Rządowy projekt ustawy o rewitalizacji
projekt dotyczy określenia zasad oraz trybu przygotowania, koordynowania i tworzenia warunków do prowadzenia i oceny rewitalizacji, rozumianej jako przedsięwzięcie całościowe, integrujące działania na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone we współpracy z lokalną społecznością, w sposób zaplanowany oraz zintegrowany
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 3594
- Data wpłynięcia: 2015-07-02
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: Ustawa o rewitalizacji
- data uchwalenia: 2015-10-09
- adres publikacyjny: Dz.U. poz. 1777
3594
mieszkańców obszarów zdegradowanych, jak i szerzej –
poprawę jakości życia w ogóle dzięki poprawie jakości
przestrzeni, usług publicznych, zmniejszeniu niekorzystnych
zjawisk i patologii społecznych. Ponadto ustawa dzięki
wprowadzonym rozwiązaniom przyczyni się do zwiększania
efektywności wydatkowania środków jst.
Gminny program rewitalizacji – będzie podstawowym
narzędziem prowadzenia rewitalizacji, będzie to dokument
strategiczny w sposób kompleksowy integrujący wszystkie
elementy składające się na proces rewitalizacji. GPR
obejmować też będzie mógł zagadnienia przestrzenne w
gminie. Takie kompleksowe ujęcie wielu aspektów działań
gminy w jednym, „strategicznym” dokumencie powinno
skutkować zmniejszeniem liczby dokumentów i obciążeń
administracyjnych.
Specjalna Strefa Rewitalizacji (SSR) – ustawa przewiduje
możliwość wprowadzenia uchwałą (na określony czas – do
10 lat) specjalnych stref rewitalizacji na obszarze
rewitalizacji. Uchwała taka pozwoli gminie na stosowanie
specjalnych rozwiązań prawnych na terenie objętym strefą,
które m.in. będą zachęcać przedsiębiorców do zaangażowania
w proces rewitalizacji (instrumenty ekonomiczne, społeczne).
W konsekwencji powinno to mieć pozytywny wpływ na
sytuację gospodarczą w gminie.
W Specjalnej Strefie Rewitalizacji gmina może też ustanowić
rozwiązania ułatwiające jej przeprowadzanie rewitalizacji:
– wójt może dokonać wypowiedzenia umowy najmu lokalu
mieszkalnego wchodzącego w skład gminnego zasobu
mieszkaniowego, jeżeli opróżnienie tego lokalu jest
niezbędne do realizacji projektów rewitalizacyjnych
wynikających z GPR, termin opróżnienia lokalu
mieszkalnego wynosi co najmniej 60 dni od dnia dokonania
wypowiedzenia,
– gmina może również ustanowić na obszarze SSR zakaz
wydawania decyzji o warunkach zabudowy dla wszystkich
lub wybranych zmian sposobu zagospodarowania terenu.
Komitet Rewitalizacji – będzie to forum dialogu, opiniujące
realizację GPR i składające się z przedstawicieli lokalnej
społeczności. Co do zasady jego funkcjonowanie nie powinno
być odpłatne (np. rady gospodarcze przy prezydentach miast,
młodzieżowa rada konsultacyjna). Urzędnicy miejscy,
wchodzący w skład zespołów koordynujących działania
rewitalizacyjne, powinni brać udział w pracach Komitetów w
ramach swoich obowiązków. W głównej części będą to więc
koszty organizacyjne, stanowiące promil wydatków
związanych z przygotowaniem i realizacją działań
rewitalizacyjnych przewidzianych w GPR-ach.
Miejscowy plan rewitalizacji – będzie to specjalna forma
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Poza
odmiennościami wymienionymi w ustawie będą mieć do
niego zastosowanie już obowiązujące przepisy dotyczące
planów miejscowych, które są już uchwalane przez gminy.
Innym z narzędzi ułatwiających gminie działania
rewitalizacyjne jest możliwość ustanowienia na rzecz gminy
(w uchwale w sprawie wyznaczenia obszaru rewitalizacji)
prawa pierwokupu wszystkich nieruchomości położonych w
46
Specjalnej Strefie Rewitalizacji. Rozwiązanie to zapewni
gminie możliwość łatwiejszego nabywania nieruchomości w
celu realizacji przedsięwzięć wynikających z gminnego
programu rewitalizacji.
W miejscowym planie rewitalizacji będzie można przypisać
do danej nieruchomości szczególne warunki realizacji na niej
określonych inwestycji. Możliwe będzie zobowiązanie
inwestora do wykonania na rzecz gminy określonych
świadczeń (np. budowa, na swój koszt, i nieodpłatne
przekazanie na rzecz gminy infrastruktury technicznej,
społecznej lub potrzebnych lokali). Zobowiązanie do
realizacji tych świadczeń będzie przedmiotem zawieranej z
gminą umowy urbanistycznej. W przypadku zawarcia takiej
umowy z inwestorem gmina nie będzie pobierać opłaty
adiacenckiej i opłaty („renty”) planistycznej z tytułu wzrostu
wartości nieruchomości w wyniku uchwalenia miejscowego
planu rewitalizacji. Możliwe będzie np. zobowiązanie
inwestora do budowy na swój koszt i do nieodpłatnego
przekazania na rzecz gminy lokali innych niż mieszkalne
przeznaczonych na potrzeby działalności kulturalnej,
społecznej, edukacyjnej lub sportowej, wykonywanej przez
podmioty prowadzące działalność na obszarze rewitalizacji,
których głównym celem nie jest osiągnięcie zysku.
Ustawa wprowadza również możliwość udzielenia przez
gminę dotacji na rzecz właścicieli, użytkowników
wieczystych lub podmiotów sprawujących trwały zarząd
nieruchomością, która służyć ma pokryciu (w wysokości do
50%)
kosztów
robót
budowlanych
dotyczących
nieruchomości lub kosztów prac konserwatorskich i
restauratorskich. Rozwiązanie to z jednej strony umożliwi
gminie wsparcie kosztów rewitalizacji w tych obszarach,
które mogą być szczególnie cenne (a dotychczas gmina nie
miała jasnych podstaw prawnych do takich działań) – z
drugiej strony powinno to zachęcić właścicieli nieruchomości
do szerszego współuczestnictwa w kosztach rewitalizacji.
Województwa
16
–
Ze względu na fakt, że strategie rozwoju województw
akcentują wyzwania związane z obszarami zdegradowanymi i
wskazują konieczność działań, ustawa pozytywnie wpłynie
na możliwości realizacji strategicznych celów województw.
Efekty wdrażania rozwiązań ustawy wpłyną pozytywnie na
spójność społeczną, gospodarczą i przestrzenną województw.
Wpływ projektowanej regulacji na województwa wiąże się
także z ich rolą jako Instytucji Zarządzających Regionalnymi
Programami Operacyjnymi w perspektywie finansowej
2014–2020, w ramach której odbywać się będzie
finansowanie istotnej części działań rewitalizacyjnych.
Sektor
–
–
W perspektywie długoterminowej nastąpi zmniejszenie
finansów
wydatków pokrywających koszty negatywnych zjawisk
publicznych
społeczno-ekonomicznych takich jak bezrobocie,
wykluczenie społeczne, przestępczość.
Ustawa, dzięki wprowadzonym rozwiązaniom przyczyni się
do zwiększania efektywności wydatkowania środków
publicznych.
Mieszkańcy
Ok. 2,4 mln
Dane szacunkowe:
Liczba ludności objętych działaniami może wynosić około
obszarów
Z. Ziobrowski (red.)
2,4 mln (na obszarze ok. 120 tys. ha) – należy zwrócić uwagę
zdegradowany
– Rewitalizacja miast na to, że są to najczęściej najgęściej zaludnione obszary
ch poddanych
polskich – diagnoza,
śródmiejskie, a oddziaływanie rewitalizacji nie ogranicza się
47
rewitalizacji
s. 63 i nast. (IRM,
tylko do obszaru kryzysowego. Działania rewitalizacyjne
/lokatorzy
Kraków 2010)
prowadzone kompleksowo będą wpływać na poprawę jakości
mieszkań
życia mieszkańców terenów przyległych oraz innych
komunalnych
użytkowników. Mieszkańcy obszarów objętych rewitalizacją
są grupą bezpośrednio odczuwającą pozytywne skutki
prowadzonych działań.
Dzięki wprowadzeniu przez ustawę obowiązku określania
programów rewitalizacji o określonych cechach i zawartości,
rewitalizacja prowadzona będzie z dużym akcentem na
włączenie społeczne mieszkańców. Dzięki realizacji
programów rewitalizacji ulegać będą poprawie warunki
bytowe. Ponadto dzięki działaniom rewitalizacyjnym
związanym z lokalnymi rynkami pracy i stymulowaniem
rozwoju przedsiębiorstw na obszarach rewitalizacji,
mieszkańcy będą mieli zwiększone szanse na podjęcie pracy
lub rozpoczęcie działalności gospodarczej.
Ustawa wprowadzi zmiany dotyczące stosowania prawa
zamówień publicznych na terenach rewitalizowanych,
zamówień publicznych udzielanych przez urząd gminy
organizacjom pozarządowym lub spółdzielniom socjalnym
wyłączono tryb przetargowy, pod warunkiem że spełnią
określone warunki. Przedmiot zamówienia będzie musiał być
związany z realizacją przedsięwzięć zawartych w gminnym
programie rewitalizacji i realizowanych na obszarze
Specjalnej Strefy Rewitalizacji, zaś wartość zamówienia musi
być mniejsza niż kwoty określone w przepisach Prawa
zamówień publicznych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8
ustawy. Ponadto zasadnicza część działalności wykonawcy
wykonywana ma być na obszarze rewitalizacji, zaś przedmiot
zamówienia należy do działalności statutowej wykonawcy.
Zastrzeżono jednocześnie, że zamówienie udzielane ma być
w sposób zapewniający przejrzystość oraz z uwzględnieniem
okoliczności mogących mieć wpływ na jego udzielenie.
W przypadku skorzystania przez gminy z przepisów
umożliwiających
dokonanie
modyfikacji
warunków
wykonywania umowy najmu lokalu mieszkalnego
wchodzącego w skład gminnego zasobu mieszkaniowego,
którego opróżnienie uznane zostanie za niezbędne do
realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych zawartych w
gminnym programie rewitalizacji, wójt będzie mógł dokonać
wypowiedzenia umowy najmu oraz wskazania terminu
opróżnienia lokalu mieszkalnego, wynoszącego co najmniej
60 dni od dnia dokonania wypowiedzenia. Jednocześnie
ustawa, jako jedną z zasad ogólnych prowadzonych działań,
ustanawia prawo mieszkańców do powrotu do
wyremontowanego lokalu. Po zakończeniu wykonywania
remontu lub przebudowy lokator uprawniony jest do zawarcia
nowej umowy najmu tego samego lokalu, a jeżeli jest to
niemożliwe z uwagi na przebudowę lokalu, zmianę jego
funkcji lub brak zgody lokatora – innego lokalu docelowego
o parametrach technicznych nie niższych niż miał zajmowany
przez niego pierwotnie lokal.
Ustawa nakłada również na wójta obowiązek poniesienia
kosztów przeprowadzki do lokalu zamiennego oraz do lokalu
docelowego.
Właściciele
–
–
Długofalowym skutkiem dla właścicieli nieruchomości
nieruchomości
położonych na obszarze rewitalizacji będzie wzrost wartości
48
położonych na
nieruchomości (lub mniejszy niż średnia w regionie spadek
obszarze
wartości, w przypadku gdy na rynku występować będzie
rewitalizowan-
tendencja spadkowa). Projekt zakłada, że właściciele
ym
nieruchomości powinni włączyć się w procesy
rewitalizacyjne i partycypować w kosztach (dobrowolnie) –
jednak oszacowanie konkretnych wartości nie jest możliwe.
Jednocześnie ustawa zawiera specjalne rozwiązania prawne,
które podzielić można na ograniczenia dla właścicieli
nieruchomości oraz rozwiązania pozytywne w wymiarze
finansowym.
Również zmiany w podatku od nieruchomości, związane z
brakiem realizacji ustaleń planu miejscowego (stawki
maksymalne dla takich gruntów będą mogły być zwiększone
przez gminę) ocenić można jako niekorzystne dla właścicieli
nieruchomości, lecz sprzyjające sprawnej realizacji procesu
rewitalizacji poprzez wykonanie docelowego
zagospodarowania określonego w planie.
Instrumentem równoważącym wprowadzane dla właścicieli
nieruchomości ograniczenia są:
–
dotacje na wykonanie robót budowlanych lub
konserwatorskich, udzielane przez gminę;
– możliwość nabywania nieruchomości na cele zgodne z GPR
z bonifikatą.
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Przed przygotowaniem projektu założeń ustawy o rewitalizacji w ramach tzw. pre-konsultacji w 2014 r. przeprowadzono
szereg warsztatów, konferencji i spotkań konsultacyjnych z udziałem szerokiego kręgu podmiotów: ekspertów z zakresu
rewitalizacji, przedstawicieli samorządów, środowisk naukowych i praktyków. Projekt założeń ustawy o rewitalizacji był
również przedmiotem formalnych konsultacji publicznych, przeprowadzonych w dniach 22 listopada 2014 r.
– 28 stycznia 2015 r. Projekt założeń został przesłany do opinii organizacji reprezentujących przedsiębiorców. Opinię do
projektu założeń wyraził Polski Związek Firm Deweloperskich w dniach 15–16 stycznia 2015 r. W wyniku konsultacji
publicznych zgromadzono około 550 uwag od kilkudziesięciu podmiotów (jst, stowarzyszenia branżowe, organizacje
pozarządowe, osoby prywatne, przedstawiciele nauki etc.).
Najwięcej uwag dotyczyło: zapewnienia finansowania procesów rewitalizacyjnych, kwestii dotyczących partycypacji
społecznej i Komitetu Rewitalizacji, unormowania zasad współpracy samorządów różnego szczebla oraz współpracy
samorządu i administracji centralnej. Szczegółowe omówienie uwag zawarte jest w raporcie z konsultacji publicznych,
sporządzonym zgodnie z wymogami Regulaminu pracy Rady Ministrów (raport z zestawieniem zgłoszonych uwag
znajduje się na stronie RCL). Projekt Założeń został pozytywnie zaopiniowany przez Komisję Wspólną Rządu i
Samorządu Terytorialnego.
Projekt ustawy o rewitalizacji został poddany konsultacjom publicznym równolegle z uzgodnieniami międzyresortowymi
w dniach 23 kwietnia 2015 r. – 7 maja 2015 r. W ramach konsultacji publicznych projekt przesłano do: korporacji
samorządowych miast, powiatów, województw, organizacji samorządowych architektów i urbanistów, Głównej Komisji
Architektoniczno Urbanistycznej, przedstawicieli ruchów miejskich i organizacji samorządowych i stowarzyszeń
zajmujących się tematyką miejską, a także osób zawodowo zajmujących się tematyką rewitalizacji (naukowców i
praktyków).
Podstawa prawna przeprowadzenia uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych to § 35 i § 40 uchwały
nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979).
Projekt ustawy został zamieszczony na stronie internetowej Ministra Infrastruktury i Rozwoju w Biuletynie Informacji
Publicznej, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w
procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.). Projekt ustawy został umieszczony także na stronie
internetowej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny.
Projekt został pozytywnie zaopiniowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 27 maja
2015 r.
6. Wpływ na sektor finansów publicznych
(ceny stałe z …… r.)
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł]
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Łącznie (0–10)
Dochody ogółem
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
49
budżet państwa
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
JST
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
pozostałe jednostki (oddzielnie)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Wydatki ogółem
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
budżet państwa
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
JST
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
pozostałe jednostki (oddzielnie)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Saldo ogółem
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
budżet państwa
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
JST
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
pozostałe jednostki (oddzielnie)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Projekt ustawy nie generuje skutków finansowych dla sektora finansów publicznych oraz nie
wpłynie na wzrost wydatków oraz zmniejszenie dochodów sektora budżetu państwa lub budżetów
jednostek samorządu terytorialnego, co skutkuje brakiem konieczności zapewnienia źródeł
finansowania. W konsekwencji zastosowania nie znajduje również art. 50 ustawy o finansach
publicznych, nakazujący określenie dopuszczalnego limitu wydatków j.s.t. w związku z przepisami
ustawy.
Przepisy ustawy nie definiują skali zaangażowania środków publicznych w realizację programów
rewitalizacji. Projektowana ustawa włącza aspekty rewitalizacji do katalogu zadań własnych
samorządów gminnych jako zadanie nieobowiązkowe, nie wszystkie samorządy muszą więc
skorzystać z możliwości prowadzenia działań rewitalizacyjnych, ale tylko te, które ich rzeczywiście
potrzebują. W istotnym zakresie zapis ten sankcjonuje obecną praktykę finansowania działań
rewitalizacyjnych w przeważającej części z budżetów miast, z pomocniczym wykorzystaniem
Źródła finansowania
środków UE.
Poszczególne instytucje prawne projektowanej ustawy doprowadzą do zwiększenia efektywności
finansowej prowadzonych procesów rewitalizacji. Należą do nich:
1. Możliwość skutecznego i terminowego opróżnienia lokali mieszkalnych przeznaczonych do
remontu/przebudowy wykonywanej przez gminę.
2. Możliwość podniesienia opłaty adiacenckiej.
3. Wyjątki dotyczące zamówień publicznych, umożliwiające ich udzielanie bez procedur
przetargowych.
4. Możliwość wstrzymania wydawania decyzji o warunkach zabudowy, które prowadzą do
pogłębienia chaosu przestrzennego i są źródłem deficytu finansów gminnych (szerzej
zjawisko to opisują publikacje dot. planowania przestrzennego).
5. Mechanizm umowy urbanistycznej, umożliwiający efektywne i przewidywalne określenie
stopnia pokrycia przez inwestorów kosztów urbanizacji.
Dodatkowe informacje,
Należy podkreślić, że stosowanie przepisów ustawy dla wszystkich gmin nie będzie obowiązkowe.
w tym wskazanie
Ustawa stworzy tylko ramy prawne i pewne instrumentarium narzędzi wspomagających działania
źródeł danych i
rewitalizacyjne, ale ich zastosowanie będzie zależne od decyzji każdej gminy.
przyjętych do obliczeń Skutki finansowe ustawy zostaną sfinansowane w ramach obecnego limitu wydatków i nie będą
założeń
stanowiły podstawy do ubiegania się o dodatkowe środki.
7. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na
rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe
Skutki
Czas w latach od wejścia w życie zmian
0
1
2
3
5
10
Łącznie (0–10)
W ujęciu
duże przedsiębiorstwa
0
0
0
0
0
0
pieniężnym
sektor mikro-, małych i
0
0
0
0
0
0
(w mln zł,
średnich
ceny stałe z
przedsiębiorstw
…… r.)
rodzina, obywatele oraz
0
0
0
0
0
0
gospodarstwa domowe
duże przedsiębiorstwa
sektor mikro-, małych i
Zaangażowanie
znacznych
środków
w
prowadzenie
działań
średnich
rewitalizacyjnych (wymagać będzie tego kompleksowość prowadzonych
50
Dokumenty związane z tym projektem:
-
3594
› Pobierz plik