Poselski projekt ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności oraz o zmianie niektórych innych ustaw

z uwagi na nadwyżkę żywności przeznaczonej na cele charytatywne czy brak
odnotowywania konieczności utylizacji sprzedawanych środków spożywczych. Powyższe
okoliczności powinny być uwzględnione przy tworzeniu formularzy raportów przez
Ministra właściwego do spraw gospodarki, przewidzianych w art. 3 ust. 4 ustawy.

Jednym z istotniejszych rozwiązań przyjętych w ustawie jest nowelizacja przepisu


Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 3 pkt 47 tejże ustawy, upływ terminu przydatności
do spożycia danego środka spożywczego, czyli utrata jego przydatności do spożycia,
wiąże się z potencjalną możliwością uznania go za produkt niebezpieczny. Zgodnie
bowiem z="http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.318926:part=a14u5&full=1"w zw. z="http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.318926:part=a14u2&full=1"rozporządzenia nr 178/2002, żywność
niemogąca być spożywana zgodnie z jej przeznaczeniem, m.in. z powodu gnicia, psucia
się czy rozkładu, powinna być kwalifikowana jako nienadająca się do spożycia, a tym
samym jako niebezpieczna. Odpowiednio zaś do ="http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.318926:part=a14u1&full=1"rozporządzenia
nr 178/2002 żaden niebezpieczny środek spożywczy nie może być wprowadzany
na rynek. W tym świetle zakaz przewidziany w art. 52 ustawy o bezpieczeństwie
żywności i żywienia znajduje swoje pełne uzasadnienie.


12 Por. A. Szymecka-Wesołowska (red.), Bezpieczeństwo Żywności i Żywienia, Komentarz, Warszawa 2013,
s. 688-690
Inaczej jednak rzecz się przedstawia w przypadku upływu daty minimalnej trwałości.
Taka sytuacja nie musi automatycznie przesądzać o kwalifikacji danego środka
spożywczego jako niebezpiecznego i jego faktycznej zdatności do spożycia. Upływ daty
minimalnej trwałości niejednokrotnie determinuje tylko niższą jakość organoleptyczną
produktu; nie oznacza jednak, że produkt jest nieprzydatny do spożycia. Ta okoliczność
powinna być badana w każdym przypadku osobno. Datę minimalnej trwałości należy
postrzegać więc jedynie jako datę, do której producent gwarantuje wyjściową jakość
produktu. Jakość produktów może być natomiast różna, ale nie powinna – tak jak ma
to miejsce obecnie – wyłączać możliwości pozostawania produktu w obrocie
(jako produktów wprowadzanych po niższej cenie lub właśnie na cele charytatywne).

Przewidziana w ustawie możliwość pozostawiania w obrocie środków spożywczych
po upływie daty minimalnej trwałości może mieć więc kluczowe znaczenie w kontekście
przeciwdziałania marnotrawieniu żywności. Pozwala na dalszą dystrybucję środków
spożywczych bezpiecznych, ale o ewentualnie niższej jakości organoleptycznej.

Projekt ustawy wprowadza odpowiedzialność przedsiębiorców, którzy nie wypełnią
obowiązku raportowania w zakresie przekazywania żywności na cele charytatywne.
Sankcja za brak złożenia raportu odnosić się będzie również do organizacji pożytku
publicznego. Zaniechanie złożenia raportu w terminie będzie penalizowane karą
administracyjną. Organem właściwym będzie właściwy wojewódzki inspektor inspekcji
handlowej.

4. Przewidywane skutki prawne, gospodarcze i społeczne.
4.1.
Skutki prawne:
Proponowana regulacja wprowadza penalizację niewywiązania się z obowiązku złożenia
raportów w zakresie przekazywania żywności na cele charytatywne przez duże sieci
handlowe oraz organizacje pożytku publicznego. Do porządku prawnego wprowadzone
są zatem dodatkowe kary administracyjne.

Ustawa wprowadza również obowiązek prowadzenia rejestrów przez Ministra właściwego
do spraw gospodarki, a także przyznaje dodatkowe kompetencje Inspekcji Handlowej.

4.2.
Skutki gospodarcze:
Projekt ustawy dotyczy wyłącznie przedsiębiorców prowadzących sprzedaż towarów
żywnościowych w sklepach o całkowitej powierzchni powyżej 250 metrów
kwadratowych, których procentowy udział środków spożywczych przekracza 50%.
Przepisy mogą w minimalnym stopniu wpływać na konkurencyjność gospodarki,
gdyż obligują tych przedsiębiorców do składania corocznych raportów, otwierając
jednocześnie możliwość zawarcia umowy o przekazywanie żywności oraz następnie
do samego przekazywania żywności. Sam obowiązek przekazywania żywności
nie wpływa na sytuację przedsiębiorcy pod względem podatkowym. Przedsiębiorca,
tak jak w sytuacji likwidacji lub utylizacji żywności, ma możliwość obniżenia kwoty
podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego, zaś wartość przekazanej żywności
stanowi koszt uzyskania przychodów.

Projektowana ustawa nie zawiera przepisów, które mogą mieć wpływ na rynek pracy.
Regulacja może przyczynić się do powstawania nowych organizacji pożytku publicznego,
których celem statutowym będzie prowadzenie działań w zakresie przekazywania
żywności na cele charytatywne, gdzie konieczne będzie tworzenie nowych miejsc pracy.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów mających wpływ na sytuację i rozwój regionów.

4.3.
Skutki społeczne:
Proponowana ustawa będzie skutkować poprawą sytuacji bytowej i finansowej osób
najuboższych. Zmiana ta pomoże ograniczyć skalę ubóstwa w Polsce. Z drugiej
zaś strony, proponowana zmiana korzystnie wpłynie na ograniczenie utylizacji żywności.

5. Przewidywane skutki finansowe projektu.
Proponowana ustawa może skutkować w perspektywie wielu lat obniżeniem wydatków
z budżetu państwa przeznaczanych na pomoc społeczną. Jak też w perspektywie wielu lat
może spowodować także zmniejszenie wydatków budżetu państwa na cele związane
z pomocą socjalną oraz gospodarką odpadami.

Proponowana ustawa nie spowoduje zmniejszenia wpływów budżetowych. Może
powodować zwiększenie wydatków budżetowych, a także wydatków po stronie sektora
publicznego z uwagi na koszty związane z wprowadzeniem obowiązku powiadamiania
oraz prowadzenia rejestru. W pewnym stopniu wydatki te będą bilansowane poprzez
przewidziane w projekcie kary pieniężne.

6. Założenia podstawowych aktów wykonawczych.
Przyjęcie projektowanych regulacji wiąże się z koniecznością wydania rozporządzenia
przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Przepis art. 3 ust. 7 projektu ustawy
nakłada na ministra właściwego do spraw gospodarki obowiązek wydania rozporządzenia,
w którym określi tryb składania i wzór formularzy corocznych raportów w zakresie ilości
i wartości przekazywanej żywności na cele działalności charytatywnej przez sprzedawców
żywności oraz organizacje pożytku publicznego, uwzględniając w szczególności ilość
umów zawartych pomiędzy sprzedawcami żywności a organizacjami pożytku publicznego
w celu nieodpłatnego przekazywania żywności na cele działalności charytatywnej
prowadzonej przez organizacje pożytku publicznego, jak też w odpowiednich
przypadkach, powody braku ich zawarcia wcześniej wskazanych umów. Zgodnie
z delegacją zawartą w art. 3 ust. 7 minister właściwy do spraw gospodarki określi
również, w drodze rozporządzenia, zakres informacji o sprzedawcach żywności, które
będą gromadzone w prowadzonym przez niego rejestrze oraz tryb składania wniosków
o wpisanie do rejestru sprzedawców żywności przez podmioty rozpoczynające
prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży środków spożywczych,
odrzuconych poza łańcuch rolno-spożywczy ze względów handlowych, estetycznych
lub z powodu zbliżającego się terminu przydatności do spożycia z wyjątkiem napojów
alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących
mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza
0,5%.
7. Zgodność projektu z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektowanej regulacji jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Wskazać
w tym miejscu trzeba, iż rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy
urzeczywistniają część zaleceń zawartych w Rezolucji Parlamentu Europejskiego
z 19 stycznia 2012 r. „Jak uniknąć marnotrawienia żywności: strategie na rzecz poprawy
wydajności łańcucha żywnościowego w UE” (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
z dnia 6 sierpnia 2013 roku (2013/C 227 E/05). Projekt ustawy koresponduje

z art. 14 ust. 1 rozporządzenia nr 178/2002 w zakresie pojęcia daty minimalnej trwałości
oraz ogólnego bezpieczeństwa żywności dostarczanej do konsumentów.

8. Informacje o przeprowadzonych konsultacjach.
Wnioskodawcy nie przeprowadzili konsultacji. Wymóg przeprowadzenia konsultacji
przed zgłoszeniem projektu nie dotyczy bowiem projektów poselskich,

co wynika a contrario z ostatniego zdania przepisu art. 34 ust. 2 regulaminu Sejmu.