną.  Kurs  historii  powinien  być  pełny  i  integralny  na  każdym  etapie  edukacyjnym  i  mieć 
postać  odrębnego  przedmiotu  pod  nazwą  historia.  W  szczególności  nauczanie  historii  jako 
przedmiotu odrębnego i integralnego nie może być zastąpione nauczaniem historii w ramach bloków 
programowych  lub  innych  formach  odstępujących  od  formuły  odrębnego  przedmiotu.  Przyjęcie 
proponowanych  zasad  stanowi  warunek  edukacji  historycznej  uczniów  w  gimnazjach  i  szkołach 
ponadgimnazjalnych. 
Projekt  ustawy  zakłada,  że  wymiar  zajęć  na  etapach  edukacyjnych  jakimi  są  gimnazjum  i 
szkoła ponadgimnazjalna nie powinien być mniejszy niż 180 godzin, co według opinii nauczycieli daje 
możliwość  osiągnięcia  celów  edukacyjnych.  Wymiar  zajęć  o  większej  liczbie  godzin  w  zakresie 
rozszerzonym  byłby  określany  w  drodze  aktów  wykonawczych.  W  tej  sprawie  projekt  proponuje 
wprowadzenie zmiany w ustawie  z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty.  ( Art. 4 ust. 1 projektu). 
Przyjęcie zasad integralności i kompletności nauczania historii jako odrębnego przedmiotu pociąga za 
sobą    konieczność  zmiany  w  art.  22  ust.  2  ustawy  o  systemie  regulującego  określanie  podstaw 
programowych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania   w drodze rozporządzenia.   
Projekt  zakłada  wejście  w  życie  nowych  przepisów  z  chwilą  rozpoczęcia  nowego  roku 
szkolnego, czyli od 1 września 2012 roku. Tylko w ten sposób można uniknąć negatywnych następstw 
drastycznego ograniczenia nauczania historii. Przepisy wykonawcze wydawane na podstawie art. 22 
ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie oświaty powinny  być dostosowane do nowych regulacji  w terminie 
umożliwiającym ich zastosowanie w  nadchodzącym roku szkolnym. 
Proponowane  zmiany  nie  pociągają  za  sobą  kosztów  i  mogą  być  realizowane  w  ramach 
środków budżetowych będących w gestii ministra właściwego w sprawach oświaty i wychowania.   
Projekt rodzi pozytywne skutki społeczne.   
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.