Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz niektórych innych ustaw

– 7 –
Załącznik nr 2

PUNKTY WYZNACZAJĄCE GRANICZĄ LINIĘ OCHRONY BRZEGU
MORSKIEGO (WYKAZ WSPÓŁRZĘDNYCH)

Lp
Układ współrzędnych geocentrycznych geodezyjnych żRS8Ńh
φ – szerokość geodezyjna
λ – długość geodezyjna














Punkty wyznaczające graniczną linię ochrony są obecnie wyznaczane przez urzędy morskie
wzdłuż całego wybrzeża z uwzględnieniem minimalnych poziomów ochrony. Po zakończeniu
prac powyższa tabela zostanie uzupełniona.




– 8 –
UZASAŹNIźNIź

Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i
administracji morskiej (Dz. U. z 2013 r. poz. 934, z późn. zm.), w art. 36 ust. 2 pkt 1 określa
pas techniczny jako obszar przeznaczony do „utrzymania brzegu w stanie zgodnym z
wymaganiami bezpieczeństwa i ochrony środowiska”. Niniejszy projekt rozporządzenia ma
na celu zdefiniowanie pojęcia „wymagań bezpieczeństwa” za pomocą dwóch mierzalnych
parametrów: „poziomu bezpieczeństwa” zapewnianego w pasie technicznym i położenia
„granicznej linii ochrony” określonych wzdłuż całej długości polskich brzegów morskich z
uwzględnieniem sposobu zagospodarowania brzegu, rodzaju brzegu i procesów
morfodynamicznych wzdłuż nich zachodzących. Dotychczas materia przedstawiona w
rozporządzeniu nie była unormowana.
Poziom bezpieczeństwa brzegu morskiego określa się przez prawdopodobieństwo
zdarzenia sztormu. Przykładowo, zapewniany przez system ochrony brzegu poziom
bezpieczeństwa 100 oznacza, że osłonięty tym systemem ląd ma zapewnione bezpieczeństwo
przed erozją i powodzią morską podczas sztormu o prawdopodobieństwie zdarzenia 1 raz na
100 lat. Silniejszy sztorm, np. o prawdopodobieństwie zdarzenia 1 raz na 120 lat, już może
spowodować zniszczenia.
Przez sztorm o prawdopodobieństwie zdarzenia 1 raz na N lat rozumie się sztorm
wywołany wiatrem o średniej prędkości 18 m/s, wiejącym na całym obszarze Bałtyku z
najbardziej niekorzystnego kierunku przez 5 godzin, występujący na tle podwyższonego
stanu wody o prawdopodobieństwie zdarzenia 1 raz na N lat. W dalszej części sztorm, na
który powinien być odporny brzeg, nazywany jest sztormem projektowym.
Proponuje się zastosowanie 5-ciu poziomów bezpieczeństwa, odpowiednio do wartości,
które mogą być bezpośrednio zagrożone oddziaływaniem morza:
„Nie więcej niż 20” – obszary niezainwestowane, nieużytki, lasy, pastwiska; dopuszcza się
cofanie linii brzegu i powódź morską; zabiegi ochronne ograniczone tylko do standardowych
prac porządkowych, wydmotwórczych i pielęgnowania roślinności ochronnej;
„50” – promenady, urządzone ścieżki, ekstensywnie użytkowane tereny rolnicze; dopuszcza
się trwałe cofnięcie granicznej linii ochrony w następstwie sztormu o prawdopodobieństwie
zdarzenia raz na więcej niż 50 lat;
„100” – rzadka zabudowa, drogi lokalne, zagrożenie mienia;
– 9 –
„200” – obszary zurbanizowane, drogi i infrastruktura ważne dla zdrowia i bezpieczeństwa
ludzi, zagrożenie mienia, wartości kulturowych i historycznych o znaczeniu lokalnym oraz
ważnych lądowych wartości przyrodniczych, zagrożenie niewielkim zanieczyszczeniem
środowiska;
„500” – zagrożenie życia ludzi, obszary silnie zurbanizowane, ważne ujęcia wody pitnej,
zagrożenie unikalnych wartości kulturowych, historycznych i przyrodniczych, zagrożenie
znaczącym zanieczyszczeniem środowiska.
Źla odcinków brzegu, na których znajdują się parki narodowe i rezerwaty nie określa
się jakichkolwiek wymagań odnośnie poziomu bezpieczeństwa i położenia granicznej linii
ochrony, ponieważ na tych odcinkach brzegu przedmiotem ochrony są również naturalne
procesy erozji i powodzi morskiej.
Źo wyznaczania parametrów wydmy i plaży zapewniających wymagany poziom
bezpieczeństwa zastosowano modele obliczające wielkość zmian strefy brzegowej (w tym
wydmy) w wyniku oddziaływania sztormu na rzeczywisty profil strefy brzegowej. Obliczenie
polega na sprawdzeniu, czy w wyniku oddziaływania sztormu projektowego wydma
zachowuje wysokość uniemożliwiającą przelewanie się fal na jej zaplecze. Jeżeli z obliczeń
wynika, że wydma ulegnie nadmiernemu rozmyciu, to wyznaczenie wymaganych
minimalnych parametrów wydmy odbywa się drogą iteracji poprzez nakładanie
powiększonego wału wydmowego na rzeczywisty profil strefy brzegowej i sprawdzanie
odporności tego wału na sztorm projektowy.
W przypadku brzegu wydmowego z budowlami ochrony brzegu usytuowanymi w
podbrzeżu przeprowadzono obliczenia tak jak dla brzegu naturalnego, z tym, że w modelu
uwzględnia się redukcję falowania spowodowaną budowlami. Obliczenia wykonano dla
najniekorzystniejszych lokalizacji i kształtu profilu obliczeniowego, tj. w przypadku, gdy w
podbrzeżu znajduje się system progów podwodnych lub falochronów wyspowych – w
przybliżeniu w osi przerw między tymi budowlami, a dla systemu ostróg – w polu
międzyostrogowym po zaprądowej stronie ostrogi.
Budowle wbudowane w wydmę stanowią tzw. „drugą linię obrony”, która ma zapewnić
wymagane bezpieczeństwo, gdy wydma zostanie rozmyta w czasie sztormu. Stosuje się je w
lokalizacjach szczególnie podatnych na erozję morską, gdzie brakuje miejsca na dostateczne
rozbudowanie korpusu wydmy i gdzie jednocześnie dąży się do utrzymania naturalnego
charakteru i wyglądu brzegu podczas sztormów mniejszych niż projektowy (przykładowo
podczas sztormów zdarzających się 1 raz na 20 lat, gdy przyjęty poziom bezpieczeństwa jest
– ńŃ –
np. 100). Budowla wbudowana w wydmę powinna mieć taką konstrukcję aby nie uległa
zniszczeniu podczas sztormu projektowego i wysokość uniemożliwiającą rozmywanie
odlądowej strony wydmy na skutek przelewania fal, nabiegających po załamaniu na
przedpolu budowli, ponad jej koroną. W obliczeniach wysokości nabiegania fali dochodzącej
do budowli uwzględniono redukcję wysokości fali spowodowaną w podbrzeżu przez rewy i
ewentualne budowle, a także spowodowaną pozostałościami plaży i rozmytej wydmy przed
budowlą.
Brzeg chroniony tylko przez ciężką budowlę
Ustalając parametry dla brzegu chronionego ciężką budowlą przyjęto założenie, że
budowla będzie przejmować bezpośrednio na siebie uderzenie ostatniej załamującej się fali i
że przed nią w czasie sztormu pojawią się przegłębienia, które mogą zagrozić stateczności
budowli i które spowodują, że tuż przed budowlą będą występować wyższe fale niż by to
wynikało z profilu strefy brzegowej mierzonego w okresie spokoju.
Krytycznym parametrem, z punktu widzenia bezpieczeństwa zaplecza, jest rzędna
korony budowli. Powinna ona uwzględniać:
Współczynnik wzrostu wysokości fali z powodu odbicia fali od budowli. Wielkość tego
współczynnika waha się od 1 (brak odbić) do 2 (pełne odbicie) i zależy od zdolności budowli
do rozpraszania (wchłaniania) energii falowania. Ograniczenie maksymalnej wysokości fali
przed budowlą przez głębokość wody zgodnie z regułą, że wysokość fali nie może być
większa niż ok. 0,7 głębokości wody.
Rozwiązania dotyczące odprowadzenia wody na zapleczu budowli. Jeżeli przewidziano
sprawny system odprowadzania przelewającej się wody, to można dopuścić przelewanie się
ponad koroną konstrukcji nawet połowy wysokości ekstremalnej fali podczas sztormu
projektowego. Jeżeli takiego systemu brak, to można dopuścić przelewanie co najwyżej 10%
wysokości takiej fali.
Zakładając poprawną konstrukcję budowli, sprawdzenie czy zapewnia ona wymagany
poziom bezpieczeństwa sprowadza się do sprawdzenia czy, w przypadku wystąpienia
sztormu projektowego korona budowli jest na dostatecznie wysokiej rzędnej spełniającej
warunki podane w p. c, uwzględniając uwarunkowania wymienione w p. a i b.
Poziom bezpieczeństwa będzie określany w odniesieniu do aktualnej sytuacji na brzegu.
Zatem sprawdzanie powinno się odnosić do aktualnego średniego poziomu morza,
przyjmowanego zgodnie z zasadami obowiązującego rozporządzenia w sprawie warunków
– ńń –
technicznych, jakim powinny odpowiadać morskie budowle hydrotechniczne i ich
usytuowanie, a nie do wartości prognozowanej.
Analiza została ograniczona tylko do tej części lądu, w której oddziaływanie wód
morskich może mieć negatywny wpływ na zlokalizowane tam wartości. Źlatego w zasadzie
nie wykracza poza obszar pasa nadbrzeżnego. Analiza obejmuje tylko te odcinki brzegu, na
których istnieje pas techniczny. Źlatego wyłączono z niej obszary portów morskich.
2.1. Zalew Wiślany
Pas techniczny na prawie całej długości jest osłonięty rozległymi trzcinowiskami i
wobec tego nie jest zagrożony erozją morską. Jedynym zagrożeniem może być zalanie
terenów pasa technicznego i ochronnego w wyniku wezbrania sztormowego. W zasięgu
potencjalnego oddziaływania wód Zalewu znajdują się głównie nieużytki i pozostawione
odłogiem tereny pastwisk. Obszarami wymagającymi ochrony przed powodzią są jedynie:
Nisko położone tereny z zabudową w rejonie Żromborka (km Z14,5-15,9).
Teren działalności przyportowej po zachodniej stronie portu w Tolkmicku
(km Z27,06-27,40). Aktualnie jest przygotowywane nowe rozporządzenie Ministra
Infrastruktury i Rozwoju o granicach tego portu, w wyniku którego ten teren zostanie
włączony w obszar portu;
Rejon Kątów Rybackich (km Z70,00-71,60) z zabudową jednorodzinną i drogą do
Krynicy Morskiej.
Rejon Rejon Przebrna (km Z78,40-81,50) z terenami rolnymi i położoną głębiej w
lądzie rzadką zabudową typu siedliskowego. Wał przeciwpowodziowy usytuowany na styku
z wodą, osłonięty tylko wąskim pasem trzcinowiska;
Nisko położone tereny miasta Krynica Morska (km Z82,80-87,23, z wyłączeniem portu
morskiego w Krynicy), na których miasto przewiduje dalszy rozwój obecnie stosunkowo
rzadkiej zabudowy mieszkaniowej i pensjonatowej oraz funkcje rekreacyjne;
Rejon Nowej Karczmy (km Z97,50-99,00) z rzadką zabudową jednorodzinną,
pensjonatami i drogą lokalną.
Na całej długości brzegów Zalewu Wiślanego nie występują zjawiska erozji brzegu,
dlatego położenie granicznej linii ochrony można przyjąć nawet nieco w głąb lądu w
stosunku do aktualnego położenia linii brzegowej.
Za wyjątkiem wymienionych poniżej odcinków brzegu brakuje uzasadnienia dla
podejmowania w pasie technicznym szczególnych działań ochronnych; wystarczą prace
odpowiadające poziomowi bezpieczeństwa 20.