Poselski projekt ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności oraz o zmianie niektórych innych ustaw

posiadania przez dokonującego dostawy towarów dokumentacji potwierdzającej
dokonanie dostawy na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem
wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.”

3) w 86 w ust. 8 dodaje się pkt 4 w brzmieniu:

„4) dostawy towarów, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16a.”

Art. 9. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób
prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 16 w ust. 1 pkt 14 otrzymuje brzmienie:
„14) darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między
spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, a także wpłat na rzecz Polskiej
Organizacji Turystycznej, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty
wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43
ust. 1 pkt 16 i 16a ustawy o podatku od towarów i usług, przekazanych na rzecz
organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia
2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234,
poz. 1536, z późn. zm.), z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności
charytatywnej prowadzonej przez te organizacje lub przekazywanych na rzecz
organizacji, o której mowa w art. 2 pkt 4 ustawy z dnia … o przeciwdziałaniu
marnowania żywności i zmianie niektórych ustaw;”

2) w art. 18 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003
r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o którym mowa
w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub przekazanych na rzecz organizacji, o której mowa
w art. 2 pkt 4 ustawy z dnia … o przeciwdziałaniu marnowania żywności i zmianie
niektórych ustaw, lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach
regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym
niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym
państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym

6 Zmiany wymienionego tekstu jednolitego ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 915, 1138, 1146,
1215, 1328, 1457, 1478, 1563, 1662 oraz z 2015 r. poz. 73, 211.
7 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654, Nr 149,
poz. 887, Nr 205, poz. 1211, Nr 208, poz. 1241, Nr 209, poz. 1244 i Nr 232, poz. 1378 oraz z 2014 r. poz. 223 i
498.
działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele –
łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3
albo w art. 7a ust. 1;”

Art. 10. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób
fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 23 w ust. 1 pkt 11 otrzymuje brzmienie:
„11) darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z tym że kosztem uzyskania przychodów
są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa
w art. 43 ust. 1 pkt 16 i 16a ustawy o podatku od towarów i usług, przekazanych
na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy
o działalności pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności
charytatywnej prowadzonej przez te organizacje lub przekazanych na rzecz
organizacji, o której mowa w art. 2 pkt 4 ustawy z dnia … o przeciwdziałaniu
marnowania żywności i zmianie niektórych ustaw;”

2) w art. 26 w ust. 1 w pkt 9 dodaje się lit. d w brzmieniu:
„d) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom,
o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub określone w art. 2 pkt 4 lit. a - c
ustawy z dnia … o przeciwdziałaniu marnowania żywności i zmianie niektórych
ustaw, organizacjom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy, lub równoważnym
organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego
obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii
Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru
Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań
publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e.”

Art. 11. Ustawa wchodzi w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia,
z wyjątkiem art. 3 ust. 6, który w stosunku do sprzedawców żywności prowadzących
działalność gospodarczą przed wejściem w życie niniejszej ustawy, który wchodzi w życie
z upływem 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.


8 Zmiany wymienionego tekstu jednolitego ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 362, poz. 596, poz.
769, poz. 1278, 1342, 1448, 1529, 1540, z 2013 r. poz. 21, 888, 1027, 1036, 1287, 1304, 1387, 1717, z 2014 r.
poz. 223, 312, 567, 598, 773, 915, 1052, 1215, 1328, 1478, 1563, 1644, 1662, 1863 oraz z 2015 r. poz. 73, 211,
251, 478, 693, 699, 860.
UZASADNIENIE
1. Cel projektu.
Celem uchwalenia projektowanej ustawy jest przeciwdziałanie marnowaniu żywności
oraz pomoc osobom niedożywionym.

2. Rzeczywisty stan w dziedzinie stanowiącej przedmiot regulacji.
W opublikowanym 20 września 2011 r. Komunikacie Komisji Europejskiej do Parlamentu
Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego i Komitetu
Regionów - Roadmap to a Resource Efficient Europe – Plan działań na rzecz
zasobooszczędnej Europy, poświęcono uwagę problemowi produktów żywnościowych
i konieczności zmniejszenia ich marnotrawieniaOszacowano, iż w Unii Europejskiej
marnuje się rocznie 89 mln ton żywności, co stanowi 179 kg na osobę. Skala marnowania
i rodzaj grup marnowanych grup różni się w poszczególnych krajach. Na różne ogniwa
łańcucha żywnościowego przypada ich odpowiednio: 42% na gospodarstwa domowe,
39% na przemysł spożywczy, 5% na dystrybucję i 14% na żywienie zbiorowe. Z danych
Eurostatu z 2006 roku, opublikowanych w niniejszym Komunikacie Komisji
Europejskiej, wynika, że tzw. inne źródła, w tym dystrybucja, odpowiedzialne
są za 350 000 ton marnowanego jedzenia. Jednak obecnie trudno zweryfikować te dane,
ze względu na brak dostępu do tego typu informacji udostępnieniach przez instytucje
administracji publicznej.

Parlament Europejski w rezolucji „Jak uniknąć marnotrawienia żywności” z dnia
30 listopada 2011 wyraża zaniepokojenie faktem, że każdego dnia znaczna ilość
żywności, idealnie nadającej się do spożycia, jest traktowana jako odpady
RR\885497PL.doc 7/26 PE467.138v03-00 PL. Stanowi to problem środowiskowy
i etyczny oraz pociąga za sobą koszty gospodarcze i społeczne, co z punktu widzenia
rynku wewnętrznego stawia wyzwania przed przedsiębiorcami i konsumentami. Tym

9 European Commission (2011): Roadmap to a Resource Efficient Europe, COM (2011) 571, 20.9.2011.
Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and
Social Committee and the Committee of the Regions. Brüssel [Komisja Europejska (2011r.): Plan działania na
rzecz zasobooszczędnej Europy, COM (2011) 571 z dnia 20.9.2011 r. Komunikat Komisji do Parlamentu
Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Bruksela],
s. 21.
10 J. Gustavsson, Ch. Cederberg, U. Sonesson et , Global Food Losses and Food Waste: Extent, Causes and
Prevention, Food and Agriculture Organisation of the United Nations, Rome 2011.
11 Dane EUROSTAT 2006 (EWC_09_NOT_093).

samym Parlament Europejski wzywa Komisję do opracowania konkretnych działań
ukierunkowanych na ograniczenie o połowę zjawiska marnotrawienia żywności do 2025
r., a jednocześnie na zapobieganie produkcji odpadów żywnościowych. Parlament
Europejski wzywa detalistów do zaangażowania się w programy redystrybucji żywności
dla obywateli niemających siły nabywczej oraz do wdrażania środków pozwalających
na obniżkę cen produktów z bliską datą przydatności do spożycia.

W Polsce brakuje stałego monitoringu i danych dotyczących marnowania żywności. Sieci
handlowe nie raportują do żadnego organu ani nie podają informacji do publicznej
wiadomości informacji na temat ilości zutylizowanej żywności oraz żywności
przekazywanej na cele charytatywne. Brak danych w tym zakresie uniemożliwia
dokonanie oceny realnej skali tego zjawiska, co z kolei przekłada się na brak możliwości
podjęcia działań, zmierzających do dokonania zmian i poprawienia sytuacji.

Równocześnie stopa ubóstwa skrajnego w Polsce to 7,4%, ubóstwo relatywne
to 16,2%. Oznacza to, że w 2014 r. w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej
granicy ubóstwa skrajnego (tzn. poniżej minimum egzystencji - 540 zł na osobę dochodu
miesięcznego) żyło ok. 2,8 mln osób, natomiast w gospodarstwach domowych poniżej
granicy ubóstwa relatywnego (713 zł na osobę dochodu miesięcznego) - ok. 6,2 mln
osób.

Marnowanie żywności nie tylko generuje dodatkowe koszty ekonomiczne, ale jest
również niedopuszczalne ze środowiskowego i etycznego punktu widzenia. Produkcja
żywności jest powiązana z wysokim poziomem emisji dwutlenku węgla i wykorzystania
zasobów (w tym ziemi i wody). Ograniczenie marnowania żywności niesie za sobą
znaczne korzyści dla środowiska, dotyczące nie tylko unikania negatywnych skutków
unieszkodliwiania odpadów, ale także oszczędzania energii, redukcji emisji, ograniczenia
zużycia wody i wykorzystania gruntów w procesie produkcji oraz unikania negatywnych
skutków związanych z praktykami stosowanymi w produkcji rolnej, które mogą być
niezgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju, np. zanieczyszczenia wody i utraty
różnorodności biologicznej.

3. Różnica między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym.
W chwili obecnej w Polsce brak jest regulacji w zakresie przeciwdziałania marnowaniu
żywności. Jedynym udogodnieniem w tym zakresie są korzystne przepisy podatkowe,
które jednak nie stanowią wystarczającej regulacji w tym zakresie.

Projektowana ustawa koncentruje się na sektorze dystrybucji głównie z uwagi
na okoliczność, iż przewidziane ustawowo udogodniania podatkowe są wykorzystywane
głównie przez producentów żywności. Celem projektowanych zmian jest zachęcenie
dystrybutorów żywności do skorzystania z podobnych mechanizmów w zakresie
przeciwdziałaniu marnowaniu żywności.

Projekt ustawy otwiera możliwość przedsiębiorcom prowadzącym sprzedaż żywności
na powierzchni powyżej 250 metrów kwadratowych, w których sprzedaż środków
spożywczych przekracza 50% obrotu w stosunku do wszystkich towarów, do podjęcia
działań zmierzających do zapobiegania marnowaniu jedzenia i pokazuje mechanizm
przekazywania nieodpłatnie niesprzedanych produktów, z zastosowaniem ulg
podatkowych w tym zakresie.

Ustawa wprowadza obowiązek corocznego raportowania przez te podmioty ilości
i wartości przekazywanej żywności na cele działalności charytatywne do właściwego
organu (minister właściwy ds. gospodarki). Beneficjentami są organizacje pożytku
publicznego prowadzące szeroko pojętą działalność w zakresie pomocy społecznej
i działalności charytatywnej. Produkty z bliską datą minimalnej trwałości do spożycia
lub terminem przydatności do spożycia, które w obecnym stanie rzeczy zostałyby
zlikwidowane lub zutylizowane, będą w większym zakresie trafiały do organizacji
charytatywnych.

Obowiązek składania corocznego raportu leży również po stronie organizacji pożytku
publicznego w celu uzyskania pełnej wiedzy nie tylko na temat przekazywanej żywności,
ale także faktycznie wykorzystywanej na cele charytatywne. Takie rozwiązanie pozwoli
na bieżąco weryfikować i identyfikować główne problemy, jakie mogą pojawiać się
zarówno po stronie sprzedawców żywności, jak i organizacji pożytku publicznego.

Projektowana ustawa wprowadza proponowany sposób przekazywania żywności na cele
charytatywne poprzez zawieranie umów, określając jednocześnie konieczny zakres
materii, która winna zostać uregulowana przez strony zgodnie z zasadą swobody umów.
Należy zwrócić uwagę, iż zawarcie umowy nie jest obligatoryjne. Sprzedawcy żywności
mogą zrezygnować z jej zawarcia m.in. w przypadku gdy nie mają faktycznej możliwości
realizacji dostaw przed upływem terminu przydatności do spożycia, np. z uwagi brak
działania organizacji pożytku publicznego na określonym obszarze terytorialnym,
bądź w przypadku odmowy zawarcia umowy przez organizację pożytku publicznego